علم بندانی سنتی به نشانه شروع ماه عزا/زیبایی های محرم را دریابیم
به گزارش خبرگزاری رضوی، محرم که آغاز می‌شود هر کس به نوعی فضای جامعه را آماده برای عزاداری شهدای کربلا می‌کند. برخی پرچم مشکی بر درب مغازه و خانه خود می‌زنند، برخی نذری بین مردم توزیع می‌کنند و برخی هم با خواندن مرثیه دل‌ها را کربلایی می‌کنند.
افرادی هم که هیئتی هستند، محیط حسینیه و هیئت خود را برای حضور مردم در مراسم عزاداری سید الشهدا به ویژه در دهه اول محرم آماده می‌کنند و در نهایت اولین شب ماه محرم همه چیز برای دو ماه سوگواری در عزای امام حسین(ع) آماده است.
مراسم سنتی عزاداری از جنبه میراث فرهنگی حائز اهمیت است
اما در گذشته جهت عزاداری سنت هایی در بین مردم خراسان‌جنوبی رواج داشته که برخی از آنان امروزه نیز در گوشه گوشه این استان و شهرها و روستاهای آن انجام می‌شود که به واسطه قدمت آن و مورد احترام بودن از جنبه آیین عزاداری از منظر میراث فرهنگی خراسان‌جنوبی نیز حائز اهمیت است.
نمونه این مراسم و آیین‌های دیرینه مراسم و آیین علم بندانی است که هنوز هم در بسیاری از مساجد و حسینیه‌های خراسان جنوبی برگزار می‌شود.
سید احمدبرآبادی مسئول حوزه پژوهش و مطالعات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی در این زمینه اظهار کرد: از سنت‌های قدیمی عزاداری برای ماه محرم می‌توان به سینه زنی‌های خاص که در برخی از شهرستان‌ها به آن حلقه ماتم و یا در برخی مناطق حسن_حسین می‌گفتند، اشاره کرد.
آیین‌های عزاداری منطقه جنوب خراسان
وی اظهار کرد: آیین‌هایی چون علم بندانی، علم‌گردانی، نخل بندانی، مشعل‌گردانی، سنگ زنی، تعزیه خوانی، شبیه خوانی و هفت منبر از دیگر مراسمی است که از گذشته های دور در منطقه جنوب خراسان‌رواج داشته است.
مسئول حوزه پژوهش و مطالعات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی بیان کرد: برخی از این مراسم ها بین همه شهرستان‌های خراسان‌جنوبی مشترک است ولی برخی مربوط به شهرستان و منطقه خاصی است.
برآبادی ادامه داد: به عنوان مثال در منطقه خوسف بیل زنی، سنگ زنی در منطقه قهستان یا همان درخش و هفت منبر در بیرجند برگزار می‌شود.
وی افزود: یکی از آیین‌هایی که قدمت چند صد ساله دارد، آیین سنتی علم بندان است که در بسیاری از مناطق خراسان جنوبی و شهر بیرجند برگزار می شود سالیان افراد بسیاری در این مراسم معنوی شرکت می‌کنند.
مسئول حوزه پژوهش و مطالعات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی اظهار کرد: هدف و کارکرد اصلی این مراسم اعلام آغاز ماه محرم و شروع ایام عزاداری برای سالار شهیدان حضرت امام حسین(ع) است.
علم بندان در غروب آخرین روز ماه ذی الحجه انجام می‌شود
برآبادی بیان کرد: از این جهت مراسم علم بندان در غروب آخرین روز ماه ذی الحجه و اولین شب ماه محرم انجام می شود.
وی با اشاره به شیوه برگزاری این آیین سنتی ادامه داد: در مراسم علم بندان، از قبل پارچ‌ه هایی را که می‌خواهند به علم های عزاداری ببندند را شسته و تمیز و مرتب می‌کنند تا برای مراسم روز بعد آماده باشد.
مسئول حوزه پژوهش و مطالعات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی گفت: در روز مراسم عده‌ای از افراد که به آنان علم دار گفته می‌شود و به ویژه سادات علم دار کار بستن پارچه‌های عزا به علم ها را انجام می‌دهند.
برآبادی اظهار کرد: اگر دقت کرده باشیم در خراسان جنوبی نام خانوادگی برخی از افراد علم دار است که نشان می‌دهد اجداد آنان علم‌دار بوده‌اند.
خواندن مرثیه و شعر در مراسم علم بندانی
مسئول حوزه پژوهش و مطالعات میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی بیان کرد: مراسم سنتی و دیرینه علم بندانی همراه با خواندن اشعاری در مرثیه شهدای کربلا، امام حسین(ع) وآغاز ماه محرم و همچنین مداحی و روضه خوانی انجام می‌شود.
