رئیس سازمان فرهنگی آستان قدس رضوی مطرح کرد:
سوغات فرهنگ رضوی از حرم تا خانه دلهای عاشقان در سراسر جهان/ سخنرانی هندوها درباره فضائل و کرامات امام رضا(ع)
به گزارش خبرگزاری رضوی، آستان قدس رضوی در عرصه فرهنگی و معنوی شعاعی بهگستردگی جهان دارد و محدود به یک استان و یا ایران اسلامی نیست. شاید بسیاری از افراد تصور کنند که برنامههای فرهنگی آستان قدس رضوی تنها منحصر به داخل مجموعه حرم مطهر رضوی است، اما بیش از دهها مجموعه فرهنگی زیر نظر سازمان فرهنگی آستان قدس رضوی در حوزه نشر و کتاب، بانوان و خانواده، چاپ و انتشارات، کتابخانه و موزه، تربیت بدنی، آفرینشهای هنری و غیره در عرصه ملی و بینالمللی در حال فعالیت است تا فرهنگ ناب رضوی در سراسر دنیا فراگیر شود.
امروزه این آستان مقدس با اهتمام ویژهای که به حوزه فرهنگ داشته است، از یک مجموعه موقوفاتی و زیارتی تبدیل به یکی از تأثیرگذارترین نهادهای فرهنگی جهان اسلام شده است.
حجتالاسلام و المسلمین حجت گنابادینژاد، رئیس سازمان فرهنگی آستان قدس رضوی که عهدهدار برنامههای فرهنگی این آستان مقدس در گستره ملی و بینالمللی است به تشریح برخی از این اقدامات میپردازد.
با توجه به اینکه موسسات فرهنگی متعددی ذیل آستان قدس رضوی وجود داشت، چرا سازمان فرهنگی تشکیل شد؟
گنابادینژاد: در گذشته از سوی آستان قدس رضوی فعالیتهای فرهنگی متعددی به وسیله موسسات وابسته صورت میگرفت، تولیت آستان قدس رضوی در آبانماه سال 95 جهت هماهنگی، همافزایی و راهبری کلان جریانهای فرهنگی این آستان مقدس، سازمان فرهنگی را راهاندازی کرد تا نقشآفرینی و تاثیرگذاری بهسزایی که از حرم مطهر امام رضا(ع) انتظار میرود و مورد تاکید مقام معظم رهبری و رضایتمندی مردم است، صورت بگیرد. هدف اصلی این سازمان افزون بر ایجاد هماهنگی و همافزایی موسسات فرهنگی آستان قدس، شامل جریانسازی فرهنگی و ایجاد الگوی مناسب برای فعالان فرهنگی سطح کشور است.
از ابتدای تاسیس این سازمان، شرح وظائف موسسات مشخص شد، اولویتها مورد بررسی قرار گرفت، نقشه راه فرهنگی تدوین شد که در این تدوین، حوزه مخاطبان، اقلیم، موضوعات، ابزار و قالبها با چشمانداز ملی و فراملی مورد بررسی و تبیین قرار گرفته است.
یکی از مراکزی که در دوره جدید مدیریت آستان قدس رضوی ایجاد شد، مرکز امور بانوان و خانواده بود، این مرکز چه فعالیتهایی را در حوزه سبک زندگی رضوی و تحکیم خانواده انجام داده است؟
گنابادینژاد: افزون بر بانوان خانواده کارکنان آستان قدس رضوی و خادمان حرم مطهر رضوی، بیش از نیمی از زائران این حریم قدسی را زنان تشکیل میدهند، بنابراین حجتالاسلام رئیسی با اتکاء به پژوهشها و مطالعات انجام شده راهاندازی مرکز امور بانوان و خانواده را یک امر واجب تلقی کردند تا فعالیتهای فرهنگی مربوط به بانوان به صورت اختصاصی طراحی و پیگیری شوند. تکریم و ارتقای زن و خانواده یکی از اصلیترین اهداف این مرکز بهشمار میرود که تاکنون بر اساس همین سیاست اقداماتی باشکوه صورت گرفته و سندی جامع در همین موضوع برای اولینبار در آستان قدس رضوی تهیه و تنظیم شد. در راستای ترویج سبک زندگی رضوی این مرکز برای جوانانی که تازه عقد کردهاند، برنامه کارگاه مشاوره یک روز تدارک دیده است که با استقبال خوب جوانان روبهرو شد طبق هماهنگی با معاونت اماکن در پایان هر کارگاه به جوانان فیش غذای حضرت تقدیم میشود و تا 3 سال میتوانند این عزیزان به صورت رایگان از خدمات مشاوره مرکز بانوان بهرهمند شوند. البته با توجه به تاثیر زیاد این کارگاهها و برنامه مشاورهها سعی داریم در سال 97 این طرح را در شهرهای دیگر برگزار کنیم تا آمار طلاق و ترویج سبک زندگی غربی در کشور کمتر شود. مرکز امور بانوان و خانواده در راستای توسعه خدمت فرهنگی به خانواده، پروژه شبکهسازی خادم یاران خانواده را طراحی و طبق همکاری با مرکز مدیریت حوزههای علمی خواهران سراسر بیش از 5 هزار طلبه خواهر را برای ترویج سبک زندگی رضوی و خدمت فرهنکی به خانواده در سراسر کشور جذب کرد.
