روایتی هزارساله از بوی گل محمدی در بهشت کویر؛
سال‌هاست بوی گلاب قمصر در کعبه می‌پیچید/ دلی که آب شد و گلی که «گل‌آب»
به گزارش خبرگزاری رضوی، همه ساله و زمانی که اردیبهشت از نیمه می‌گذرد کلماتی از جمله گلاب‌گیری، جشنواره گل و گلاب، گل‌چینی، گل غلطان و ... در رسانه‌ها می‌پیچید و مردمی که در استان خود این مراسمات را داشته باشند، هوای سفر و دیدن مراسمات آن به سرشان می‌زند.
قمصر پایتخت گلاب ایران در شمال غرب استان اصفهان و در جنوب شهرستان کاشان واقع شده که به واسطه حصور آن میان کوه‌ها و ارتفاع 1800 متری از سطح دریا دارای آب و هوای مطبوع و مخصوص به خود است که این آب و هوا در میان گرما و کویر کاشان و شمال استان اصفهان بی‌نظیر است.
آب و هوا و نوع خاک این شهرستان باعث شده تا نوعی از گل رز که در ایران به نام گل محمدی معروف است، در این منطقه به خوبی رشد کند و باغستان‌های بزرگ این گل در این منطقه ایجاد شود.
* قدمت هزارساله گلاب‌گیری در کاشان
ایرانیان از دیرباز با یک سیستم و تکنولوژی به خصوص خودشان از این گل عصاره‌ای به دست آورده‌اند که امروزه آن را به اسم گلاب می‌شناسیم و دارای خواص مختلفی است؛ فارغ از خواص این عصاره، بو و عطر گلاب هم در پخت و پز و هم به عنوان خوشبوکننده البسه و مکان‌های مختلف کاربرد پیدا کرده است.
قدمت گلاب‌گیری در قمصر کاشان به هزار سال پیش باز می‌گردد و به گفته برخی از کارشناسان حتی قدمت آن بیشتر از این است ولی باتوجه به اسناد تاریخی که در موزه گلاب قمصر نگهداری می‌شود، تاریخ پیدایش گلاب‌گیری در قمصر به هزار سال پیش باز می‌گردد.
پیدایش این سیستم از عصاره‌گیری عاملی شد تا امروزه شاهد تنوع صدها مدلی در عرقیجات گیاهان مختلف با خواص دارویی متنوع باشیم که البته بسیاری از آن‌ها هم قدمتی تاریخی دارند و ابداعات پزشکان قدیمی بوده است.
* رنج تیغ را به جان می‌خرند تا گلاب ناب به دست آید
فرآیند گلاب‌گیری همزمان با شکوفا شدن گل‌های محمدی در باغستان‌های گل آغاز می‌شود؛ مردان و زنان رنج تیغ رز را به جان می‌خرند و گل‌ها را تک تک با دستان خود می‌چینند تا گلابی ناب به دست آورند.
گل‌ها پس از چیده شدن به مراکز گلاب‌گیری می‌رود و مدل سنتی این فرآیند، گل‌ها به نسبتی مشخص در دیگی مخصوص ریخته شد و سپس به همان میزانی که می‌خواهند از آن گلاب بگیرند، آب در دیگ ریخته می‌شود و نسبت گل و آب میزان مرغوبیت گلاب را مشخص می‌کند.
شعله زیر دیگ باعث ایجاد تبخیر معطری می‌شود که این بخار پس از جمع شدن در قسمت فوقانی دیگ به وسیله لوله‌های آلومنیومی که در گذشته از نی استفاده می‌شده است، به پارچ گلابی که در حوضچه آب سردی قرار دارد منتقل می‌شود.
سرمای آب، گرمای جداره پارچ گلاب را می‌گیرد و باعث تبدیل بخار به گلاب در پارچ می‌شود و بدین ترتیب در پارچ مخصوص گلاب تشکیل می‌شود.
فرآیند گلاب‌گیری حدود 4 تا 5 ساعت به طول می‌انجامد و گلابی که از فرآیند فوق حاصل شود، گلاب معمولی است و اگر قرار باشد گلاب دو آتیشه به دست آید، گلاب به دست آمده را به جای آب روی گل می‌ریزند و فرآیند را مجددا تکرار می‌کنند که حاصل این فرآیند به دست آمدن گلابی با غلظت بیشتر می‌شود.
* گوهری کم‌یاب از دل گلاب
خود گلاب از دیرباز به عنوان عطر و اسانس برای معطر کردن البسه و پارچه استفاده می‌شده است اما امروزه و با پیشرفت تکنولوژی، با استخراج اسانس خالص گل محمدی از گلاب، عطرها و اسانس‌های مختلفی تولید می‌شود و همین اسانس ماده اولیه تولید بسیاری از ادکلن‌ها و عطرهای معروف برندهای خارجی است.
عطر گل محمدی از طریق دستگاه جداگانه‌ای گرفته می‌شود ولی در روش سنتی ظرف شیشه‌ای بدین منطور تعبیه کرده بودن و در آن عطر می‌گرفتند؛ البته میزان عطر تولیدی گل محمدی بسیار ناچیز است و از هر یک تن گل محمدی کمتر از 2 کیلوگرم اسانس به وجود می‌آید.
پس از آن که نخستین بار پیامبر اسلام (ص) در سال هشتم هجری خانه کعبه را از تصاویری که مشرکان در آن نصب کرده بودند، زدود و با آب زمزم شست، این موضوع تبدیل به یک رسم و سنت شد و تا الان هم این موضوع ادامه دارد.