تمامی آیین‌ها و رسوم عزاداری سید الشهدا(ع) در هر نقطه‌ای از خراسان جنوبی زمینه ساز همبستگی بیشتر اقشار مختلف مردم، ترویج روحیه حماسه و مقاومت و گسترش معنویات در بین مردم می‌شود برآبادی ادامه داد: نکته قابل توجه دیگر این است که هر کدام از این علم ها را به نام یکی از اصحاب و یاران امام حسین(ع) نام می نهادند.
وی گفت: تمامی آیین‌ها و رسوم عزاداری سید الشهدا(ع) در هر نقطه‌ای از خراسان جنوبی زمینه ساز همبستگی بیشتر اقشار مختلف مردم، ترویج روحیه حماسه و مقاومت و گسترش معنویات در بین مردم می‌شود.
مراسم عزاداری زمینه ساز همبستگی اجتماعی است
مسئول حوزه پژوهش و مطالعات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی اظهار کرد: این سنت‌ها، آیین هایی هستند که از صدها سال پیش در بین مردم رواج داشته و با آن نسبت به امام حسین(ع) اظهار ارادت می کردند.
برآبادی با اشاره به اینکه از این رو آیین‌های عزاداری جزئی از فرهنگ دیرینه مردم منطقه می‌باشد که با سبک زندگی آنان عجین شده است، یادآور شد: از جنبه دیگر آیین های سنتی عزاداری زمینه ساز همبستگی اجتماعی محسوب می‌شود که یک سرمایه بزرگ و ارزشمند اجتماعی است.
زیبایی های مرثیه خوانی‌ها و مراسم عزای محرم
باید قدر این روضه‌ها و آیین‌های ساده‌ای که از گذشته تا به امروز همراه با خلوص و معنویت انجام می‌شد را دانست چرا که بی شک از دل همین روضه‌ها و آیین‌ها است که دل ها تکان خوره به سمت توبه و بازگشت به خوبی‌ها متمایل می شود.
در پناه همین مراسم و آیین های سنتی و کهن است که افراد تصمیم به انجام کارهای خیری چون کمک به نیازمندان و محرومان می‌گیرد و دلی شاد می‌شود.
اگر می خواهیم تأثیر این روضه ها و آیین‌ها را بدانیم به سال‌های نه چندان دور بیندیشیم که جوانی در سال های دفاع مقدس در هوای همین روضه‌ها و مرثیه خوانی‌های برای سالار شهیدان امام حسین(ع) تصمیم گرفت چون علی اکبر(ع) امام خود را تنها نگذاشته و راهی جبهه‌های نبرد با دشمن شد.
باید قدر این اشک‌ها، روضه خوانی‌ها و مرثیه‌ها را دانست چرا که بی‌شک علاوه بر ارتقاء و رشد معنوی موجب نزدیک شدن دل‌های دوستداران اهل بیت(ع) به یکدیگر می‌شود.
مراسم سنتی عزاداری از جنبه میراث فرهنگی حائز اهمیت است
اما در گذشته جهت عزاداری سنت هایی در بین مردم خراسان‌جنوبی رواج داشته که برخی از آنان امروزه نیز در گوشه گوشه این استان و شهرها و روستاهای آن انجام می‌شود که به واسطه قدمت آن و مورد احترام بودن از جنبه آیین عزاداری از منظر میراث فرهنگی خراسان‌جنوبی نیز حائز اهمیت است.
نمونه این مراسم و آیین‌های دیرینه مراسم و آیین علم بندانی است که هنوز هم در بسیاری از مساجد و حسینیه‌های خراسان جنوبی برگزار می‌شود.
سید احمدبرآبادی مسئول حوزه پژوهش و مطالعات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی در این زمینه اظهار کرد: از سنت‌های قدیمی عزاداری برای ماه محرم می‌توان به سینه زنی‌های خاص که در برخی از شهرستان‌ها به آن حلقه ماتم و یا در برخی مناطق حسن_حسین می‌گفتند، اشاره کرد.
آیین‌های عزاداری منطقه جنوب خراسان
وی اظهار کرد: آیین‌هایی چون علم بندانی، علم‌گردانی، نخل بندانی، مشعل‌گردانی، سنگ زنی، تعزیه خوانی، شبیه خوانی و هفت منبر از دیگر مراسمی است که از گذشته های دور در منطقه جنوب خراسان‌رواج داشته است.
مسئول حوزه پژوهش و مطالعات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی بیان کرد: برخی از این مراسم ها بین همه شهرستان‌های خراسان‌جنوبی مشترک است ولی برخی مربوط به شهرستان و منطقه خاصی است.
برآبادی ادامه داد: به عنوان مثال در منطقه خوسف بیل زنی، سنگ زنی در منطقه قهستان یا همان درخش و هفت منبر در بیرجند برگزار می‌شود.
