هنرمندی که تصاویر مشهور رضوی از دریچه دوربین او خلق شده اند:
خدمت در این آستان آنچنان تأثیری در زندگی آدمی میگذارد که دست کمی از معجزه ندارد
فائزه اعتمادگلستانی/سرویس فرهنگ خبرگزاری رضوی، گوشی تلفن را برمیدارم تا با او وارد گفتگو شوم، کمال تواضعش از صدایش پیداست، با خوشرویی تمام پاسخ می دهد، واقعا یک هنرمند رضوی است؛ چه در هنر و چه در اخلاق. به حق امام رضایی است. مسعود نوذری را می گویم، شاید نام او را کم تر شنیده باشیم، اما حتما قاب هنرهای او را دیده ایم چرا که بسیاری از تصاویری که از بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) در دسترس ماست اثری از لنز دوربین اوست. تصاویر نفیس و ناب متعددی که با دیدنش مدهوش آن می شویم به گفته خودش همان لحظه هایی است که از دریچه دوربینش به زیارت رفته و اتفاقا دست پر هم بر می گردد؛ وقتی که لطف و عنایت آقا شامل حالش شده و باعث شده هنرش مانا شود.
مسعود نوذری علاوه بر این، کفشدار حرم رضوی هم هست. او که همه این ها را از عنایات حضرت رضا(ع) می داند، همیشه در حرم است و تا به حال پا به مکان هایی گذاشته و در مراسم هایی شرکت کرده که کم تر کسی توفیق حضور در آن ها را داشته است. او می گوید در هنگام تعویض ضریح مطهر با فاصله خیلی کمی در نزدیکی مضجع شریف آقا علی ابن موسی الرضا(ع) بوده و همه این داشته هایش را مدیون دعای خیر پدر و مادر و بزرگتر هاست.
تصویر معروفی از درب طلای حرم مطهر علی ابن موسی الرضا(ع) که زیاد دیده ایم، اثر ارزشمند مسعود نوذریست و خاطره جالبی هم از آن قطعه عکس دارد؛ همین را بهانه ای دانستم تا با او به همصحبتی بنشینم. در ادامه گفتگویمان را می خوانید:
آقای نوذری شنیده ایم سالهای زیادی از عمر خود را به عکاسی مشغول بوده اید؛ لطفا يك بيوگوافي كوتاه از خود و در ادامه هم از سوابق حضورتان در دنیای عكاسي برایمان بگویید.
-بنده «مسعود نوذری» هستم، در سال 1348 در شهر تهران و در خانوادهای مذهبی به دنیا آمدم، تا پنجم دبستان در تهران بودم و سپس همراه خانواده به مشهد مهاجرت کردیم. از سال ۱۳۶۴ حرفه عکاسی را شروع کردم و سال ۱۳۷۵ در روزنامه قدس استخدام شدم. سال 1378 به آستان قدس رضوی و حرم مطهر منتقل شدم. حدود 32 سال است که در زمینه عکاسی فعالیت میکنم و با کمال افتخار باید عرض کنم که حدود ۲۳ سال از این ۳2 سال را در خدمت آستان قدس رضوی بودم و به عنوان عکاس در حرم مطهر خدمت کردهام. خداوند متعال و امام رضا(ع) را شاکرم که از سال ۷۸ نیز ملبس به لباس خادمی شدهام و کفشدار حرم مطهر هستم.
در بیشتر مکان ها عکسی از درب طلای حرم مطهر را دیده ام، بارها خودم مدهوش دیدار آن عکس شدم، گاهی که در ادارات کارم دچار پیچیدگی شده آن را واسطه توسل دانستم، بیشتر اوقات هم حس نهفته در آن را یافته ام، لطفا شما هم از لحظه ثبت این تصویر بگویید.
