دانشیارروانشناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به رضوی گفت:
روابط اجتماعی موثر راهی برای افزایش «تاب آوری» در جامعه
فرهنگ و جامعه/ هر تعریفی از تاب آوری بدون وجود یکی از این دو مولفه جامعیت لازم را نخواهد داشت. علاوه بر دو مفهوم ضروری «شرایط پرتنش» و« نتیجه خوب» در راه رسیدن به تعریفی از تاب آوری به سه بعد زمانی، آینده، حال و گذشته نیز بایستی توجه صورت گیرد.
یکی از مولفه های مهم در سلامت روان «تاب آوری» است، یک نویسنده معروف در یکی از کتاب های خود نوشته است: «دنیا هر کس را تحت تاثیرخود قرار می دهد و باعث شکسته شدن آن ها می شود اما خیلی ها از جایی که شکسته شدند قوی تر بلند می شوند.»
در این خصوص با دکتر نگار اصغری پور، دانشیار روانشناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفتگو کردیم.
تاب آوری، سرمایه های روان شناختی انسان
وی تاب آوری را یک فرآیندی دانست که فرد در مواجه با شرایط چالش برانگیز یا تهدید کننده به یک سازگاری موفقیت آمیز می رسد. همه ما در زندگی تحت تاثیر شرایط بحرانی مانند: طلاق، بحران مالی، شکست در تحصیل، فقدان و سوگ و ... قرار گرفتیم اما همه آدم ها به یک صورت به این بحران ها واکنش نشان نمی دهند، برخی ها پس از گذر از شرایط بحرانی مجدد می توانند به خط پایه قبل از بحران بازگردند و زندگی را ادامه دهند اما برخی ها عملکرد و رفتارهایشان تحت تاثیر آن بحران قرار می گیرد و نمی توانند به سابق رجوع و تجربه اختلالاتی مانند افسردگی و اختلال را پیدا می کنند یا روابط بین فردی آن ها در معرض آسیب قرار گیرد به بیان دیگر افرادی که پس از گذشت بحران به حالت اولیه باز می گردند از مولفه اصلی مهم در سلامت روان به نام تاب آوری برخوردارند.
اصغری پور گفت: تاب آوری جز سرمایه های روان شناختی ما است و سرمایه فقط مالی و مادی نیست. سرمایه روان شناختی یعنی توانمندی ها و امکاناتی که از لحاظ روان شناختی به انسان کمک می کند تا با شرایط پیرامون سازگار شود که یکی از مولفه های آن تاب آوری است.
تاب آوری از اجزا گوناگونی تشکیل شده، یک بخشی از آن توانمندی های انسان است، همه انسان ها علاوه بر نقاط ضعف، نقاط قوت هم دارند. آگاه شدن نسبت به توانمندی ها و به کار بردن آن ها در زندگی هر فرد کمک کننده است به عنوان مثال اگر یک انسان توانمندی دور اندیشی دارد می تواند برای آینده خود برنامه ریزی کند. داشتن برنامه و هدف برای زندگی باعث پیش بینی آینده و تعیین مسیر و مصمم بودن شخص در ادامه راه می شود و همچنین به علت برنامه ریزی از عدم موفقیتها کاسته واین امر حس تاب آوری رادرانسان افزایش می دهد. شناختن و تقویت توانمندی ها راهی به سوی شادمانی همیشگی و اصیل است.
دانشیارروانشناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: عزت نفس مسیر دیگر در زمینه تاب آوری است، افراد تاب آور ارزیابی واقعی و مثبت از شرایط خود دارند که این ارزیابی صحیح را عزت نفس می گوییم لذا افرادی که عزت نفس بهتری دارند از تاب آوری بیشتری برخودار هستند.
تشکیل شبکه ارتباط اجتماعی راهی برای افزایش «تاب آوری» در جامعه
روابط اجتماعی موثر یکی دیگر از مولفه های تاب آوری است، طبق مطالعات انجام شده افراد تاب آور شبکه اجتماعی قوی دارند. شبکه اجتماعی افرادی هستند که فرد رابطه مثبت نسبت به آن ها دارد و نوعی می توانند در زمان سختی ها و مشکلات روی آن ها حساب کنند.
وی هدفمندی را از دیگر ویژگی های تاب آوری عنوان کرد و گفت: افرادی که هدفی در زندگی ندارند حال خوبی ندارند اما افرادی که برای مسیرهای زندگی خود برنامه ریزی و هدف دارند به راحتی می توانند در مقابل سختی ها و مشکلاتی که در راهشان قرار می گیرد دوام بیاورند. افرادی که از تاب آوری برخوردار هستند در مواجهه با سختی ها و مشکلات می توانند مسائل را به نحو موثر حل و کمتر هیجانی برخورد کنند و به موقع به مسائل زندگی می پردازند و راه حلی را انتخاب می کنند که بیشترین سود را برای خود داشته باشد.
اصغری پور در خصوص تقویت «تاب آوری» گفت: ابتدا فرد باید بپذیرد که هم اکنون در کشور و جامعه ای زندگی می کند که تغییر بخشی از آن است که اگر انسان خود را با محیط وفق ندهد مانعی برای مواجه با مشکلات است. یک انسان تاب آور نباید مشکلات را غیرقابل حل بداند و باید از هر طریقی به حل مشکل کمک کند که تشکیل شبکه ارتباط اجتماعی یکی از آن راه حل ها است.