در میان صحبتهایتان اشاره به سند جامع تکریم بانوان داشتید، در اینباره بیشتر توضیح دهید و چه کارهای مطالعاتی برای تدوین آن انجام شده است؟
گنابادینژاد: برای تنظیم این سند ابتدا تمام ظرفیتهایی که در حوزه بانوان در آستان قدس رضوی وجود داشت، مورد بررسی قرار گرفت، اظهارات و نظرات مدیران و نخبگانی که در حوزه زن فعالیت داشتند که غالبا هم خانم بودند تجمیع و مورد پژوهش قرار گرفت. بعد از تجمیع مطالب، نظرات و تجربیات با فعالیت بیش از 600 نفر ساعت فعالیت علمی و مشاوره این سند تنظیم شد و سعی کردیم در این فرآیند تمام ابعاد فرهنگی ویژه بانوان اعم از تحصیلات، نقش زن در جامعه و خانواده، مدیریت و غیره مورد تبیین قرار گیرد. در نظر داریم این سند جامع را همزمان با ولادت حضرت زهرا(س) در هفته جاری رونمایی شود و برای دستگاههایی که کارمندان خانم دارند و در حوزه بانوان فعالیت دارند ارسال گردد و در آستان قدس رضوی نیز این سند راهبردی عملیاتی شود.
موسسه جوانان آستان قدس رضوی بهعنوان یکی از نهادهایی کهبه صورت تخصصی در حوزه جوان و نوجوان ورود پیدا کرده، در زمینه الگو سازی برای فعالیت فرهنگی چه اقداماتی را انجام داده است؟ آیا توانسته نظر نوجوانان و جوانان را به این مجموعه و فعالیت فرهنگی آستان معطوف کند؟
گنابادینژاد: در مدیریت جدید آستان قدس رضوی از سوی موسسه جوانان، تشکلهای رضوی در سراسر کشور فعالتر و تعداد آنها بیشتر شد، اکنون این موسسه با 5 هزار تشکل جوان در سراسر کشور ارتباط دارد. موسسه جوانان در دو سال اخیر بالغ بر 500 هزار نفر ساعت برنامه آموزشی و فرهنگی ویژه جوانان برگزار کرده است. با در نظر داشتن تنوع فعالیتها و بهرهمندی از صاحب نظران و مربیان، این مجموعه مورد استقبال پرشور و گرم جوانان کشور قرار گرفته است. طبق موافقت حجتالاسلام و المسلمین رئیسی مجموعه باغ بیلدر در اختیار این موسسه قرار گرفت و اکنون میزبان نوجوانان و جوانان از سراسر کشور است، تغییر کاربری و اختصاص این مجموعه برای نوجوانان و جوانان الگوی ارزشمندی برای دیگر استانها بهشمار میرود که محیطهای این چنینی را با محتوای فرهنگی و آموزشی در اختیار این عزیزان قرار دهند. تغییر نگرش در نوع مدیریت باعث شد تا باغ بیلدری که مورد استفاده کمتری قرار میگرفت اکنون مجموعه فرهنگی ارزشمندی برای نسل جوان شود، تا در کنار زیارت حضرت رضا(ع) از مباحث آموزشی و فرهنگی نیز بهرهمند شوند.
مجموعه سوغات زائر رضوی، به عنوان یکی از شاخصترین اقدامات جدید این آستان مقدس در دوره جدید بوده است، علت حضور سازمان فرهنگی در این زمینه چه بود؟
گنابادینژاد: سوغات یکی مقوله مهم برای زائران بهشمار میرود، خیلی از زائرانی که مشهد مشرف میشوند قصد خرید سوغات را دارند، از سوی دیگر خیلی از کالاهایی که به فروش میرسید یا سوغات فرهنگی نیست یا اینکه تولید داخلی نبود بنابراین سازمان فرهنگی طبق دستور حجتالاسلام رئیسی مطالعات در مورد تولید سوغات برای زائران را دستور کار خود قرار داد و با بررسی سلایق مردم و امکانات موجود، کالاهایی را طراحی و تولید کرد. اکنون فروشگاه مرکزی سوغات رضوی با 3500 کالا در خیابان شیرازی مستقر و میزبان عموم زائران است، تمام کالاهای این فروشگاه ملی بوده و 600 تولید کننده در امر سوغات رضوی پشتیبان این مجموعه هستند.