-من توفیق داشتم که عکسهای زیادی از حرم مطهر بگیرم، اما از جمله عکسهایی که زیاد مورد توجه قرار گرفت عکس «درب طلای دارلسرور» بود. در سال ۹۳ توفیق حضور در مراسم غبارروبی مضجع منور رضوی را داشتم، در کنار درب منتظر ورود تولیت فقید آستان قدس رضوی حضرت آیت الله واعظ طبسی و آغاز مراسم بودیم که نمای درب با آینه کاری اطراف و همچنین درب طلای پایین پای حضرت نظرم را جلب کرد، زیبایی خیره کننده آینه کاریها و رقص نور در آنها، جلا و شکوه طلا کاری درب برای لحظاتی مرا مبهوت خود کرد، دقایقی بیشتر تا آغاز مراسم غبارروبی زمان باقی نمانده بود که با عجله عکسی از این منظره زیبا و ملکوتی گرفتم.
از آن روز مدتی گذشت، روزی به بنده اطلاع دادند که قرار است نمایشگاه عکسی با موضوع حرم برپا شود و از من ۴۰ تصویر از حرم مطهر خواسته شد؛ ۳۹ عکس را انتخاب کردم اما هرچه در آرشیو تصاویر جستجو میکردیم نمیتوانستم چهلمین عکس را انتخاب کنم، این آخرین عکس نسبتا زمان زیادی از من گرفت، به هرتصویری که نگاه میکردم راضی نمیشدم. تا اینکه در نهایت عکس «درب دارالسرور» را انتخاب کرد، با خودم گفتم شاید آن 39 عکس مورد استقبال قرار بگیرند اما بعید است این آخرین عکس نظرها را به خود جلب کند.
در نمایشگاه برخلاف انتظارم عکس «درب دارالسرور» بسیار مورد استقبال بازدید کنندگان قرار گرفت و شاهد بازخوردهای بسیار جالبی از سوی آنها نسبت به این تصویر بودم؛ دلنوشته و دستنوشتههای بسیار زیادی را پیرامون این عکس دریافت کردم که حقیقتا خارج از انتظارم بود. امروز همان عکسی که به عنوان آخرین عکس انتخاب کردم به ۲۵ کشور جهان ارسال شده و در بسیاری از نمایشگاهها، مساجد، فرودگاهها و مکانهای مختلفی به صورت تابلو در معرض دید عموم قرار گرفته است. بعد از آن بارها خواستم دوباره همان شات را به تصویر بکشم اما موفق نشدم. آنجا بود که فهمیدم اگر نظر حضرت برجلوه اثری باشد هیچ عاملی مانع نخواهد بود. امروز که بیش از 2 دهه از خدمتگذاریام در بارگاه قدس رضوی میگذرد و با جلوههایی که در این صحن و سرای ملکوتی دیدهام با تمام وجود به این حقیقت معتقد هستم که حتی آن شاخه گلی که بر روی ضریح مطهر هست، قطعا با اذن و عنایت حضرت رضا(ع) توفیق حضور را یافته.
از تجارب جذابتان در عكاسي داخل حرم بگویید و این که چرا اصلا عکاسی در حرم مطهر امام رضا(ع) جالب توجه است؟
-اقیانوس پیچیدگی و جذابیت معماری حرم مطهر فوق العاده گسترده است. به نحوی که انسان وقتی به عنوان یک زائر صرف وارد حرم میشود شاید متوجه برخی از آنان نشود، اما هنگامی که از ویزور دوربین به این معماری خیره کننده نگاه میکنی و بر روی نقش و نگارهای آن دقت میکنی وارد دنیایی میشوی که هر نما از آن دنیا حرف برای گفتن دارد. ضمن اینکه احساسات زائران و تصاویر زیبای اشکهای زائران در حال دعا و نیایش نیز از بهترین سوژههای عکاسی در حرم مطهر است. همچنین توفیق حضور در تمام آیینهای حرم مطهر از جمله غبارروبی وخطبه خوانیها، حضور در مراسم تعویض ضریح مطهر و حضور همه ساله در سخنرانی ابتدای سال مقام معظم رهبری خود سوژههای جذاب و بینظیر فراوانی برای عکاسی دارند.
