چگونه "ریاکاری" به فروپاشی اجتماعی می انجامد؟

سرویس دین و زندگی/ساحل عباسی؛ در حالی که مشکلات اجتماعی جامعه ایران ابعاد نوپدیدی به خود گرفته است، بررسی و معالجه فوری این امراض یک ضرورت است. اکنون بسیاری از خصلت های مذموم فردی به یک هنجار اجتماعی تبدیل شده است که ریا و ریاکاری یکی از آن ها است.
مجید ابهری آسیب شناس و جامعه شناس دینی درباره آفت اخلاقی تظاهر و ریاکاری گفت: ریا یکی از رفتارهای فردی و اجتماعی است که موجب فریب و گمراهی دیگران می گردد. تظاهر به خوب بودن، داشتن ایمان و رفتارهای مناسب و بسیاری از خلقیات دیگری که در فرد وجود ندارد اما به خاطر پیشبرد اهداف یا فریب دیگران به آن تظاهر می کند ریا نامیده می شود.
وی با اشاره به مذمت ریا از منظر معصومین علیهم السلام افزود: امام علی علیه السلام ریا را هر چند به اندازه رد پای مورچه ای بر سنگ باشد گناه بزرگی عنوان نموده اند چرا که توسعه و گسترش ریاکاری در جامعه منجر به همه گیر شدن آن می شود و انسان ها محکی برای شناسایی مومنان و افراد خوب از اشخاص ریاکار نخواهند داشت از این رو است که ریاکاران و رفتارهای ریاکارانه در اسلام مورد مذمت شدیدی واقع شده است.

آسیب شناس اجتماعی در تشخیص ریاکاران از افراد مومن و حقیقی اظهار داشت: هرچند رفتارهای ریاکارانه در دراز مدت شناخته می شود اما این موضوع در کوتاه مدت می تواند منجر به فریب بسیاری از افرادی شود که براساس ظواهر و رفتارهای دروغین ریاکاران نتیجه گیری و تصمیم گیری می کنند و قدرت شناخت افراد حقیقی از ریا کار را ندارند.

امام صادق علیه السلام دراین باره فرموده اند: هنگامی خواستی با کسی معامله یا تجارتی بنمایی و دیدی که سجده اش را طولانی کرد اندکی تامل کن صبر نما و مطالعه کن ... متاسفانه برخی با رفتارهای ظاهری دینداری به دنبال فریب مردم هستند از این رو شناخت مومنان واقعی از ریاکاران بسته به نوع عمل آنها در دراز مدت و در زمانی است که موضوعی با منافع شخصی آنها منافات داشته و منافع عمومی را تامین کند آن زمان می توان متوجه حقیقت دینداری یا ریاکاری افراد شد.

مجید ابهری آسیب شناس با تاکید براینکه ریاکاری ابزار حرفه ای کار برخی در جامعه شده دراین باره گفت: متاسفانه  امروزه ریاکاری به عنوان حرفه رفتاری ابزار کار برخی از اشخاص گردیده و این موضوع باعث عدم تشخیص  افراد ناب و خالص از ریاکاران شده است. بی شک بهترین میزان از نظر رفتار شناسی برای تشخیص ریاکاران، تامل، تعمق و مراقبت بر رفتارهای همیشگی آنها در مسائل مختلف است. همواره باید به این سوال و این نکات توجه داشت که آیا این فرد همان رفتاری را در جامعه دارد که در خفا انجام می دهد؟ آیا به آنچه می گوید عمل می کند و بدان معتقد است؟

وی با تاکید بر شناسایی ریاکاران از طریق آموزش اجتماعی افزود: با توجه به اینکه متاسفانه امروزه ریاکاری به صورت شغل رفتاری و حرفه درآمده و موجب زیان های هنگفت به افراد و جامعه گردیده آموزش اجتماعی به مردم و شناسایی راه های ریاکاری و افراد ریاکار می تواند عاملی در کاهش گسترش ریا و فرصت طلبی های ریاکاران در جامعه باشد.
جامعه شناس اجتماعی خاطر نشان کرد: دین مبین اسلام نگاهی ناپسند به ریاکاران دارد و ریاکاران  را در زمره منافقان عنوان می کند. حال در پاسخ به این سوال که چرا گاهی ریاکاری به عنوان رفتار اجتماعی در جامعه ترویج می یابد و قدرت می گیرد باید گفت متاسفانه گاها تشخیص افراد از یکدیگر سخت شده و قضاوت ها به ظواهر و سخنان انسانها ختم می شود نه اعمال و رفتارهای دراز مدت آنها به همین خاطراست که ریاکاری در یک جامعه رونق می گیرد و محل درآمد برای برخی از افراد می گردد.

مجید ابهری آسیب شناس با تشریح آفت های اجتماعی برآمده از ریاکاری گفت: از جمله آفت های ریاکاری می توان به کمرنگ شدن اعتماد در جامعه اشاره کرد. زمانی که ریاکاری و نیرنگ در جامعه زیاد می شود دیگر نمی توان به  اشخاص براساس گفته یا رفتارشان اعتماد کرد در گذشته دینداران از ریاکاران مشخص بودند و مردم به آنها به قدری اعتماد داشتند که حتی امانات ارزشمند خود را به آنها می سپردند اما از زمانی که متاسفانه ریاکاران توانسته اند با ظاهر سازی خود را در زمره مومنین به جامعه معرفی کنند جامعه را دچار زیان های هنگفتی کرده اند بنابراین به دلیل جلوگیری از گسترش ریاکاری باید بر رفتار افراد تعمق کرد و بر کنش ها و واکنش های دراز مدت در خلوت و جلوت توجه نمود.