جامعه دچار تنش و خشونت است/ ما فاقد فرهنگ گفتگو هستیم

به گزارش سرویس فرهنگ خبرگزاری رضوی، دکتر جبار رحمانی عضو هیئت‌علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در نشست جامعه، شهر، گفتگو یادبود مرحوم دکتر سید محمدامین قانعی راد در فرهنگسرای کودک و آینده گفت: اخیراً موضوع گفتگو در جامعه پررنگ شده است و یک گفتمان در باب گفتگو بازشده و در اکثر گفتگوها سه موضوع را می‌بینیم.
وی افزود: نکته اول این‌که در سطح جامعه گفتگو نیست و فاقد فرهنگ گفتگو هستیم. گفتگو راه نجات است و کمتر به آن می‌پردازیم. چون در جامعه گفتگو نداریم دچار تنش و خشونت می‌شویم در گفتگو معنا تولید می‌شود و ما عملاً به‌واسطه گفتگو، خودمان را از سایر حیوانات تفکیک می‌کنیم. مهم‌ترین موضوع این‌که ما خودمان را تافته جدا بافته از سایر شهرها و مجاورین ندانیم، نباید ادعای انحصار داشته باشیم.
 دکتر رحمانی در ادامه اظهار کرد: نکته دوم این‌که ما حدود دیگری را بپذیریم، حتی این حدود می‌تواند جهان دیگری باشد. پذیرش دیگری مقدمه گفتگوست قواعد خیلی ساده است. اصولاً انسان به انسان دیگری تبدیل و از حیز انتفاع ساقط می‌شود، معمولاً با دیگری سازی میانه خوبی نداریم.
وی خاطرنشان کرد: نکته سوم این‌که فضای جامعه باید دمکراتیک باشد، و انسان‌ها حق حضورداشته باشند. نظام سلسله مراتبی ارزش شناختی باشد، تمایز هستی شناختی، تبار پاک میهن، سلاله پاک و عضو گروه‌های قدرت باعث می‌شود، دیگران را نپذیریم. اصولاً گفتگو به معنای تعامل است که خلق گفتار می‌شود. وقتی معنا پیش می‌آید گفتگویی انجام نمی‌شود.
عضو هیئت‌علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یادآور شد: زندگی ما همیشه به‌گونه‌ای است که می‌خواهیم طرف مقابل را اسقاط و سر جایش بنشانیم. در شرایط گفتگو می‌توانیم به توسعه وجودی خودمان و دیگران بپردازیم.
وی تصریح کرد: مرحوم دکتر قانعی راد در همین زمینه می‌گوید، ما از قرن اول و دوم شاهد شکوفایی اسلام هستیم این شکوفایی باید جریان اجتماعی و سبک زندگی خلاقی را برای ما ایجاد کند. او ایده خود را در سه محور بیان می‌کند. محور اول اصل تساوی است، همه انسان‌ها مساوی و مخلوق خداوند هستند.
دکتر رحمانی در ادامه گفت: اصل دوم اصل تعلق است، همه انسان‌ها به‌جایی تعلق دارند و اصل سوم اصل تعارف است همه انسان‌ها باید همدیگر را بشناسیم. در این گفتگو بالارویم، در این منطق بود که ابوریحان به هند می‌رود و هندوها را می‌شناسد.
وی اظهار کرد: مرحوم دکتر قانعی راد توضیح می‌دهد که چگونه نخبگان در آن دوره می‌توانند این شکوفایی را در خراسان شکل دهند و به خاطر این گفتگو این روح در خراسان شروع به رشد و نمو کرد. زمانی با افول فرهنگ مواجه هستیم که این سه اصل از یکدیگر گسسته و رو به اضمحلال رویم. از قرن پنجم دیگر رو به افول می‌رویم.
عضو هیئت‌علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری خاطرنشان کرد: فرهنگ مشهد می‌تواند فرهنگ گفتگو باشد، مشهد می‌تواند یک‌بار دیگر احیاگر تمدن گفتگو باشد. خراسان زمانی محفل تمدن و گفتگو بوده است. امروز اگر بتوانیم این فرهنگ را برای خراسان احیا کنیم مراقب باشیم عدم گفتگو باعث افزایش خشونت در این شهر می‌شود.