عکاسی آن هم در چنین مکان خارق العاده ای علاوه بر شور و احساسی که دارد حتما دانشگاه خوبی برای تربیت آدمی نیز هست؛ از درسهاي زندگي كه عكاسي به شما آموخت بگویید.
-یک عکاس همیشه از لحظههای زندگی به سادگی عبور نمیکند و زیباییهای اطراف خود را بهتر میبیند، زیرا آموخته که هر موضوع سادهای میتواند یک شاهکار هنری باشد. هنر عکاسی به انسان میآموزد که میتواند چیزهایی را دید و دانست که دیگران هر چند در کنار آنها هستند، اما نمیبینند و نمیدانند.
عكاسي دنياي رمزآلودي هم دارد؛ رازهاي عكاسي رضوي چیست؟
-رمز عکاسی رضوی طلب روزی کردن از خود صاحب سفره است. تا از امام رئوف طلب روزی نکنی سوژه خوب هم گیر نمیآید. امام رضا(ع) به تمام خادمان و زائرانش عایت دارد و هر کدام را از در رأفت تحفهای میدهد. رأفت حضرت برای عکاسان هم سوژه، زاویه و نور مناسب است که خود امام مهربانیها روزی میکند.
و آیا تابحال لحظهاي رؤيايي يا معجزه آسايي را در حرم ثبت كرده ايد؟
-بارها معجزه را در حرم احساس کردم و با چشم دیدهام، معجزه بارها در این حرم ملک پاسبان رخ داده و تصویر شفایافتگان هم ثبت است. ضمن اینکه خدمت در این آستان آنچنان تأثیری در زندگی آدمی میگذارد که دست کمی از معجزه ندارد. من آن چیزهایی را که به دست آوردنش در زندگیم جزو محالات بوده به لطف خدای متعال وعنایت حضرت رضا(ع) به دست آوردم.
آقای عکاس رضوی، آیا چيز اضافهتري هم هست كه هميشه در كيف دوربين شما همراهتان باشد؟
-سجاده، تسبیح و زیارت امین اللهی که در حافظهام ثبت کردهام همراهان همیشگی من در لحظات عکاسی رضوی است.
و در آخر هم، توصیه آقای مسعود نوذری برای براي عكاسان تازه كار چیست؟
به تمام کسانی که عکاسی معنوی انجام میدهند، توصیه می کنم که باید خودشان را از لحاظ معنوی تقویت کنند و هرچه سطح معنویتشان بالاتر برود در انجام کار معنوی موفقتر خواهند بود.
مسعود نوذری علاوه بر این، کفشدار حرم رضوی هم هست. او که همه این ها را از عنایات حضرت رضا(ع) می داند، همیشه در حرم است و تا به حال پا به مکان هایی گذاشته و در مراسم هایی شرکت کرده که کم تر کسی توفیق حضور در آن ها را داشته است. او می گوید در هنگام تعویض ضریح مطهر با فاصله خیلی کمی در نزدیکی مضجع شریف آقا علی ابن موسی الرضا(ع) بوده و همه این داشته هایش را مدیون دعای خیر پدر و مادر و بزرگتر هاست.
تصویر معروفی از درب طلای حرم مطهر علی ابن موسی الرضا(ع) که زیاد دیده ایم، اثر ارزشمند مسعود نوذریست و خاطره جالبی هم از آن قطعه عکس دارد؛ همین را بهانه ای دانستم تا با او به همصحبتی بنشینم. در ادامه گفتگویمان را می خوانید:
آقای نوذری شنیده ایم سالهای زیادی از عمر خود را به عکاسی مشغول بوده اید؛ لطفا يك بيوگوافي كوتاه از خود و در ادامه هم از سوابق حضورتان در دنیای عكاسي برایمان بگویید.