وی هدفمندی را یکی دیگر از راه های افزایش تاب آوری دانست و بیان کرد: شناسایی و تقویت توانمندی ها و توجه به خود مراقبتی در همه زمینه ها(جسمی-روانشناختی) دو راه کار برای افزیش تاب آوری است.
یکی از مولفه های مهم در سلامت روان «تاب آوری» است، یک نویسنده معروف در یکی از کتاب های خود نوشته است: «دنیا هر کس را تحت تاثیرخود قرار می دهد و باعث شکسته شدن آن ها می شود اما خیلی ها از جایی که شکسته شدند قوی تر بلند می شوند.»
در این خصوص با دکتر نگار اصغری پور، دانشیار روانشناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفتگو کردیم.
تاب آوری، سرمایه های روان شناختی انسان
وی تاب آوری را یک فرآیندی دانست که فرد در مواجه با شرایط چالش برانگیز یا تهدید کننده به یک سازگاری موفقیت آمیز می رسد. همه ما در زندگی تحت تاثیر شرایط بحرانی مانند: طلاق، بحران مالی، شکست در تحصیل، فقدان و سوگ و ... قرار گرفتیم اما همه آدم ها به یک صورت به این بحران ها واکنش نشان نمی دهند، برخی ها پس از گذر از شرایط بحرانی مجدد می توانند به خط پایه قبل از بحران بازگردند و زندگی را ادامه دهند اما برخی ها عملکرد و رفتارهایشان تحت تاثیر آن بحران قرار می گیرد و نمی توانند به سابق رجوع و تجربه اختلالاتی مانند افسردگی و اختلال را پیدا می کنند یا روابط بین فردی آن ها در معرض آسیب قرار گیرد به بیان دیگر افرادی که پس از گذشت بحران به حالت اولیه باز می گردند از مولفه اصلی مهم در سلامت روان به نام تاب آوری برخوردارند.
اصغری پور گفت: تاب آوری جز سرمایه های روان شناختی ما است و سرمایه فقط مالی و مادی نیست. سرمایه روان شناختی یعنی توانمندی ها و امکاناتی که از لحاظ روان شناختی به انسان کمک می کند تا با شرایط پیرامون سازگار شود که یکی از مولفه های آن تاب آوری است.
تاب آوری از اجزا گوناگونی تشکیل شده، یک بخشی از آن توانمندی های انسان است، همه انسان ها علاوه بر نقاط ضعف، نقاط قوت هم دارند. آگاه شدن نسبت به توانمندی ها و به کار بردن آن ها در زندگی هر فرد کمک کننده است به عنوان مثال اگر یک انسان توانمندی دور اندیشی دارد می تواند برای آینده خود برنامه ریزی کند. داشتن برنامه و هدف برای زندگی باعث پیش بینی آینده و تعیین مسیر و مصمم بودن شخص در ادامه راه می شود و همچنین به علت برنامه ریزی از عدم موفقیتها کاسته واین امر حس تاب آوری رادرانسان افزایش می دهد. شناختن و تقویت توانمندی ها راهی به سوی شادمانی همیشگی و اصیل است.
دانشیارروانشناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: عزت نفس مسیر دیگر در زمینه تاب آوری است، افراد تاب آور ارزیابی واقعی و مثبت از شرایط خود دارند که این ارزیابی صحیح را عزت نفس می گوییم لذا افرادی که عزت نفس بهتری دارند از تاب آوری بیشتری برخودار هستند.
تشکیل شبکه ارتباط اجتماعی راهی برای افزایش «تاب آوری» در جامعه
روابط اجتماعی موثر یکی دیگر از مولفه های تاب آوری است، طبق مطالعات انجام شده افراد تاب آور شبکه اجتماعی قوی دارند. شبکه اجتماعی افرادی هستند که فرد رابطه مثبت نسبت به آن ها دارد و نوعی می توانند در زمان سختی ها و مشکلات روی آن ها حساب کنند.
وی هدفمندی را از دیگر ویژگی های تاب آوری عنوان کرد و گفت: افرادی که هدفی در زندگی ندارند حال خوبی ندارند اما افرادی که برای مسیرهای زندگی خود برنامه ریزی و هدف دارند به راحتی می توانند در مقابل سختی ها و مشکلاتی که در راهشان قرار می گیرد دوام بیاورند. افرادی که از تاب آوری برخوردار هستند در مواجهه با سختی ها و مشکلات می توانند مسائل را به نحو موثر حل و کمتر هیجانی برخورد کنند و به موقع به مسائل زندگی می پردازند و راه حلی را انتخاب می کنند که بیشترین سود را برای خود داشته باشد.
اصغری پور در خصوص تقویت «تاب آوری» گفت: ابتدا فرد باید بپذیرد که هم اکنون در کشور و جامعه ای زندگی می کند که تغییر بخشی از آن است که اگر انسان خود را با محیط وفق ندهد مانعی برای مواجه با مشکلات است. یک انسان تاب آور نباید مشکلات را غیرقابل حل بداند و باید از هر طریقی به حل مشکل کمک کند که تشکیل شبکه ارتباط اجتماعی یکی از آن راه حل ها است.
وی هدفمندی را یکی دیگر از راه های افزایش تاب آوری دانست و بیان کرد: شناسایی و تقویت توانمندی ها و توجه به خود مراقبتی در همه زمینه ها(جسمی-روانشناختی) دو راه کار برای افزیش تاب آوری است.
