كارشناس مسائل بين الملل در گفتگو با رضوی مطرح کرد:
چرایی برجسته بودن دغدغه جهان اسلام در اندیشه و رفتار امام خمینی(ره)
به گزارش سرویس جهان اسلام خبرگزاری رضوی، دنیای اسلام امام خمینی (ره) را به خوبی می شناسد. مردی که براساس دستورات قرآنی زندگی کرد و لحظه ای از قرآن دور نبود و آنچه انجام داد برگرفته از آموزه های دینی و قرآنی بود که تلاش می کند تا امت اسلامی را از یوغ ستمکاران جهان نجات دهد. در آستانه سالگرد رحلت بنیانگذار انقلاب و جمهوری اسلامی در گفتگویی با دکتر حسن لاسجردی کارشناس مسائل بین الملل به واکاوی برخی اندیشه های امام درباره جهان اسلام پرداختیم.
چرا در اندیشه حضرت امام خمینی (ره) وضعیت مسلمانان جهان تا این اندازه مهم است؟ ریشه این اهتمام را در چه مسائلی ارزیابی می کنید؟
یکی از مهمترین دلایلی که منجر به آن شد که امام به مردم مسلمان جهان اهمیت دهد و از سوی دیگر مردم مسلمان و آزادگان جهان به اندیشه های امام اهمیت بدهند قرابت اندیشه و تفکر بین آنها بوده است. امام خمینی (ره) رهبر دینی است که از خواستگاه مسلمانی برخاسته است لذا این مساله موجب توجه ایشان به مسائل جهان اسلام شده است. نکته دیگر این است که حضرت امام معتقد بود پتانسیلی در جماعت مسلمانان جهان وجود دارد که اگر از آنها به خوبی استفاده شود می تواند حلال بسیاری از مشکلات جهان اسلام و جهان باشد. هم چنان که ایشان معتقد بودند که وحدت کلمه یا همراهی مسلمانان با یکدیگر و اطلاع داشتن از همدیگر منجر به افزایش اعتماد به نفس در بین جوامع اسلامی می شود که در نهایت می تواند به حل مشکلات جهان اسلام بیانجامد.
حضرت امام خمینی (ره) معتقد بود که اگر ما بتوانیم انسانیت انسان ها را درون آنها زنده کنیم قطعا قادر به حل مشکلات جهان خواهیم بود. نکته مهمتری در دیدگاه های حضرت امام این است که امام معتقد بود نسخه شفابخش امروز جهان احیای اندیشه های اسلامی است لذا تاکید ایشان بر روی مسلمانان به نوعی تاکید بر احیای اندیشه های اسلامی بود.
چرا افکار و اقدامات حضرت امام به عنوان یک مرجع و چهره شیعی مورد اقبال و پذیرش مسلمانان دیگر مذاهب قرار گرفت؟
به نظر می رسد علت پذیرش اندیشه های امام توسط مسلمانان اعم از شیعیان یا اهل سنت عالم گیری و فراگیری اندیشه ها و بیانات امام است چرا که امام شعار نمی داد بلکه حرف دل انسان ها و مسلمانان را بیان می کرد. مثلا امام سرنوشت همه مردم جهان را مورد توجه قرار می داد نه سرنوشت مسلمانان را به تنهایی، یا در موضوع فلسطین امام نمی گفت مساله مسلمانان فلسطینی، بلکه عنوان کردند فلسطین مساله جهان اسلام است، یعنی بین مسلمانان، مسیحیان یا یهودیان تحت ظلم صهیونیست ها فرقی قائل نمی شدند. به هر حال نکته مهم موضوع فراگیری اندیشه امام و جدیت ایشان در پرداختن به موضوعات مسلمان جهان است. حضرت امام نشان داد به هر موضوعی که ورود می کرد با جدیت آن را دنبال می تنمود، حالا این موضوع بحث فلسطین بود یا بحث مبارزه با شاه یا آمریکا. لذا کسانی که حضرت امام را می شناختند و با اعمال و رفتار امام آشنایی داشتند به خوبی می دانند که امام اهل عمل بود نه حرف! نکته دیگر این است که در فضای ایسم ها و اندیشه های تازه پایان قرن بیست یا دهه های پایان قرن بیست که ایسم های سیاسی زیای بروز و ظهور مردند آنها به هیچ وجه نتوانستند پاسخگوی نیازهای مردم باشند در حالی که حضرت امام با اندیشه انقلاب اسلامی توانست به بسیاری از خواسته ها و دغدغه های انسان امروز پاسخ دهد و معنویت و آزادگی وآزادی را توامان به آنها هدیه دهد.
قطعا این نکات توانسته امام را متفاوت از همه رهبران وسیاستمداران دنیا نشان دهد. از سوی دیگر حضرت امام موفق شده بود که در میان ایسم ها و مکتب ها و مسلک های سیاسی مختلف پایان قرن بیستم مرامی و یا مسلک سیاسی رو دایرکنند که برای مردم از جذابیت بالایی برخوردار بود چرا که کارکردهای این مسلک و این راهبرد بسیار کارکردی و عملکردی در زندگی مردم بود.
به نظر شما چه اصول ثابتی دررویکرد و تعامل امام خمینی (ره) با جهان اسلام برجسته است؟
نکته مهمی که مورد نظر امام بود تعامل و بحث ایجاد برادری بین همه مردم بخصوص مسلمانان جهان بود. این نکته موضوع مهمی بود که امام خمینی (ره) آن را دنبال کرد چرا که لازم بود جهان اسلام خود را شریک غم و شادی همدیگر بدانند و به موضوعات هم حساس باشند و به یکدیگر کمک کنند و برای یکدیگر روح مساعدت به خرج دهند. در کنار این موضوع بحث خلوص نیت به عنوان یکی از پایه های مهم ارتباط و اصطلاحا بده بستان یا به نوعی هر نوع معامله و معاوضه و درد خواهی نیز دراین میان مطرح شد، امام خمینی (ره) اعتقاد داشتند بر خلاف آنچه در طول تاریخ پادشاهان و حکومت ها تلاش می کردند تا بر مردم مسلط شوند ایشان به دنبال آن بود که از پتانسیل و انرژی مردم برای موضوع مردمسالاری به نفع مردم جامعه استفاده کند لذا در همه ی ارتباطات تلاش داشتند تا موضوع مردمسالاری و اهمیت حق و حقوق عامه مردم را برای مسئولین تبیین کنند. در نهایت حضرت امام معتقد بود با بیداری امت ها و ملت ها می توان کارهای بزرگی انجام داد که از طریق قدرت، پول و ثروت و سلاح محقق نمی شود.
از دیدگاه حضرت امام چه عواملی در شکست یا قدرت گیری جامعه اسلامی و جهان اسلام تاثیر گذار است؟
نکته اول این است که حضرت امام معتقد بود تفرقه یا جدایی یا گروه گرایی یکی از عوامل مهم شکنندگی جهان اسلام به شمار می رود. امام به تاثیر گذاری نقش قدرت های بیرونی استعمار و قدرت های بزرگ و همچنین نظام سلطه بر از پا درآوردن ملتهای مسلمان بسیار معتقد بود لذا مردم را به این مهم هشدار می داد، لذا همواره به دنبال تبیین مشی استکباربود تا مردم به این موضوع واقف شوند که استکبار به دنبال غلبه بر جهان اسلام است. امام خمینی همچنین نقشمهمی برای شکنندگی جهان اسلام برای حکام قائل بودند و معتقد بودند که اگر حکام صالح باشند و در مسیر صلاح و استواری جامعه حرکت کنند به طورحتم جوامع اسلامی رستگار خواهند شد لذا نقش مهمی برای حکام در رساندن جامعه به صلاح و رستگاری قائل بودند. در نهایت امام معتقد بودند که امت واحده با تمسک به اندیشه های اسلامی می تواند از نیروی متشتت نیروی متحدی بسازد که با ایستادگی در برابر زورگویان عالم شکنندگی جهان اسلام را بسیار کاهش دهد.
چرا در اندیشه حضرت امام خمینی (ره) وضعیت مسلمانان جهان تا این اندازه مهم است؟ ریشه این اهتمام را در چه مسائلی ارزیابی می کنید؟
یکی از مهمترین دلایلی که منجر به آن شد که امام به مردم مسلمان جهان اهمیت دهد و از سوی دیگر مردم مسلمان و آزادگان جهان به اندیشه های امام اهمیت بدهند قرابت اندیشه و تفکر بین آنها بوده است. امام خمینی (ره) رهبر دینی است که از خواستگاه مسلمانی برخاسته است لذا این مساله موجب توجه ایشان به مسائل جهان اسلام شده است. نکته دیگر این است که حضرت امام معتقد بود پتانسیلی در جماعت مسلمانان جهان وجود دارد که اگر از آنها به خوبی استفاده شود می تواند حلال بسیاری از مشکلات جهان اسلام و جهان باشد. هم چنان که ایشان معتقد بودند که وحدت کلمه یا همراهی مسلمانان با یکدیگر و اطلاع داشتن از همدیگر منجر به افزایش اعتماد به نفس در بین جوامع اسلامی می شود که در نهایت می تواند به حل مشکلات جهان اسلام بیانجامد.
حضرت امام خمینی (ره) معتقد بود که اگر ما بتوانیم انسانیت انسان ها را درون آنها زنده کنیم قطعا قادر به حل مشکلات جهان خواهیم بود. نکته مهمتری در دیدگاه های حضرت امام این است که امام معتقد بود نسخه شفابخش امروز جهان احیای اندیشه های اسلامی است لذا تاکید ایشان بر روی مسلمانان به نوعی تاکید بر احیای اندیشه های اسلامی بود.
