به گزارش خبرگزاری فرهنگ رضوی،منتظرالقائم، عضو هیئتعلمی دانشگاه اصفهان در رابطه با تاریخ و سیره زندگانی امام صادق(ع)، اظهارکرد: امام صادق(ع) در فاصله سالهای ۸۳ تا ۱۴۸ هجری قمری زندگی میکردند و دوران امامت ایشان یک دورهی تقریبا طولانی سی و چهار ساله و مصادف با پایان حکومت امویان و آغاز خلافت عباسیان بود.
وی در رابطه با وضعیت و اوضاع دوران امامت امام صادق(ع) بیان کرد: اواخر دوران بنیامیه درگیریهای فراوانی ایجاد شد. دورانی بود که فدائیان عباسی را میکشتند و قتل عام میکردند؛ فدائیان عباسیان نیز مخفیانه در تبلیغ بودند. عباسیان به دلیل اینکه خراسانیها مخالف دولت بنیامیه بودند در آنجا طرفدارانی پیدا میکنند و لشگریانی را به طرف امویان میفرستند و به طور کلی درگیریهای زیادی ایجاد و گروههای مختلفی دست به قیام زده بودند.
وی افزود: بدین ترتیب امام در فاصله درگیریهایی که بین امویان و عباسیان به وجود آمده بود توانستند از موقعیت سیاسی که پیش آمده بود استفاده بکنند و نیروی تربیتی - آموزشی و تحقیقی بسیار خوب و عظیمی را تربیت کنند.
منتظر القائم در رابطه با نظام آموزشی ایجاد شده توسط امام صادق(ع) گفت: امام صادق(ع) با یک نظام آموزشی - پژوهشی منظم و بسیار دقیق توانستند تعداد زیادی شاگردان برجسته در رشتههای دینی مانند فقه، حدیث، تفسیر قرآن و... و علومی مانند ریاضی، شیمی و نجوم و... تربیت کنند. این افراد توانستند پایهگذار علم و دانش در تمدن اسلامی و جوامع غیر اسلامی باشند.
وی ادامه داد: امام صادق(ع) دارای یک شیوه علمی بودند که شاگردانشان را مجتهد تربیت میکردند، بدین صورت که خودشان تولیدکننده علم و نظریههای علمی بودند. این نهضت آموزشی امام سبب شد افراد کثیری تربیت بشوند برخی آمارها اسامی شاگردان ایشان را ۴۰۰۰ و در رجال شیخ طوسی تعداد شاگردان امام ۴۶۲ نفر ذکر شده است که حدود۱۸۰ نفر از آنها ایرانی بودهاند.
عضو هیئتعلمی دانشگاه اصفهان در رابطه با واکنش عباسیان از تأثیر نفوذ نهضت امام صادق(ع) بیان کرد: زمانی که امام صادق(ع) این نهضت را آغاز کردند و عباسیان متوجه تأثیر نفوذ علمی آن شدند، شروع به دشمنی با امام کردند و منصور دوانقی، خلیفه عباسی پس از آنکه توانست دشمنان خود را سرکوب کند، شروع به مخالفت با امام کردند و سرانجام امام را در سال ۱۴۸هجری قمری به شهادت رساندند.
وی در رابطه با شیوه آموزشی امام در راستای ترویج فرهنگ اسلامی گفت: شیوه آموزشی امام، شیوه آموزشی- پژوهشی و تحقیقی بود. امام در حین اینکه شاگردانی را از نظر آموزشی تعلیم میدادند، آنها را نیز هم زمان محقق و پژوهشگر تربیت میکردند و سوالاتی که از امام میشد، امام آنها به شاگردانشان ارجاع میدادند و شاگردان ایشان کتابهای متعددی مینوشتند و امام کتابهایشان را اصلاح میکردند و بدین وسیله پاسخ سوالکنندگان را میدادند و در بعضی از مناظرات خودشان مستقیم شرکت نمیکردند و شاگردانشان را میفرستادند. لذا تعداد زیادی از شاگردان و یاران امام در تاریخ به متکلم مشهور شدند مانند هشام بن حکم و مفضل بن عمر و.... که جمع آنها را متکلمین میگویند.
منتظر القائم در رابطه با رفتارهای امام در برابر جریان فقهی و کلامی اهل سنت، اظهار کرد: بهطور کلی امام صادق(ع) چون اسلام اصیل را دنبال و در مسیر انتشار حقایق آن حرکت میکردند، شاگردانشان را به گونهای تربیت می کردند که بتوانند به نقد جریانهای انحرافی بپردازند و لذا در هر رابطه از جریانهای انحرافی که به وجود آمد، شاگردان آن حضرت با مناظره، گفتوگو، دلایل و استدلال علمی، آنها را بر اساس قرآن، مبانی دین و سنت پیامبر نقد و بررسی میکردند و به اشتباهات آن افراد میپرداختند.
وی تصریح کرد: بدین صورت امام صادق(ع) یک شیوهای را پایهگذاری کردند که اسلام حقیقی و اهل بیت علوی را بیان کنند تا جریان انحرافی و کسانی در جریانهای عقلی و اختیاری غلو میکردند را برای مردم شناخته شوند. شاگردان امام(ع) مانند هشام ابن حکم آثاری را در رابطه با نقد آنها مینوشتند به علاوه بسیاری از آنها اهل تألیف و نگارش بودند و مجتهدان بزرگ و صاحب نظر شده بودند.