کارشناس مسائل جهان اسلام در گفتگو با رضوی:
امام خمینی(ره) بیان کننده درد مشترک ملتهای مسلمان و حافظ وحدت جهان اسلام بود
خبرگزاری رضوی. سرویس جهان اسلام. وضعیت جهان اسلام به دلیل جهانی بودن دین اسلام برای امام همچون وضعیت مردم مسلمان ایران مهم بود. جعفر قناد باشی کارشناس مسائل بین الملل و غرب آسیا مهمترین دغدغه های حضرت امام خمینی (ره) را درباره جهان اسلام در گفتگو با ما بررسی کرده است.
چرا وضعیت مسلمانان در اندیشه و سیره حضرت امام خمینی برجسته است و ریشه این همه اهتمام حضرت امام را چه می دانید؟
در واقع اگر بخواهیم ریشه های توجه و اهتمام امام را بشناسیم نگرش قرانی و ذوب شدن امام در اسلام اولین عاملی است که می توان به آن اشاره کرد. امام خمینی از دیدگاه قران به مسائل ایران و جهان نگاه می کرد چرا که اسلام دین جهانی است لذا حتی سخنان امام درباره مبارزه با رژیم های وابسته نیز برگرفته از ره آوردهای قرآنی است اینگونه است که سخنان زیادی از امام درباره جهان اسلام شنیده ایم چرا که نگاه قرآن جهانی و همیشگی است. ریشه بعدی که سبب اهتمام امام به مسائل جهان اسلام شد نگرش فرافرقه ای و فرامذهبی ایشان است. امام درهمه ی سخنان و پیام های خود کوشیدند مسائلی که به تفرفه و اختلافات بین مذاهب دامن می زند را مطرح نکنند و از مسائلی که موجب شکاف های مذهبی که توسط استعمار گسترش یافته بود جلوگیری به عمل آورند، لذا امام نگرش فرا فرقه ای، فراقومی و فراکشوری بود طبیعتا این نگرش و زاویه دید سبب می شود که به مسائل جهان اسلام اهتمام بیشتری داشته باشند. ریشه سوم درد مشترک بین ایران و کشورهای مختلف بود انچه ایران در زمان ستم شاهی شاهد بود در سایر کشورهای اسلامی نیز بر سر مسلمانان می آمد، لذا زمانی که امام از ظلم هایی که به مردم ایران در زمان ستم شاهی سخن می گفت به نوعی درد دل همه ی مسلمانان را بیان می کرد چرا که بیماری استعماری در عرصه فرهنگی و اقتصادی سبب شده بود مناسبات اجتماعی نابسامان شود، لذا سخن گفتن از درد مشترک موضوع مهمی در بیانات امام بود. مساله دیگر که بسیار مهم است انقلاب اسلامی در صورتی موفقیتش تضمین می شد که دیگر کشورهای اسلامی نیز وارد عرصه مبارزه با استعمار شوند وبرای ضعیف شدن استعمار تلاش کنند لذا دوام و صدور و پیروزی های بعدی انقلاب مبتنی بر پیروزی دیگر کشورها و ادامه انقلاب در دیگر کشورها بود در واقع امام کوشش می کردند تا پیروزی انقلاب را با گسترش در دیگر کشورهای اسلامی تضمین کنند
چرا افکار واقدامات امام خمینی به عنوان مرجع شیعی مورد پذیرش مسلمانان دیگر مذاهب قرار گرفته است؟
یک موضوع مهم مساله فرامذهبی بودن سخنان و بیانات امام است. ایشان در پیامها، سخنرانی ها و رفتارها همیشه فرامذهبی حرف زدند و اقدام می کردند لذا این نگرش فرامذهبی و فرافرقه ای کمک می کرد پیام های امام جذاب تر شود و مردم کشورهای اسلامی از زبان ایشان پیام هایی را دریافت می کردند و به آن می گرویدند که حرف دلشان بود بخصوص که مردم کشورهای اسلامی با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کردند که امام از ضرورت از میان رفتن انها سخن گفت. مردم دیگر کشورهای اسلامی با استبداد رو به رو بودند وامام با استبداد مخالف بود و امام رهبر ضد استعماری بود. مساله دیگری که سبب شد افکار امام به عنوان مرجع مورد توجه مسلمانان دیگر کشورها قرار گرفت موفقیت امام در سرنگونی رژیم شاه بود که این اقدام در دید سایر ملت ها اعجاز و اقدامی شگفت انگیز بود که رهبری در میان ناامیدی ها و تبلیغات دروغین با استعمار درگیر شود و قوی ترین رژیم منطقه را سرنگون کند. موضوع مهم دیگر محوریت مشترک قران و اسلام در حرکت های امام بود امام پیوسته بر وحدت مسلمانان تاکید می کردند و این مشترک بودن قران واسلام محور اصلی بود که امام بسیار به آن توجه داشت وهمین موضوع منجر به جذب مسلمانان از سایر جهان به امام و اندیشه هایش شد.