وی افزود: یکی از آیین‌هایی که قدمت چند صد ساله دارد، آیین سنتی علم بندان است که در بسیاری از مناطق خراسان جنوبی و شهر بیرجند برگزار می شود سالیان افراد بسیاری در این مراسم معنوی شرکت می‌کنند.
مسئول حوزه پژوهش و مطالعات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی اظهار کرد: هدف و کارکرد اصلی این مراسم اعلام آغاز ماه محرم و شروع ایام عزاداری برای سالار شهیدان حضرت امام حسین(ع) است.
علم بندان در غروب آخرین روز ماه ذی الحجه انجام می‌شود
برآبادی بیان کرد: از این جهت مراسم علم بندان در غروب آخرین روز ماه ذی الحجه و اولین شب ماه محرم انجام می شود.
وی با اشاره به شیوه برگزاری این آیین سنتی ادامه داد: در مراسم علم بندان، از قبل پارچ‌ه هایی را که می‌خواهند به علم های عزاداری ببندند را شسته و تمیز و مرتب می‌کنند تا برای مراسم روز بعد آماده باشد.
مسئول حوزه پژوهش و مطالعات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی گفت: در روز مراسم عده‌ای از افراد که به آنان علم دار گفته می‌شود و به ویژه سادات علم دار کار بستن پارچه‌های عزا به علم ها را انجام می‌دهند.
برآبادی اظهار کرد: اگر دقت کرده باشیم در خراسان جنوبی نام خانوادگی برخی از افراد علم دار است که نشان می‌دهد اجداد آنان علم‌دار بوده‌اند.
خواندن مرثیه و شعر در مراسم علم بندانی
مسئول حوزه پژوهش و مطالعات میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی بیان کرد: مراسم سنتی و دیرینه علم بندانی همراه با خواندن اشعاری در مرثیه شهدای کربلا، امام حسین(ع) وآغاز ماه محرم و همچنین مداحی و روضه خوانی انجام می‌شود.
تمامی آیین‌ها و رسوم عزاداری سید الشهدا(ع) در هر نقطه‌ای از خراسان جنوبی زمینه ساز همبستگی بیشتر اقشار مختلف مردم، ترویج روحیه حماسه و مقاومت و گسترش معنویات در بین مردم می‌شود برآبادی ادامه داد: نکته قابل توجه دیگر این است که هر کدام از این علم ها را به نام یکی از اصحاب و یاران امام حسین(ع) نام می نهادند.
وی گفت: تمامی آیین‌ها و رسوم عزاداری سید الشهدا(ع) در هر نقطه‌ای از خراسان جنوبی زمینه ساز همبستگی بیشتر اقشار مختلف مردم، ترویج روحیه حماسه و مقاومت و گسترش معنویات در بین مردم می‌شود.
مراسم عزاداری زمینه ساز همبستگی اجتماعی است
مسئول حوزه پژوهش و مطالعات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی اظهار کرد: این سنت‌ها، آیین هایی هستند که از صدها سال پیش در بین مردم رواج داشته و با آن نسبت به امام حسین(ع) اظهار ارادت می کردند.
برآبادی با اشاره به اینکه از این رو آیین‌های عزاداری جزئی از فرهنگ دیرینه مردم منطقه می‌باشد که با سبک زندگی آنان عجین شده است، یادآور شد: از جنبه دیگر آیین های سنتی عزاداری زمینه ساز همبستگی اجتماعی محسوب می‌شود که یک سرمایه بزرگ و ارزشمند اجتماعی است.
زیبایی های مرثیه خوانی‌ها و مراسم عزای محرم
باید قدر این روضه‌ها و آیین‌های ساده‌ای که از گذشته تا به امروز همراه با خلوص و معنویت انجام می‌شد را دانست چرا که بی شک از دل همین روضه‌ها و آیین‌ها است که دل ها تکان خوره به سمت توبه و بازگشت به خوبی‌ها متمایل می شود.
در پناه همین مراسم و آیین های سنتی و کهن است که افراد تصمیم به انجام کارهای خیری چون کمک به نیازمندان و محرومان می‌گیرد و دلی شاد می‌شود.
اگر می خواهیم تأثیر این روضه ها و آیین‌ها را بدانیم به سال‌های نه چندان دور بیندیشیم که جوانی در سال های دفاع مقدس در هوای همین روضه‌ها و مرثیه خوانی‌های برای سالار شهیدان امام حسین(ع) تصمیم گرفت چون علی اکبر(ع) امام خود را تنها نگذاشته و راهی جبهه‌های نبرد با دشمن شد.
باید قدر این اشک‌ها، روضه خوانی‌ها و مرثیه‌ها را دانست چرا که بی‌شک علاوه بر ارتقاء و رشد معنوی موجب نزدیک شدن دل‌های دوستداران اهل بیت(ع) به یکدیگر می‌شود.