به طور قطع یکی از وظائف مهم سازمان فرهنگی توسعه «خدمت، خادم و مخدوم» است، در این راستا اقدامات ویژه سازمان فرهنگی چه بوده است؟
گنابادینژاد: چشمانداز مدیریت جدید آستان قدس رضوی درباره خدمت، خادم و مخدوم، جهانی است، اما در گام اول با توجه به ظرفیتهای موجود تلاش دوستان توسعه این شعار در سطح ملی است. در این راستا کارهای اساسی زیادی صورت گرفته است که برخی از آنها را میتوانم مصداقی بیان کنم، یکی از مصادیق توسعه خادم، مخدوم خدمت، راهاندازی شبکه خادمیاران انجمن شعرای رضوی در سطح کشور است که برخی از شعرای کشور به صورت داوطلبانه عضو این انجمن شده و در همایشهای مختلف در رثای امام رضا(ع) شعر خواهند گفت. با حضور هنرمندان به حرم مطهر امام رضا(ع) سند هنر پویانمایی آستان قدس رضوی تنظیم شد و به دنبال آن شبکه خادم یاران پویانمایی آستان قدس رضوی با حضور 300 نفر از فعالان پویانمایی کشور تشکیل شد. جذب خادمیاران حوزه کتاب از دیگر مصادیق توسعه خدمت، خادم و مخدوم است، به زودی ما طرح وقف کتاب را در سراسر کشور اجرا خوهیم کرد. شبکه خادم یاران ورزش محلات کشور نیز از دیگر مصداقهایی است که به زودی در سطح کشور اجرا میشود، البته موارد دیگری وجود دارد که اکنون فرصت پرداختن به همه آنها نیست.
سازمان فرهنگی در راستای توسعه گفتمان رضوی و وحدت جهان اسلام چه اقداماتی را انجام داده است. اگر ممکنه مصداقی بیان بفرمایید؟
گنابادینژاد: این سازمان در راستای ترویج و توسعه گفتمان رضوی، همایش و کنفرانسهای علمی متعددی را با حضور علمای اهل تسنن در داخل کشور برگزار کرد، اخیرا نیز همایشی با موضوع «امام رضا(ع) و گفتگوی ادیان» در دانشگاه همدرد دهلی با علما اهل تسنن برگزار شد که در این همایش به وضوح ارادت علما و دانشمندان هندی دیده میشد. البته تمام این همایشها با تاکید تولیت آستان قدس رضوی باید با صرفهجویی در هزینه برگزار شود و ما هم مستمر سعی بر کاهش هزینهها داریم.
اگر خاطرهای هم از همایش هندوستان که برای هیأت اعزامی آستان قدس رضوی به دهلی جالب بود، وجود دارد، بیان بفرمایید؟
گنابادینژاد: به طور کلی ارادت مردم هندوستان به ویژه شیعیان را ما بارها در اعزام کاروانهای زیر سایه خورشید مشاهده کرده بودیم اما در همین همایشِ دانشگاه همدرد دهلی یکی از اتفاقات جالب این بود که برخی از اساتید این دانشگاه که اصلا مسلمان نبودند و آئین هندیها را داشتند در همایش شرکت کردند و اتفاقا سخنرانیهایی هم در مورد فضائل، کرامات و عالم بودن امام رضا(ع) بیان داشتند، چیزی که برای همه مسلمانان هندی و به ویژه برای هیأت اعزامی آستان قدس رضوی جالب بود عشق، محبت و ارادت دانشمندان غیر مسلمان دانشگاه همدرد دهلی به امام رضا(ع) بود.
آقای گنابادینژاد،در منشور رهبری تأکید ویژهای بر موضوع محرومیتزدایی و توجه به محرومین زائر و مجاور شده است، با توجه به اینکه یکی از عرصههای محرومیتزدایی موضوع محرومیتزدایی فرهنگی است، در اینباره چه اقداماتی صورت گرفته است؟
گنابادینژاد: در این راستا اقدامات زیادی صورت گرفته است که به صورت خلاصه بیان میکنم، ساماندهی فرهنگی حاشیه شهر اعم از ایجاد کانون خدمت در 100 مسجد، برگزاری و پشتیبانی برنامهها فرهنگی، ارائه خدمات ورزشی و فرهنگی برای مدارس حاشیه شهر و غیره است، تولید بسته فرهنگی ویژه شهرستان سرخس، برگزاری اردو یک روز برای دانشآموزان شهرستان سرخس و افزایش خدمات مدارس امام رضا(ع) در حاشیه شهر برخی از این اقدامات است.