به نظر شما چه اصول ثابتی در رویکرد و تعامل حضرت امام با جهان اسلام می توان برشمارد؟
ابتدا به اصل وحدت و برادری به عنوان اصل ثابتی در رویکرد امام نگاه کنیم. امام وحدت و برادری را به عنوان یک اصل رعایت می کردند. امام در پیام ها و مناسبات در برخورد با ملتهای دیگر دولت ها را اصل قرار نمی دادند بلکه ملت ها را اصل قرار می دادند و با مردم مسلمان سخن می گفتند این یکی از اصول ثابت و رویکرد همیشگی امام با جهان اسلام است. از جمله اصول ثابت امام تقبیح هر گونه غرب زدگی است و غرب زدگی را محکوم می کردند و پیوسته در سخنان خود به عنوان مشکل و بیماری بزرگ از آن یاد می کردند. تقبیح انواع اندیشه های وارداتی بخصوص ناسیونالیسم که سبب جدایی ملت های مسلمان از هم شده بود مورد توجه امام بود و این اصل را پیوسته رعایت می کرد. امام احکام اسلام را تنها راه رهایی و نجات بخش ملتهای مسلمان رجوع و اجرای احکام اسلامی عنوان کرد. امام آخوندهای درباری را که توجیه گر حکومت های زور و مستبد بودند را محکوم می کردند و اصل بعدی تاکید امام بر ظرفیت های هنگفت اقتصادی و سیاسی و مبارزه با استکبار و استعمار بود لذا امام توانایی های ملتها را به انها یاداوری می کرد تا برای سرنگونی رژیم های وابسته و برپایی رژیم های سیاسی مبتنی بر احکام اسلامی تلاش کنند.
چه عواملی در شکست یا ضعف جهان اسلام را از دیدگاه امام خمینی می توان برشمارد؟
اصل اولیه و عامل اولیه ای که از نظر امام موجب شکست جوامع اسلامی می شد تفرقه بود امام پیوسته نگران تفرقه میان ملتهای مسلمان بود و همزمان بر وحدت به عنوان راه حل تاکید می کردند. تفرقه سبب شده بود ملتهای مسلمان از هم فاصله بگیرند امام این موضوع را عامل شکست یا ضعف ملتهای مسلمان می دانستند وعناصری که دراین حکومت ها بودند که از دولتهای بیگانه تبعیت می کردند و خودفروخته بودند را از عوامل شکست می دانستند همچنانکه روشنفکران وابسته و غرب زده را امام از جمله عوامل ضعف می دانستند وتوانایی های کشورهای اسلامی را کاهش می دادند. بی توجهی به توانایی ها و قابلیت هایی که به قول امام با به کارگیری ان می توان پیروزیهای مهمی برای مسلمانان به دست آورد از جمله موضوعاتی است که امام همواره به آن توجه داشتند. لذا امام بی توجهی به توانایی ها و ظرفیتهای اقتصادی سیاسی مبارزاتی را به عنوان عامل شکست یا ضعف کشورهای اسلامی عنوان می کردند.
چرا وضعیت مسلمانان در اندیشه و سیره حضرت امام خمینی برجسته است و ریشه این همه اهتمام حضرت امام را چه می دانید؟
در واقع اگر بخواهیم ریشه های توجه و اهتمام امام را بشناسیم نگرش قرانی و ذوب شدن امام در اسلام اولین عاملی است که می توان به آن اشاره کرد. امام خمینی از دیدگاه قران به مسائل ایران و جهان نگاه می کرد چرا که اسلام دین جهانی است لذا حتی سخنان امام درباره مبارزه با رژیم های وابسته نیز برگرفته از ره آوردهای قرآنی است اینگونه است که سخنان زیادی از امام درباره جهان اسلام شنیده ایم چرا که نگاه قرآن جهانی و همیشگی است. ریشه بعدی که سبب اهتمام امام به مسائل جهان اسلام شد نگرش فرافرقه ای و فرامذهبی ایشان است. امام درهمه ی سخنان و پیام های خود کوشیدند مسائلی که به تفرفه و اختلافات بین مذاهب دامن می زند را مطرح نکنند و از مسائلی که موجب شکاف های مذهبی که توسط استعمار گسترش یافته بود جلوگیری به عمل آورند، لذا امام نگرش فرا فرقه ای، فراقومی و فراکشوری بود طبیعتا این نگرش و زاویه دید سبب می شود که به مسائل جهان اسلام اهتمام بیشتری داشته باشند. ریشه سوم درد مشترک بین ایران و کشورهای مختلف بود انچه ایران در زمان ستم شاهی شاهد بود در سایر کشورهای اسلامی نیز بر سر مسلمانان می آمد، لذا زمانی که امام از ظلم هایی که به مردم ایران در زمان ستم شاهی سخن می گفت به نوعی درد دل همه ی مسلمانان را بیان می کرد چرا که بیماری استعماری در عرصه فرهنگی و اقتصادی سبب شده بود مناسبات اجتماعی نابسامان شود، لذا سخن گفتن از درد مشترک موضوع مهمی در بیانات امام بود. مساله دیگر که بسیار مهم است انقلاب اسلامی در صورتی موفقیتش تضمین می شد که دیگر کشورهای اسلامی نیز وارد عرصه مبارزه با استعمار شوند وبرای ضعیف شدن استعمار تلاش کنند لذا دوام و صدور و پیروزی های بعدی انقلاب مبتنی بر پیروزی دیگر کشورها و ادامه انقلاب در دیگر کشورها بود در واقع امام کوشش می کردند تا پیروزی انقلاب را با گسترش در دیگر کشورهای اسلامی تضمین کنند
