۰
تاریخ انتشار
جمعه ۲۶ مهر ۱۳۹۸ ساعت ۱۲:۰۶
یک جامعه شناس در گفتگو با خبرگزاری رضوی:

گسترش آموزه های غیرفردی و جامعه ساز محرم و صفر از تریبون نخبگان دینی آغاز می شود

گسترش آموزه های غیرفردی و جامعه ساز محرم و صفر از تریبون نخبگان دینی آغاز می شود
نادر صادقیان جامعه شناس در گفتگو با خبرنگار سرویس فرهنگ و جامعه خبرگزاری رضوی چرایی عدم کارکردهای آموزه های حسینی را در جامعه را توضیح داده است که در ادامه می خوانید.

چگونه از فرصت عزاداری ها و محافل حسینی می توان شاخص های فرهنگ جمعی مانند انصاف، عدالت؛ مروت ،مهربانی ،عدم ظلم به دیگران و مخالفت با ستم و تعدی به جامعه را ارتقاء داد؟
تمام کسانی که مدیریت برنامه های فرهنگی؛ اعتقادی؛ مذهبی و ترویج مفاهیم دینی و اجتماعی محرم را در طی چهار دهه پیش را در دست داشته اند باید پاسخگوی این سوال باشند که چرا برجستگی های اخلاقی ذیل آموزه های انسان ساز عاشورا از قبیل انصاف؛ عدل و ظلم ستیزی و زیر بار ظلم نرفتن آنگونه که باید وشاید مورد انتظار است محقق نشده است؟. آنچه که شاید در این میان نادیده گرفته شده توجه به خلاقیت ها و تناسبات و اولویت های اجتماعی ماست که باید به صورت قابل توجهی بر آن تمرکز می شد. گسترش ظرفیت ها و توسعه مبانی اخلاقی محرم باید از گفتمانهای صاحب نظران اهل مطالعه و تحقیقات انجام شده با راهکارهای ویژه به سطح جامعه منتقل شود. همکاری صاحبان نظر و نخبگان حوزه های فرهنگی؛ دینی و اجتماعی با دست اندرکاران هیات ها و حسینه ها با دعوت از اساتید مختلف می تواند منجر به تغییر شیوه هایی شود که غلبه سنتی بودن آنها بسیاری از وجوه کارساز و کارآمد و تاثیر گذار اجتماعی را نادیده گرفته است. هر چند تکرار رفتارها و شیوه های سنتی عزاداری خوب است و شیوه معمول بازخوانی آموزه های محرم در قالب عزاداریها باید محفوظ شود چرا که لازم است و بخشی از روح برگزرای عزاداری به شمار می رود؛ اما مباحث نظری باید به صورت کاربردی به دل جامعه راه بیابد و از محافل خاص آکادمیکی خارج و درونی سازی و بومی سازی شود؛ در حالی که هدایت آموزه های محرم تنها به دست گروه مداحان افتاده که آنها نیز به این آموزه ها تنها جنبه عاطفی و حماسی می دهند؛ در حالی که مدیریت درست ظرفیت های حسینی و خلاقیت در آنها می  تواند در سطوح نظری؛ آموزشی؛ عقلانی و تحلیلی منجر به عزم و اراده بیشتر در کسانی شود که یا الگو هستند یا بر الگوها تمرکز می کنند. الگو سازی از ابتکارات وخلاقیت هایی که می تواند آموزه های اخلافی و فرهنگی محرم را منعکس کند بسیار ضروری است؛ آن هم در شرایط اقتصادی کنونی که بحرانهای اقتصادی، معیشتی؛ فقرو  بیکاری در جامعه وجود دارد با راه های گوناگونی و از ظرفیت اطعام دهی که هر ساله در آحاد مختلف مردم دیده می شود دنبال کرد. قطعا روحانیت و نخبگان فکری و دینی می توانند با هدایت این موضوع به سمت تامین نیازمندان نه تنها در مدل اطعام دهی بلکه با این بیان که هزینه کرد برای تامین سایر امور تحصیلی؛ بهداشتی؛ ایجاد اشتغال و تامین زنان سرپرست خانوار یا ایجاد رفاه نسبی برای حاشیه نشین ها امری غیر مجاز در آموزه حسنیی نیست و ثواب خاص خود را دارد. آنچه به عنوان نذر وخیرات صرف مصارف عزای حسینی می شود اگر به صورت هدفمند هدایت شود قطعا منجر به ایجاد تحول اخد. لاقی و فرهنگی در جامعه می شود که انجام این مهم تنها به عهده تریبون دارانی است که متاسفانه تا کنون دراین حوزه کم کاری کرده اند. قطعا رسانه ها هم مثل مطبوعات می توانند در این حوزه وارد شوند اما به صورت مطالبه کننده، روحانیون اصلی ترین جامعه هدف در تبیین این موضوع مهم به شمار می روند تا با نمونه سازی یا معرفی الگوهای موفق گام به گام بتوانند صفات اخلاقی نیکوی حسینی را در جامعه گسترش دهند؛ ضمن اینکه به حل بسیاری از مشکلات نیز کمک می کنند.

