ترسیم ابعاد گوناگون زندگی امام هشتم در «امام رضا(ع) به روایت اهل سنت»
به گزارش خبرگزاری رضوی، کتاب «امام رضا (ع) به روايت اهل سنت» با استفاده از ۲۰۰ كتاب از منابع اهل سنت شخصيت درخشان و دانش بی‌مانند امام رضا(ع) را مورد بررسی قرار داده است و می‌توان آن را گام جديدی در عرصه شناخت جامع زندگی هشتمين وصی پيامبر اكرم (ص) دانست. نویسنده این کتاب محمد محسن طبسی آن را در ۳۷۲ صفحه تالیف کرده است. کتاب حاضر پژوهشی است که می‌کوشد ابعاد گوناگون حیات نورانی «امام رضا(ع) به روایت اهل سنت» را در هفت دفتر ترسیم کند.
این نوشتار با رویکردی توصیفی تحلیلی و تکیه بر اطلاعات 200 کتاب از منابع اهل سنت تدوین شده است؛ به گونه‌ای که می‌توان از آن به عنوان گام جدیدی در عرصه شناخت جامع زندگی هشتمین وصی پیامبر اکرم(ص) یاد کرد. در منابع شیعه کتاب‌های فراوانی درباره زندگی اجتماعی، علمی، تاریخی و معرفتی امام رضا (ع) نگاشته شده، اما اهمیت این کتاب به این است که این مطالب از منابع اهل سنت استخراج شده است. كتاب امام رضا(ع) به روايت اهل سنت تأليف محمد محسن طبسی، به همت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دهلی‌نو به زبان هندی ترجمه و به زيور طبع آراسته شد.
در این میان نوع نگاه عالمان اهل سنت، قابل توجه و درنگ است. کتاب حاضر پژوهشی است که تلاش می‌کند ابعاد مختلف حیات نورانی «امام رضا (ع) به روایت اهل سنت» را در هفت دفتر «ولایت عهدی»، «کرامت» و «زیارت» با رویکردی توصیفی- تحلیلی ترسیم نماید. این اثر که با استفاده از ۲۰۰ کتاب از منابع اهل سنت سامان یافته است را می‌توان گام جدیدی در عرصه شناخت جامع زندگی هشتمین وصی پیامبر اکرم (ص) دانست.
دفتر نخست این اثر با عنوان «زندگانی» نسب و دودمان، کنیه و القاب، پدر و مادر بزرگوار امام رضا (ع)، تاریخ و محل ولادت، شهادت امام و دیدگاه اهل سنت درباره شهادت امام رضا (ع) و فرزندان آن حضرت را معرفی و تشریح می‌کند. همچنین دفتر دوم تحت عنوان «شخصیت» شامل سخنان معاصران امام رضا(ع) و بزرگان و علمای اهل سنت از قرن دوم هجری تا قرن حاضر در خصوص ابعاد شخصیتی ایشان می‌شود.
این گزارش می‌افزاید: «روایت» عنوان فصل سوم این کتاب است که جریان تاریخی ورود امام رضا (ع) به نیشابور و استقبال بی‌نظیر مردم و علمای اهل سنت از ایشان، مدارک حدیث سلسلة الذهب و دیدگاه اهل سنت در مورد این حدیث و سایر احادیث سلسلة الذهب از امام رضا (ع) را واکاوی کرده و دفتر چهارم با نام «امامت» کاربرد واژه امام در کلمات اهل سنت از قرن هفتم تا امروز و نصوص دال بر امامت امام رضا در کتب آنها را بررسی می‌کند.
دفتر پنجم نیز با عنوان «ولایت عهدی» جریان ولایتعهدی تحمیلی بر امام رضا (ع) از جانب مامون و پاسخ بخ یک سلسله از پرسش‌های اساسی درباره ولایتعهدی امام را بیان می‌کند و از جمله پرسش‌های ذکر شده این است که آیا پیشنهاد ولایتعهدی از جانب مامون بوده است یا فضل بن سهل؟ اگر از جانب مامون بوده آیا مامون در این پیشنهاد صادق بوده و یا اغراض دیگری را دنبال می‌کرده؟ موضع امام رضا (ع) در برابر این پیشنهاد چه بود؟
همچنین، «کرامت» نام دفتر ششم این نوشتار است که محتوای آن بررسی دیدگاه‌های علمای اهل سنت در خصوص کرامات و مناقب امام رضا (ع)، کرامت‌ها و معجزات ایشان پیش از ولادت تا شهادت است؛ دفتر پایانی هم با عنوان «زیارت» شامل فضیلت زیارت قبر علی ابن موسی (ع) و تاکید بر آن از زبان پیامبر (ص)، امام کاظم (ع)، امام رضا (ع)، امام جواد (ع) و امام هادی (ع) و «مشهد الرضا» و تاریخچه ساخت بارگاه بر قبر آن حضرت و توسلات بزرگان اهل سنت به این بقعه مبارکه از قرن سوم تاکنون، می‌شود.