-بنده «مسعود نوذری» هستم، در سال 1348 در شهر تهران و در خانوادهای مذهبی به دنیا آمدم، تا پنجم دبستان در تهران بودم و سپس همراه خانواده به مشهد مهاجرت کردیم. از سال ۱۳۶۴ حرفه عکاسی را شروع کردم و سال ۱۳۷۵ در روزنامه قدس استخدام شدم. سال 1378 به آستان قدس رضوی و حرم مطهر منتقل شدم. حدود 32 سال است که در زمینه عکاسی فعالیت میکنم و با کمال افتخار باید عرض کنم که حدود ۲۳ سال از این ۳2 سال را در خدمت آستان قدس رضوی بودم و به عنوان عکاس در حرم مطهر خدمت کردهام. خداوند متعال و امام رضا(ع) را شاکرم که از سال ۷۸ نیز ملبس به لباس خادمی شدهام و کفشدار حرم مطهر هستم.
در بیشتر مکان ها عکسی از درب طلای حرم مطهر را دیده ام، بارها خودم مدهوش دیدار آن عکس شدم، گاهی که در ادارات کارم دچار پیچیدگی شده آن را واسطه توسل دانستم، بیشتر اوقات هم حس نهفته در آن را یافته ام، لطفا شما هم از لحظه ثبت این تصویر بگویید.
-من توفیق داشتم که عکسهای زیادی از حرم مطهر بگیرم، اما از جمله عکسهایی که زیاد مورد توجه قرار گرفت عکس «درب طلای دارلسرور» بود. در سال ۹۳ توفیق حضور در مراسم غبارروبی مضجع منور رضوی را داشتم، در کنار درب منتظر ورود تولیت فقید آستان قدس رضوی حضرت آیت الله واعظ طبسی و آغاز مراسم بودیم که نمای درب با آینه کاری اطراف و همچنین درب طلای پایین پای حضرت نظرم را جلب کرد، زیبایی خیره کننده آینه کاریها و رقص نور در آنها، جلا و شکوه طلا کاری درب برای لحظاتی مرا مبهوت خود کرد، دقایقی بیشتر تا آغاز مراسم غبارروبی زمان باقی نمانده بود که با عجله عکسی از این منظره زیبا و ملکوتی گرفتم.
از آن روز مدتی گذشت، روزی به بنده اطلاع دادند که قرار است نمایشگاه عکسی با موضوع حرم برپا شود و از من ۴۰ تصویر از حرم مطهر خواسته شد؛ ۳۹ عکس را انتخاب کردم اما هرچه در آرشیو تصاویر جستجو میکردیم نمیتوانستم چهلمین عکس را انتخاب کنم، این آخرین عکس نسبتا زمان زیادی از من گرفت، به هرتصویری که نگاه میکردم راضی نمیشدم. تا اینکه در نهایت عکس «درب دارالسرور» را انتخاب کرد، با خودم گفتم شاید آن 39 عکس مورد استقبال قرار بگیرند اما بعید است این آخرین عکس نظرها را به خود جلب کند.
در نمایشگاه برخلاف انتظارم عکس «درب دارالسرور» بسیار مورد استقبال بازدید کنندگان قرار گرفت و شاهد بازخوردهای بسیار جالبی از سوی آنها نسبت به این تصویر بودم؛ دلنوشته و دستنوشتههای بسیار زیادی را پیرامون این عکس دریافت کردم که حقیقتا خارج از انتظارم بود. امروز همان عکسی که به عنوان آخرین عکس انتخاب کردم به ۲۵ کشور جهان ارسال شده و در بسیاری از نمایشگاهها، مساجد، فرودگاهها و مکانهای مختلفی به صورت تابلو در معرض دید عموم قرار گرفته است. بعد از آن بارها خواستم دوباره همان شات را به تصویر بکشم اما موفق نشدم. آنجا بود که فهمیدم اگر نظر حضرت برجلوه اثری باشد هیچ عاملی مانع نخواهد بود. امروز که بیش از 2 دهه از خدمتگذاریام در بارگاه قدس رضوی میگذرد و با جلوههایی که در این صحن و سرای ملکوتی دیدهام با تمام وجود به این حقیقت معتقد هستم که حتی آن شاخه گلی که بر روی ضریح مطهر هست، قطعا با اذن و عنایت حضرت رضا(ع) توفیق حضور را یافته.