مردم قمصر سالیان سال است که گلاب ناب خود را برای شست‌وشو خانه خدا به مکه می‌فرستند و حاج حسین حمله‌دار قمصری قبل از آل‌سعود، گلاب قمصر را برای پادشاه عربستان می‌برده است تا خانه خدا با گلاب ناب قمصر و آب زمزم شست و شو داده شود و امروز هم بعثه مقام معظم رهبری این گلاب را به عربستان ارسال می‌کند.
قمصر پایتخت گلاب ایران در شمال غرب استان اصفهان و در جنوب شهرستان کاشان واقع شده که به واسطه حصور آن میان کوه‌ها و ارتفاع 1800 متری از سطح دریا دارای آب و هوای مطبوع و مخصوص به خود است که این آب و هوا در میان گرما و کویر کاشان و شمال استان اصفهان بی‌نظیر است.
آب و هوا و نوع خاک این شهرستان باعث شده تا نوعی از گل رز که در ایران به نام گل محمدی معروف است، در این منطقه به خوبی رشد کند و باغستان‌های بزرگ این گل در این منطقه ایجاد شود.
* قدمت هزارساله گلاب‌گیری در کاشان
ایرانیان از دیرباز با یک سیستم و تکنولوژی به خصوص خودشان از این گل عصاره‌ای به دست آورده‌اند که امروزه آن را به اسم گلاب می‌شناسیم و دارای خواص مختلفی است؛ فارغ از خواص این عصاره، بو و عطر گلاب هم در پخت و پز و هم به عنوان خوشبوکننده البسه و مکان‌های مختلف کاربرد پیدا کرده است.
قدمت گلاب‌گیری در قمصر کاشان به هزار سال پیش باز می‌گردد و به گفته برخی از کارشناسان حتی قدمت آن بیشتر از این است ولی باتوجه به اسناد تاریخی که در موزه گلاب قمصر نگهداری می‌شود، تاریخ پیدایش گلاب‌گیری در قمصر به هزار سال پیش باز می‌گردد.
پیدایش این سیستم از عصاره‌گیری عاملی شد تا امروزه شاهد تنوع صدها مدلی در عرقیجات گیاهان مختلف با خواص دارویی متنوع باشیم که البته بسیاری از آن‌ها هم قدمتی تاریخی دارند و ابداعات پزشکان قدیمی بوده است.
* رنج تیغ را به جان می‌خرند تا گلاب ناب به دست آید
فرآیند گلاب‌گیری همزمان با شکوفا شدن گل‌های محمدی در باغستان‌های گل آغاز می‌شود؛ مردان و زنان رنج تیغ رز را به جان می‌خرند و گل‌ها را تک تک با دستان خود می‌چینند تا گلابی ناب به دست آورند.
گل‌ها پس از چیده شدن به مراکز گلاب‌گیری می‌رود و مدل سنتی این فرآیند، گل‌ها به نسبتی مشخص در دیگی مخصوص ریخته شد و سپس به همان میزانی که می‌خواهند از آن گلاب بگیرند، آب در دیگ ریخته می‌شود و نسبت گل و آب میزان مرغوبیت گلاب را مشخص می‌کند.
شعله زیر دیگ باعث ایجاد تبخیر معطری می‌شود که این بخار پس از جمع شدن در قسمت فوقانی دیگ به وسیله لوله‌های آلومنیومی که در گذشته از نی استفاده می‌شده است، به پارچ گلابی که در حوضچه آب سردی قرار دارد منتقل می‌شود.
سرمای آب، گرمای جداره پارچ گلاب را می‌گیرد و باعث تبدیل بخار به گلاب در پارچ می‌شود و بدین ترتیب در پارچ مخصوص گلاب تشکیل می‌شود.
فرآیند گلاب‌گیری حدود 4 تا 5 ساعت به طول می‌انجامد و گلابی که از فرآیند فوق حاصل شود، گلاب معمولی است و اگر قرار باشد گلاب دو آتیشه به دست آید، گلاب به دست آمده را به جای آب روی گل می‌ریزند و فرآیند را مجددا تکرار می‌کنند که حاصل این فرآیند به دست آمدن گلابی با غلظت بیشتر می‌شود.
* گوهری کم‌یاب از دل گلاب
خود گلاب از دیرباز به عنوان عطر و اسانس برای معطر کردن البسه و پارچه استفاده می‌شده است اما امروزه و با پیشرفت تکنولوژی، با استخراج اسانس خالص گل محمدی از گلاب، عطرها و اسانس‌های مختلفی تولید می‌شود و همین اسانس ماده اولیه تولید بسیاری از ادکلن‌ها و عطرهای معروف برندهای خارجی است.
عطر گل محمدی از طریق دستگاه جداگانه‌ای گرفته می‌شود ولی در روش سنتی ظرف شیشه‌ای بدین منطور تعبیه کرده بودن و در آن عطر می‌گرفتند؛ البته میزان عطر تولیدی گل محمدی بسیار ناچیز است و از هر یک تن گل محمدی کمتر از 2 کیلوگرم اسانس به وجود می‌آید.
پس از آن که نخستین بار پیامبر اسلام (ص) در سال هشتم هجری خانه کعبه را از تصاویری که مشرکان در آن نصب کرده بودند، زدود و با آب زمزم شست، این موضوع تبدیل به یک رسم و سنت شد و تا الان هم این موضوع ادامه دارد.
مردم قمصر سالیان سال است که گلاب ناب خود را برای شست‌وشو خانه خدا به مکه می‌فرستند و حاج حسین حمله‌دار قمصری قبل از آل‌سعود، گلاب قمصر را برای پادشاه عربستان می‌برده است تا خانه خدا با گلاب ناب قمصر و آب زمزم شست و شو داده شود و امروز هم بعثه مقام معظم رهبری این گلاب را به عربستان ارسال می‌کند.