چرا احساس می شود برنامه های فرهنگی مذهبی ماه محرم تاثیرات فردی دارد اما تحول و تغییر جدی اجتماعی به دنبال ندارد؟ آیا این برداشت صحیح است که ره آوردهای ساختاری ما از آموزه های حماسه حسینی کم است؟
قطعا محرم آموزه های فردی و اجتماعی زیادی دارد؛ اینگونه نیست که منکر آموزه های جمعی آن شویم؛ اما دراین باره می توان سخن گفت که این آموزه ها چه  تاثیری بر روند اخلاقی و کرداری مردم گذاشته است. نمونه بارز تاثیرات اجتماعی محرم در طول چهار دهه قبل به صورت مشخص در سالهای پیروزی انقلاب اسلامی و عرصه دفاع مقدس به خوبی محسوس و قابل مشاهده است که بسیاری از رفتارهای ایثارگرانه و از خودگذشتگی ها ناشی از همین آموزه ها بوده است.تاثیرات اجتماعی- سیاسی یا اجتماعی – فرهنگی محرم بسیار دیده شده اما این مهم نباید فراموش شود که این نوع از تاثیرات با هوشیاری و آگاهی نخبگان و تاثیر گذاران جامعه باید متناسب با وقایع مختلف اجتماعی؛ سیاسی و فرهنگی جامعه بنا به ضرورت ها؛ اولویت ها؛ مسائل و مشکلات و معضلات روز جامعه بازخوانی شود. تقویت راهکارهای ارائه شده دردوره های گذشته بسیار ضروری است و می توان روی آن تاکید کرد؛ چرا که فرهنگ دینی ما به صورت بالقوه از ظرفیهای بسیار وسیعی برخوردار است که تمرکز بر آن منجر به تقویت  حوز ه اجتماعی و فرهنگی می شود. قطعا باز هم نخبگان ما باید به این مهم فکر کنند و تلاش نمایند تا مباحثی از این دست را از محافل علمی ونخبگی خارج کرده و به جامعه منتقل کنند؛ چرا که مفاهیم جمعی عاشورای حسینی در حد انتظار در جامعه بسط پیدا نکرده در بخش هایی دراین زمینه ها کم کاریهایی وجود دارد. به هر حال روحانیون و نخبگان فکری فرهنگی باید از تاکید و تکیه صرف بر نگاه روایی و عاطفی به محرم به نگاه بازآموزی چرایی این حماسه برگردند؛ نه اینکه حنب های روایی و عاطفی از بین برود بلکه این همه مساله نباشد؛ توجه به ضرورتهای اجتماعی جامعه دینی و تمرکز بر ابعاد عقلانی؛ حماسی اجتماعی، شناختی؛ معرفتی و اخلاقی عاشورای حسینی منجر به گسترش رفتارها و کارکردهایی در جامعه می شود که تغییرات جدی اخلاقی را در جامعه نهادینه می کند. به نظر می رسد سیاستگذاران این حوزه باید دراین  زمینه فعالیت بیشتری داشته باشند تا تعالیم اجتماعی و فرهنگی آموزه های حسینی بیشتر در جامعه منتشر شود؛ هر چند کار زمان بری است اما تحقق آن تحول جدی در سطح جامعه به وجود می آورد.

پیشنهادات خود را برای تقویت اصلاح ساختاری و جمعی از رهگذر آموزه های محرم بفرمایید؟
بهترین راهکار یبسط و گسترش آموزه های عاشورایی رواج الگوهای متفاوت و موفق دراین حوزه است؛ برجسته سازی آن توسط رسانه ها از جمله صدا و سیما وسایر رسانه ها؛ نشان دادن افرادی با نوع نگاه متفاوت به آموزه های حسینی نه معارض با آموزه های عاشورایی . قطعا تمرکز براین امور باید از دستگاه های دولتی و جریانهای فعال دینی؛ فرهنگی آغاز شود تا  زمینه های متنوع تری در این حوزه به روی مردم گشوده شود و مردم شاهد انعطاف و تحول بیشتری در سیاست گذاریهایی باشند که هدف آنها ترویج آموزه های ناب حسینی است. آنهایی هم که به این رویکرد متفاوت تر قائل هستند متشکل تر شوند و بنا برتدوین برنامه های معین دست به دست هم اموری مورد توجه قرار بگیرد که عزت مورد نظر امام حسین علیه السلام را درباره همه اقشار جامعه به عینه به نمایش بگذارد.
https://www.razavi.news/vdcco0q0.2bqex8laa2.html
razavi.news/vdcco0q0.2bqex8laa2.html
کد مطلب ۴۶۴۰۹
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما