به گزارش خبرنگار خبرگزاری رضوی از کاشان،علی ابوالفضلی، سرپرست پایگاه میرات فرهنگی شهر نیاسر از توابع کاشان، در گفتگو با خبرنگاران گفت: این آیین معنوی با شکوه در زمره یکی از با شکوه ترین آیین های مذهبی است که هرساله در روز شانزدهم محرم با حضور جمع کثیری از اهالی شهر نیاسر برگزار می شود.
وی تهیه پرونده ثبت این آیین معنوی را با همکاری مسئول واحد مردم شناسی یادآورشد و افزود: اهالی شهر در این آیین با اتحاد و همدلی و بر طبق رسمی کهن تعداد پنج عدد نخل را که در واقع هر یک تابوت واره هایی منسوب به شهداء دشت کربلا است در قالب تشییع جنازه باشکوه و با رعایت نظم و منزلت نخل ها در مسیرهای قدیمی و مشخص در شهر نیاسر به گردش در می آورند.
به گفته وی،عزاداران ابتدا تعداد چهار نخل را که در طول مسیر منتهی به مسجد جامع نیاسر به یکدیگر اضافه شده اند به ترتیب به طرف مسجد جامع حركت داده و پس از برگزاري نماز باشكوه ظهر و اطعام عزاداران با ناهار بصورت هماهنگ و متحد نخل ها را پس از عبور از کوچه پس کوچه های قدیمی شهر به میدان چالوجه می برند و پس از سلام دادن نخل ها به نخل موجود در میدان مذکور که منسوب به تابوت واره امام حسین(ع) است در این مکان به نوحه سرايي و سينه زني و زنجیر زنی می پردازند.
ابوالفضلی، تصریح کرد: پس از آن نخل ها را مجدد بنابر روال معمول و رعايت مرتبه و منزلت و به ترتیب نخل امام حسین(ع) ، نخل حضرت ابوالفضل(ع)، نخل حضرت علی اکبر(ع)، نخل حضرت قاسم(ع) و نخل حضرت علی اصغر(ع) از مسیری قدیمی به طرف محله چالقاب حرکت می دهند.
*خداحافظی نخلها حزن انگیز ترین بخش های نخل گردانی است
وی افزود: یکی از حزن انگیز ترین بخش های این مراسم خداحافظی نخلها با یکدیگر می باشد. بدین ترتیب که نخل کشان به نشان احترام قسمت جلوی هر نخلی که در مسیر جدا می شود و به مکان اصلی خود برده می شود را در مقابل تك تك نخل هاي ديگر چند بار به زمین نزدیک می کنند و بلند می شوند و سلام می دهند و در همین حال ذکر زیر را می خوانند:
«ای همسفر زینب رفتی و خداحافظ/ای تاج سر زینب رفتی و خداحافظ/ای نور دل زینب رفتی و خداحافظ» و نخل کشان با تکان دادن دست از همدیگر خداحافظی می کنند و به این ترتیب در طول مسیر و در محل های مشخص نخل ها جدا شده و به مکان نگهداری آن انتقال پیدا می کنند.
سرپرست پایگاه میرات فرهنگی نیاسر در پایان گفت:در واقع آنچه که این آیین را شاخص می نماید وجود مواردی همچون احترام، انضباط اجتماعی، اتحاد و همدلی، مذهب و معنویّت که در عمق روح و جان و با باورها و اعتقادات اهالی نیاسر در آمیخته است و از سویی دیگر نیز سبب ایجاد نوعی جاذبه قوی تاریخی – مذهبی شده است به طوری که به عنوان میراث معنوی ارزشمند هرساله مشتاقان زیادی را از اطراف و اکناف و حتی شهرهای دیگر به سوی نیاسر روانه میسازد.
*گزارش کامل نحوه نخل گردانی در محلات نیاسر
در ششمين روز شهادت امام حسين(عليهالسّلام) هيئت ابوالفضل رودآب، نخل علياكبر و پرده هيئت را از حسينيه بالا و از مسير مجاور مسجد پاچنار به حسينيه پايين حمل ميكنند.
هيئت ابوالفضل بيدكاب بدون نخل، سينهزنان از حسینیه بید کاب و از مسير باغچه نسيم و دروازه بالا و از مجاورت مسجد پاچنار به حسينيه پايين رودآب وارد ميشوند.آنگاه نخل علياكبر(عليهالسّلام) هيئت رودآب را برداشته و به همراه هيئت ابوالفضل رودآب و از مجاورت مسجد چهلدختران به باغ حِمِّصی واقع در خيابان رودآب ميروند.سپس نخل علياكبر را كرسي كرده و عزاداري ميكنند و به تبرك، نذري خورده ميشود.
پس از آن از همان مسير و خيابان اصلي و مسير باغچه نسيم وارد حسينيه بيدكاب ميشوند. نخل علياكبر بدون آنكه كرسي شود تحويل هيئت ابوالفضل روداب ميشود. هيئت ابوالفضل بيدكاب نخل خودشان را برداشته و به همراه هيئت ابوالفضل رودآب از مسير گذر طائب وارد ميدان مقابل مسجد جامع ميشوند. سپس هيئت ابوالفضل رودآب به محل هيئت قاسمي درب كوشك رفته و نخل آن هيئت را تا مقابل مسجد جامع حمل ميكنند. نخل و هيئت علياصغري چالهقاب نيز به اين جمع ملحق ميگردد.
تمامي اين جمع حاضر در داخل مسجد عزاداري ميكنند و پس از اقامه نماز ظهر و عصر، ناهار نذري صرف ميشود. پس از آن از مسير گذر آببخش حركت كرده و به ميدان چالوجه وارد ميشوند و به عزاداري ميپردازند.
بعد از آن همه هيات به همراه هيئت حسيني و نخلشان كه از قبل در ميدان، كرسي بوده از مجاورت حسينيه پانخلِ سركمر به منزل شريعتي رفته و به مركزيت هيئت حسيني عزاداري ميكنند.
سپس در منزل شريعتزاده با مركزيت هيئت علی اصغری عزاداري ميشود. پس از اتمام عزاداري در آن مكان و در محل هيئت علياصغري، هيئت و نخل علياصغري از جمع جدا ميشود و در اين هنگام هر يك از نخلها چرخي ميزنند و شعر زير را ميخوانند:
اي همسفر زينب، رفتي و خداحافظ
اي تاج سر زينب، رفتي و خداحافظ
اي نور دل زينب، رفتي و خداحافظ
چهار هيئت باقيمانده از خيابان چالهقاب و مسير درب كوشك به مجاورت محل هيئت قاسمي رفته و نخل قاسمي نيز از جمع جدا ميشود و باز شعر ذكر شده را ميخوانند و چرخي ميزنند و سایر هيئتها از مسير درب كوشك حركت كرده تا در گذر طايب كه هيئت حسيني از دو هيئت ابوالفضلی جدا شده تا از مقابل مسجد جامع و از مسير گذر آببخش به مركز ميدان چالوجه رفته، آنگاه نخل خود را كرسي ميكنند.
دو هيئت ابوالفضلي به راه خود ادامه ميدهند و در مقابل حسینبه بيدكاب، هيئت ابوالفضلي بيدكاب نيز از هيئت ابوالفضل رودآب جدا ميشود و نخل ابوالفضل در محل هيئت ابوالفضل بيدكاب كرسي ميشود و هيئت ابوالفضل رودآب نيز از مسير باغچه نسيم به طرف حسینیه بالا حرکت کرده و پس از عزاداری مختصر، نخل را کرسی کرده و مراسم پایان مییابد.
شایان ذکر است: این رویداد فرهنگی در تاریخ 9/12/1396 به شماره 1529 در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسیده است.