نویسنده در کتاب حاضر تاکید می‌کند، از میان مذاهب گوناگون اهل سنت، مقصود از اهل سنت در این نوشتار، علما و پیروان شافعی، مالکی، حنبلی و حنفی و ظاهری است و از نظر زمانی دیدگاه اهل سنت از سده دوم هجری قمری تا حال حاضر است؛ از این رو سخنان گروهک جعلی و بدعت آمیز وهابیت که به تصریح اهل سنت از آنان نیستند، در این اثر اشاره نشده است. همچنین مطالب این کتاب مبتنی بر بیش از دویست عنوان از منابع اهل سنت است که بدون واسطه و مستقیم از آنها نقل شده است، جز در موارد خاصی که امکان استفاده از اصل کتاب به دلیل خطی بودن یا نایاب بودن آن وجود نداشته است، با استفاده از سایر منابع معتبر به صورت غیرمستقیم از آنها نقل شده است. از این رو مطالبی که در کتب شیعه به نقل از اهل سنت درباره امام رضا (ع) وارد شده، در این نوشتار لحاظ نشده است.
در این میان نوع نگاه عالمان اهل سنت، قابل توجه و درنگ است. کتاب حاضر پژوهشی است که تلاش می‌کند ابعاد مختلف حیات نورانی «امام رضا (ع) به روایت اهل سنت» را در هفت دفتر «ولایت عهدی»، «کرامت» و «زیارت» با رویکردی توصیفی- تحلیلی ترسیم نماید. این اثر که با استفاده از ۲۰۰ کتاب از منابع اهل سنت سامان یافته است را می‌توان گام جدیدی در عرصه شناخت جامع زندگی هشتمین وصی پیامبر اکرم (ص) دانست.
دفتر نخست این اثر با عنوان «زندگانی» نسب و دودمان، کنیه و القاب، پدر و مادر بزرگوار امام رضا (ع)، تاریخ و محل ولادت، شهادت امام و دیدگاه اهل سنت درباره شهادت امام رضا (ع) و فرزندان آن حضرت را معرفی و تشریح می‌کند. همچنین دفتر دوم تحت عنوان «شخصیت» شامل سخنان معاصران امام رضا(ع) و بزرگان و علمای اهل سنت از قرن دوم هجری تا قرن حاضر در خصوص ابعاد شخصیتی ایشان می‌شود.
این گزارش می‌افزاید: «روایت» عنوان فصل سوم این کتاب است که جریان تاریخی ورود امام رضا (ع) به نیشابور و استقبال بی‌نظیر مردم و علمای اهل سنت از ایشان، مدارک حدیث سلسلة الذهب و دیدگاه اهل سنت در مورد این حدیث و سایر احادیث سلسلة الذهب از امام رضا (ع) را واکاوی کرده و دفتر چهارم با نام «امامت» کاربرد واژه امام در کلمات اهل سنت از قرن هفتم تا امروز و نصوص دال بر امامت امام رضا در کتب آنها را بررسی می‌کند.
دفتر پنجم نیز با عنوان «ولایت عهدی» جریان ولایتعهدی تحمیلی بر امام رضا (ع) از جانب مامون و پاسخ بخ یک سلسله از پرسش‌های اساسی درباره ولایتعهدی امام را بیان می‌کند و از جمله پرسش‌های ذکر شده این است که آیا پیشنهاد ولایتعهدی از جانب مامون بوده است یا فضل بن سهل؟ اگر از جانب مامون بوده آیا مامون در این پیشنهاد صادق بوده و یا اغراض دیگری را دنبال می‌کرده؟ موضع امام رضا (ع) در برابر این پیشنهاد چه بود؟
همچنین، «کرامت» نام دفتر ششم این نوشتار است که محتوای آن بررسی دیدگاه‌های علمای اهل سنت در خصوص کرامات و مناقب امام رضا (ع)، کرامت‌ها و معجزات ایشان پیش از ولادت تا شهادت است؛ دفتر پایانی هم با عنوان «زیارت» شامل فضیلت زیارت قبر علی ابن موسی (ع) و تاکید بر آن از زبان پیامبر (ص)، امام کاظم (ع)، امام رضا (ع)، امام جواد (ع) و امام هادی (ع) و «مشهد الرضا» و تاریخچه ساخت بارگاه بر قبر آن حضرت و توسلات بزرگان اهل سنت به این بقعه مبارکه از قرن سوم تاکنون، می‌شود.
نویسنده در کتاب حاضر تاکید می‌کند، از میان مذاهب گوناگون اهل سنت، مقصود از اهل سنت در این نوشتار، علما و پیروان شافعی، مالکی، حنبلی و حنفی و ظاهری است و از نظر زمانی دیدگاه اهل سنت از سده دوم هجری قمری تا حال حاضر است؛ از این رو سخنان گروهک جعلی و بدعت آمیز وهابیت که به تصریح اهل سنت از آنان نیستند، در این اثر اشاره نشده است. همچنین مطالب این کتاب مبتنی بر بیش از دویست عنوان از منابع اهل سنت است که بدون واسطه و مستقیم از آنها نقل شده است، جز در موارد خاصی که امکان استفاده از اصل کتاب به دلیل خطی بودن یا نایاب بودن آن وجود نداشته است، با استفاده از سایر منابع معتبر به صورت غیرمستقیم از آنها نقل شده است. از این رو مطالبی که در کتب شیعه به نقل از اهل سنت درباره امام رضا (ع) وارد شده، در این نوشتار لحاظ نشده است.