چرا افکار واقدامات امام خمینی به عنوان مرجع شیعی مورد پذیرش مسلمانان دیگر مذاهب قرار گرفته است؟
یک موضوع مهم مساله فرامذهبی بودن سخنان و بیانات امام است. ایشان در پیامها، سخنرانی ها و رفتارها همیشه فرامذهبی حرف زدند و اقدام می کردند لذا این نگرش فرامذهبی و فرافرقه ای کمک می کرد پیام های امام جذاب تر شود و مردم کشورهای اسلامی از زبان ایشان پیام هایی را دریافت می کردند و به آن می گرویدند که حرف دلشان بود بخصوص که مردم کشورهای اسلامی با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کردند که امام از ضرورت از میان رفتن انها سخن گفت. مردم دیگر کشورهای اسلامی با استبداد رو به رو بودند وامام با استبداد مخالف بود و امام رهبر ضد استعماری بود. مساله دیگری که سبب شد افکار امام به عنوان مرجع مورد توجه مسلمانان دیگر کشورها قرار گرفت موفقیت امام در سرنگونی رژیم شاه بود که این اقدام در دید سایر ملت ها اعجاز و اقدامی شگفت انگیز بود که رهبری در میان ناامیدی ها و تبلیغات دروغین با استعمار درگیر شود و قوی ترین رژیم منطقه را سرنگون کند. موضوع مهم دیگر محوریت مشترک قران و اسلام در حرکت های امام بود امام پیوسته بر وحدت مسلمانان تاکید می کردند و این مشترک بودن قران واسلام محور اصلی بود که امام بسیار به آن توجه داشت وهمین موضوع منجر به جذب مسلمانان از سایر جهان به امام و اندیشه هایش شد.
به نظر شما چه اصول ثابتی در رویکرد و تعامل حضرت امام با جهان اسلام می توان برشمارد؟
ابتدا به اصل وحدت و برادری به عنوان اصل ثابتی در رویکرد امام نگاه کنیم. امام وحدت و برادری را به عنوان یک اصل رعایت می کردند. امام در پیام ها و مناسبات در برخورد با ملتهای دیگر دولت ها را اصل قرار نمی دادند بلکه ملت ها را اصل قرار می دادند و با مردم مسلمان سخن می گفتند این یکی از اصول ثابت و رویکرد همیشگی امام با جهان اسلام است. از جمله اصول ثابت امام تقبیح هر گونه غرب زدگی است و غرب زدگی را محکوم می کردند و پیوسته در سخنان خود به عنوان مشکل و بیماری بزرگ از آن یاد می کردند. تقبیح انواع اندیشه های وارداتی بخصوص ناسیونالیسم که سبب جدایی ملت های مسلمان از هم شده بود مورد توجه امام بود و این اصل را پیوسته رعایت می کرد. امام احکام اسلام را تنها راه رهایی و نجات بخش ملتهای مسلمان رجوع و اجرای احکام اسلامی عنوان کرد. امام آخوندهای درباری را که توجیه گر حکومت های زور و مستبد بودند را محکوم می کردند و اصل بعدی تاکید امام بر ظرفیت های هنگفت اقتصادی و سیاسی و مبارزه با استکبار و استعمار بود لذا امام توانایی های ملتها را به انها یاداوری می کرد تا برای سرنگونی رژیم های وابسته و برپایی رژیم های سیاسی مبتنی بر احکام اسلامی تلاش کنند.
چه عواملی در شکست یا ضعف جهان اسلام را از دیدگاه امام خمینی می توان برشمارد؟
اصل اولیه و عامل اولیه ای که از نظر امام موجب شکست جوامع اسلامی می شد تفرقه بود امام پیوسته نگران تفرقه میان ملتهای مسلمان بود و همزمان بر وحدت به عنوان راه حل تاکید می کردند. تفرقه سبب شده بود ملتهای مسلمان از هم فاصله بگیرند امام این موضوع را عامل شکست یا ضعف ملتهای مسلمان می دانستند وعناصری که دراین حکومت ها بودند که از دولتهای بیگانه تبعیت می کردند و خودفروخته بودند را از عوامل شکست می دانستند همچنانکه روشنفکران وابسته و غرب زده را امام از جمله عوامل ضعف می دانستند وتوانایی های کشورهای اسلامی را کاهش می دادند. بی توجهی به توانایی ها و قابلیت هایی که به قول امام با به کارگیری ان می توان پیروزیهای مهمی برای مسلمانان به دست آورد از جمله موضوعاتی است که امام همواره به آن توجه داشتند. لذا امام بی توجهی به توانایی ها و ظرفیتهای اقتصادی سیاسی مبارزاتی را به عنوان عامل شکست یا ضعف کشورهای اسلامی عنوان می کردند.
