آیت‌الله رشاد:
قوه فرهنگی برای کشور لازم است/ ایجاد ۴۰ رشته فقه تخصصی
به گزارش خبرگزاری رضوی، آیت‌الله علی اکبر رشاد، مدیر حوزه علمیه تهران، در همایش ملی فلسفه فقه نظام که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در قم برگزار شد، گفت: ۴۰ رشته فقه تخصصی در چارچوب فقه نظام به تدریج در حوزه علمیه تهران دایر خواهد شد که فعلاً برای ۵ رشته از طلاب ثبت‌نام شده است.
وی افزود: دغدغه نظام‌سازی فقهی در حال فراگیر شدن در سطح حوزه است و نوع افراد صاحب‌نظر به این موضوع اهتمام دارند.
آیت‌الله رشاد با اشاره به مراحل لازم برای نظام‌سازی بیان کرد: نظام‌سازی در شش گام رخ می‌دهد که نخستین مرحله، تعریف کلمات پرکاربرد و کلیدی است و در این بین خود نظام از مهم‌ترین آن‌هاست که با چند مؤلفه تبیین می‌شود.
وی با بیان اینکه نظام مجموعه ترکیب‌یافته از مؤلفه‌های مختلف متناسب و سازگار است که با یکدیگر در تفاعل هستند و موجب تمییز یک نظام از نظام دیگر می‌شوند، افزود: نظام باید مستقل و حدود آن از دیگر نظام‌ها جدا باشد و غایت معینی هم داشته باشد.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه هر چیز منظمی، نظام نیست، ولی حتما نظام، منظم است، بیان کرد: نظام با الگو تفاوت دارد، ولی از شهید صدر تا صاحب‌نظران معاصر میان نظام و الگو خلط می‌کنند.
خلط میان الگو و نظام
آیت‌الله رشاد اظهار کرد: شهید صدر فرموده که اسلام نظامات مختلفی دارد؛ یعنی میان نظام و الگو خلط کرده‌اند، چون اسلام یک نظام سیاسی، فرهنگی و اقتصادی و ... بیشتر ندارد و آنچه متفاوت است الگوهای تحقق عینی و خارجی آن نظام است.
وی با بیان اینکه برای تحقق نظام اقتصادی اسلام به صورت نسبی در شرایط گوناگون اقلیمی، اجتماعی و ... می‌توانیم الگو تعریف کنیم، افزود: برای مثال الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که برای مقام تحقق است یکی بیشتر نیست، ولی در ظروف فرهنگی مختلف اشکال مختلفی می‌تواند داشته باشد.
تفکیک قوا وحی منزل نیست
رئیس حوزه علمیه تهران تصریح کرد: مثلاً آیه‌ای نازل نشده که اصل تفکیک قوا وجود داشته باشد، بلکه امری عقلائی است و قبل از مونتسکیو هم کسی سخن از تفکیک نگفته بود و در دوره پیامبر(ص) و خلفای بعد هم تفکیک قوا نبوده و آنان خلاف شرعی را هم انجام نداده‌اند؛ لذا تفکیک قوا جزء ذاتیات حکومت دینی نیست.
رشاد اضافه کرد: اینکه تفکیک قوا با چه الگویی اجرا شود آن هم تابع شرایط است و می‌توانیم بر اساس انواع حوائج انسان تفکیک کنیم یا بر حسب موضوعات یعنی قوه اقتصادیه و قهریه و ...؛ می‌توانیم داشته باشیم و در عمل هم با این الگو بهتر می‌توانیم امور را مدیریت کنیم.
ایجاد قوه فرهنگی
وی افزود: دغدغه نظام‌سازی فقهی در حال فراگیر شدن در سطح حوزه است و نوع افراد صاحب‌نظر به این موضوع اهتمام دارند.
آیت‌الله رشاد با اشاره به مراحل لازم برای نظام‌سازی بیان کرد: نظام‌سازی در شش گام رخ می‌دهد که نخستین مرحله، تعریف کلمات پرکاربرد و کلیدی است و در این بین خود نظام از مهم‌ترین آن‌هاست که با چند مؤلفه تبیین می‌شود.
وی با بیان اینکه نظام مجموعه ترکیب‌یافته از مؤلفه‌های مختلف متناسب و سازگار است که با یکدیگر در تفاعل هستند و موجب تمییز یک نظام از نظام دیگر می‌شوند، افزود: نظام باید مستقل و حدود آن از دیگر نظام‌ها جدا باشد و غایت معینی هم داشته باشد.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه هر چیز منظمی، نظام نیست، ولی حتما نظام، منظم است، بیان کرد: نظام با الگو تفاوت دارد، ولی از شهید صدر تا صاحب‌نظران معاصر میان نظام و الگو خلط می‌کنند.
خلط میان الگو و نظام
آیت‌الله رشاد اظهار کرد: شهید صدر فرموده که اسلام نظامات مختلفی دارد؛ یعنی میان نظام و الگو خلط کرده‌اند، چون اسلام یک نظام سیاسی، فرهنگی و اقتصادی و ... بیشتر ندارد و آنچه متفاوت است الگوهای تحقق عینی و خارجی آن نظام است.
وی با بیان اینکه برای تحقق نظام اقتصادی اسلام به صورت نسبی در شرایط گوناگون اقلیمی، اجتماعی و ... می‌توانیم الگو تعریف کنیم، افزود: برای مثال الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که برای مقام تحقق است یکی بیشتر نیست، ولی در ظروف فرهنگی مختلف اشکال مختلفی می‌تواند داشته باشد.
تفکیک قوا وحی منزل نیست
رئیس حوزه علمیه تهران تصریح کرد: مثلاً آیه‌ای نازل نشده که اصل تفکیک قوا وجود داشته باشد، بلکه امری عقلائی است و قبل از مونتسکیو هم کسی سخن از تفکیک نگفته بود و در دوره پیامبر(ص) و خلفای بعد هم تفکیک قوا نبوده و آنان خلاف شرعی را هم انجام نداده‌اند؛ لذا تفکیک قوا جزء ذاتیات حکومت دینی نیست.
رشاد اضافه کرد: اینکه تفکیک قوا با چه الگویی اجرا شود آن هم تابع شرایط است و می‌توانیم بر اساس انواع حوائج انسان تفکیک کنیم یا بر حسب موضوعات یعنی قوه اقتصادیه و قهریه و ...؛ می‌توانیم داشته باشیم و در عمل هم با این الگو بهتر می‌توانیم امور را مدیریت کنیم.
ایجاد قوه فرهنگی
وی با بیان اینکه قوه فرهنگ به طریق اولی باید یک قوه مستقل باشد، افزود: کسی که بر قوه فرهنگی تسلط داشته باشد می‌تواند بر سایر قوا هم تأثیرگذار باشد.