از تجارب جذابتان در عكاسي داخل حرم بگویید و این که چرا اصلا عکاسی در حرم مطهر امام رضا(ع) جالب توجه است؟
-اقیانوس پیچیدگی و جذابیت معماری حرم مطهر فوق العاده گسترده است. به نحوی که انسان وقتی به عنوان یک زائر صرف وارد حرم میشود شاید متوجه برخی از آنان نشود، اما هنگامی که از ویزور دوربین به این معماری خیره کننده نگاه میکنی و بر روی نقش و نگارهای آن دقت میکنی وارد دنیایی میشوی که هر نما از آن دنیا حرف برای گفتن دارد. ضمن اینکه احساسات زائران و تصاویر زیبای اشکهای زائران در حال دعا و نیایش نیز از بهترین سوژههای عکاسی در حرم مطهر است. همچنین توفیق حضور در تمام آیینهای حرم مطهر از جمله غبارروبی وخطبه خوانیها، حضور در مراسم تعویض ضریح مطهر و حضور همه ساله در سخنرانی ابتدای سال مقام معظم رهبری خود سوژههای جذاب و بینظیر فراوانی برای عکاسی دارند.
عکاسی آن هم در چنین مکان خارق العاده ای علاوه بر شور و احساسی که دارد حتما دانشگاه خوبی برای تربیت آدمی نیز هست؛ از درسهاي زندگي كه عكاسي به شما آموخت بگویید.
-یک عکاس همیشه از لحظههای زندگی به سادگی عبور نمیکند و زیباییهای اطراف خود را بهتر میبیند، زیرا آموخته که هر موضوع سادهای میتواند یک شاهکار هنری باشد. هنر عکاسی به انسان میآموزد که میتواند چیزهایی را دید و دانست که دیگران هر چند در کنار آنها هستند، اما نمیبینند و نمیدانند.
عكاسي دنياي رمزآلودي هم دارد؛ رازهاي عكاسي رضوي چیست؟
-رمز عکاسی رضوی طلب روزی کردن از خود صاحب سفره است. تا از امام رئوف طلب روزی نکنی سوژه خوب هم گیر نمیآید. امام رضا(ع) به تمام خادمان و زائرانش عایت دارد و هر کدام را از در رأفت تحفهای میدهد. رأفت حضرت برای عکاسان هم سوژه، زاویه و نور مناسب است که خود امام مهربانیها روزی میکند.
و آیا تابحال لحظهاي رؤيايي يا معجزه آسايي را در حرم ثبت كرده ايد؟
-بارها معجزه را در حرم احساس کردم و با چشم دیدهام، معجزه بارها در این حرم ملک پاسبان رخ داده و تصویر شفایافتگان هم ثبت است. ضمن اینکه خدمت در این آستان آنچنان تأثیری در زندگی آدمی میگذارد که دست کمی از معجزه ندارد. من آن چیزهایی را که به دست آوردنش در زندگیم جزو محالات بوده به لطف خدای متعال وعنایت حضرت رضا(ع) به دست آوردم.
آقای عکاس رضوی، آیا چيز اضافهتري هم هست كه هميشه در كيف دوربين شما همراهتان باشد؟
-سجاده، تسبیح و زیارت امین اللهی که در حافظهام ثبت کردهام همراهان همیشگی من در لحظات عکاسی رضوی است.
و در آخر هم، توصیه آقای مسعود نوذری برای براي عكاسان تازه كار چیست؟
به تمام کسانی که عکاسی معنوی انجام میدهند، توصیه می کنم که باید خودشان را از لحاظ معنوی تقویت کنند و هرچه سطح معنویتشان بالاتر برود در انجام کار معنوی موفقتر خواهند بود.