چرا افکار و اقدامات حضرت امام به عنوان یک مرجع و چهره شیعی مورد اقبال و پذیرش مسلمانان دیگر مذاهب قرار گرفت؟
به نظر می رسد علت پذیرش اندیشه های امام توسط مسلمانان اعم از شیعیان یا اهل سنت عالم گیری و فراگیری اندیشه ها و بیانات امام است چرا که امام شعار نمی داد بلکه حرف دل انسان ها و مسلمانان را بیان می کرد. مثلا امام سرنوشت همه مردم جهان را مورد توجه قرار می داد نه سرنوشت مسلمانان را به تنهایی، یا در موضوع فلسطین امام نمی گفت مساله مسلمانان فلسطینی، بلکه عنوان کردند فلسطین مساله جهان اسلام است، یعنی بین مسلمانان، مسیحیان یا یهودیان تحت ظلم صهیونیست ها فرقی قائل نمی شدند. به هر حال نکته مهم موضوع فراگیری اندیشه امام و جدیت ایشان در پرداختن به موضوعات مسلمان جهان است. حضرت امام نشان داد به هر موضوعی که ورود می کرد با جدیت آن را دنبال می تنمود، حالا این موضوع بحث فلسطین بود یا بحث مبارزه با شاه یا آمریکا. لذا کسانی که حضرت امام را می شناختند و با اعمال و رفتار امام آشنایی داشتند به خوبی می دانند که امام اهل عمل بود نه حرف! نکته دیگر این است که در فضای ایسم ها و اندیشه های تازه پایان قرن بیست یا دهه های پایان قرن بیست که ایسم های سیاسی زیای بروز و ظهور مردند آنها به هیچ وجه نتوانستند پاسخگوی نیازهای مردم باشند در حالی که حضرت امام با اندیشه انقلاب اسلامی توانست به بسیاری از خواسته ها و دغدغه های انسان امروز پاسخ دهد و معنویت و آزادگی وآزادی را توامان به آنها هدیه دهد.
قطعا این نکات توانسته امام را متفاوت از همه رهبران وسیاستمداران دنیا نشان دهد. از سوی دیگر حضرت امام موفق شده بود که در میان ایسم ها و مکتب ها و مسلک های سیاسی مختلف پایان قرن بیستم مرامی و یا مسلک سیاسی رو دایرکنند که برای مردم از جذابیت بالایی برخوردار بود چرا که کارکردهای این مسلک و این راهبرد بسیار کارکردی و عملکردی در زندگی مردم بود.
به نظر شما چه اصول ثابتی دررویکرد و تعامل امام خمینی (ره) با جهان اسلام برجسته است؟
نکته مهمی که مورد نظر امام بود تعامل و بحث ایجاد برادری بین همه مردم بخصوص مسلمانان جهان بود. این نکته موضوع مهمی بود که امام خمینی (ره) آن را دنبال کرد چرا که لازم بود جهان اسلام خود را شریک غم و شادی همدیگر بدانند و به موضوعات هم حساس باشند و به یکدیگر کمک کنند و برای یکدیگر روح مساعدت به خرج دهند. در کنار این موضوع بحث خلوص نیت به عنوان یکی از پایه های مهم ارتباط و اصطلاحا بده بستان یا به نوعی هر نوع معامله و معاوضه و درد خواهی نیز دراین میان مطرح شد، امام خمینی (ره) اعتقاد داشتند بر خلاف آنچه در طول تاریخ پادشاهان و حکومت ها تلاش می کردند تا بر مردم مسلط شوند ایشان به دنبال آن بود که از پتانسیل و انرژی مردم برای موضوع مردمسالاری به نفع مردم جامعه استفاده کند لذا در همه ی ارتباطات تلاش داشتند تا موضوع مردمسالاری و اهمیت حق و حقوق عامه مردم را برای مسئولین تبیین کنند. در نهایت حضرت امام معتقد بود با بیداری امت ها و ملت ها می توان کارهای بزرگی انجام داد که از طریق قدرت، پول و ثروت و سلاح محقق نمی شود.
از دیدگاه حضرت امام چه عواملی در شکست یا قدرت گیری جامعه اسلامی و جهان اسلام تاثیر گذار است؟
نکته اول این است که حضرت امام معتقد بود تفرقه یا جدایی یا گروه گرایی یکی از عوامل مهم شکنندگی جهان اسلام به شمار می رود. امام به تاثیر گذاری نقش قدرت های بیرونی استعمار و قدرت های بزرگ و همچنین نظام سلطه بر از پا درآوردن ملتهای مسلمان بسیار معتقد بود لذا مردم را به این مهم هشدار می داد، لذا همواره به دنبال تبیین مشی استکباربود تا مردم به این موضوع واقف شوند که استکبار به دنبال غلبه بر جهان اسلام است. امام خمینی همچنین نقشمهمی برای شکنندگی جهان اسلام برای حکام قائل بودند و معتقد بودند که اگر حکام صالح باشند و در مسیر صلاح و استواری جامعه حرکت کنند به طورحتم جوامع اسلامی رستگار خواهند شد لذا نقش مهمی برای حکام در رساندن جامعه به صلاح و رستگاری قائل بودند. در نهایت امام معتقد بودند که امت واحده با تمسک به اندیشه های اسلامی می تواند از نیروی متشتت نیروی متحدی بسازد که با ایستادگی در برابر زورگویان عالم شکنندگی جهان اسلام را بسیار کاهش دهد.
