۰
تاریخ انتشار
چهارشنبه ۱۴ شهريور ۱۳۹۷ ساعت ۰۹:۵۰
گفتگو با علی اکبر رضوانی کاتب خراسانی و خادم قرآنی

زیبایی را فدای خوانایی نکنیم

زیبایی را فدای خوانایی نکنیم
مریم ظریف/سرویس هنر خبرگزاری رضوی
در سالن نگارخانه رضوان حضور دارد. به سراغ تک تک آثار خوشنویسی استاد علی اکبر رضوانی می رود. هر تابلو را که از نظر می گذراند نوجوانی اش را به یاد می آورد. فرصتش با اینکه کم است اما می خواهد بهره اش زیاد باشد، از 90 اثر به نمایش گذاشته شده گرفته تا محضر استاد که در سالن قدم می زند و به سوالات بازدیدکنندگان با فروتنی پاسخ می دهد. می گوید: «پزشک هستم. در دوران نوجوانی افتخار شاگردی استاد رضوانی را داشتم. غبطه می خورم که ای کاش در مشهد می ماندم و درکنار تحصیلات دانشگاهی، هنر خوشنویسی را ادامه می دادم. با این حال احساس می کنم همان مدت کوتاه شاگردی، لنز چشمم نسبت به هنر خوشنویسی با بقیه فرق دارد و این نگاه متفاوت را مدیون استاد رضوانی و به تعبیری دوست و رفیق بی ادعای دوران نوجوانی ام می دانم. هر جا اثری از استاد ببینم جمع آوری می کنم و سعی می کنم همین ارتباط معنوی از بین نرود.»
سلطان سخا
"سلطان سخا" نام مجموعه ای است که علی اکبر رضوانی حدود دو سال، 90 اثر شکسته نستعلیق را کتابت نموده است و به مناسبت دهه ولایت و عید سعید غدیر خم، آثار این استاد فرهیخته، به همت مؤسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضوی در نگارخانه رضوان به نمایش گذاشته شده است. او تاکنون در نمایشگاه های متعدد گروهی داخلی و خارجی و از جمله 26 نمایشگاه انفرادی شرکت داشته است. رضوانی در خصوص پیش نیاز برگزاری نمایشگاه انفرادی و گروهی برای کسانی که وارد عرصه هنر خوشنویسی می شوند توصیه می کند که:«صبر و
حوصله چاشنی هنر خوشنویسی است. هر کس در حد توان خودش می تواند کارش را پیش ببرد. تلاش زیاد و آگاهانه باید وجود داشته باشد که موجب سیر تکامل درونی و روحی فرد شود.» او علاوه بر کسب دکترای هنر از شورای ارزشیابی هنرمندان کشور، عناوین و افتخارات زیادی در نمایشگاه ها و مسابقات ملی و بین المللی را از آن خود نموده است. کتابت قرآن کریم، صحیفه سجادیه، گلستان سعدی، رباعیات خیام، مناجات نامه خواجه عبدالله انصاری، ادعیه قرآنی و بیش از هزار قطعه و ده ها مرقع و مجموعه دینی و ملی از جمله فعالیت های هنری ماندگار اوست.



خط ایرانی اسلامی
اکثر آثار شکسته نستعلیق نمایشگاه، در قالب شمسه انجام شده است. چشم نوازی شمسه، توأم با مضامینی مربوط به امام علی (ع)، روح و جان را جلا می دهد. استاد رضوانی گذری اجمالی بر خط و خوشنویسی ایرانی – اسلامی دارد و می گوید: از ابتدای خلقت خط وجود داشته و سند آن خطوط روی دیواره غارهاست که نیازها، روحیات و آنچه در ذهن و درون انسان اولیه بوده را نشان می دهد. جدا از خط ایرانی و کتیبه های باستانی، با ورود اسلام و سختی در نوشتن و خواندن خط کوفی، ابن مقله شیرازی، از خط کوفی اقلام ششگانه را استخراج کرد. که از میان آنها، نسخ، ثلث ایرانی بوده و کاربرد بیشتری دارد. این اقلام، خط را از نظر خوانایی ساده تر می کرد. با توجه به اینکه جایگاه خط در ایران چه قبل از اسلام و چه بعد از اسلام نسبت به سایر ملل متفاوت تر بوده است، بنابر این نمی توان خط را مطلقاً ایرانی یا مذهبی دانست و بهتر است بگوییم خط
ایرانی – اسلامی. خط در دوران تمام حکومت ها رونق داشته و در کتاب آرایی علاوه بر خط سایر هنرها از جمله کاغذسازی، تذهیب و صحافی نیز به کار رفته است. نسخ و ثلث، خطوط رایجی که به دوران معاصر رسیده و پرکاربرد است. از ثلث در کاشیکاری ها و از نسخ در کتابت قرآن استفاده می شود.
زیبایی یا خوانایی
در هر گوشه از سالن نگارخانه رضوان، دفترچه هایی دیده می شود که در آن محتوای آثار خوشنویسی استاد رضوانی با شماره هر اثر، به عنوان راهنما در اختیار بازدیدکنندگان قرار می گیرد. جویای ارتباط بین زیبایی شکسته نستعلیق با سختی در خواندنش می شوم و استاد رضوانی شرح می دهد که: «حدود 50 سال پیش و حتی قبل تر خط روزمره مردم نستعلیق و شکسته نستعلیق بود که با وجود ادبیات سنگین آن زمان، این خط در بین عموم نیز رایج بوده است. امروزه این خط جنبه تابلویی پیدا کرده است. با وجود خط و نثر روزنامه ای و سادگی بیش از حد در نوشتن، از خط نستعلیق دور شده ایم. ولی این دلیل نمی شود که ما زیبایی را فدای خوانایی کنیم.» 


اهمیت خوشنویسی
«اخلاق و منش و صبر و حوصله پدربزرگ ها، که در قدیم خیلی باسواد بودند دلیل بر ماندگاری خط و زیبانویسی آن شده است. کتاب های درسی خط نستعلیق بود. دیدن مکرر خط، آموزش خط و خواندن کتاب هایی که به خط نستعلیق بود در نگاه افراد تأثیر داشت. حتی سبک معماری خانه های قدیم، سقف خانه ها با انحنای خاص، حوض وسط حیاط، باغچه و درخت و گلدان های سفال، فرش های دستباف با نقش های برجسته و ... در رشد هنر خوشنویسی فرد تأثیر داشت.»
اندک توصیف استاد رضوانی از گذشته، به خوبی تصویر نسل امروز را نمایش می دهد که با وجود علاقه مندی به هنر، جدا از اینکه فضای وصف شده را در اختیار ندارد، از امکانات آموزشی هنر نیز بی نصیب مانده است. استاد رضوانی با درد می گوید:« گرایش به هنر و خوشنویسی مشکل نوجوان و جوان نیست. این مشکل سیستم آموزشی است. نباید آن را فقط دلیل بر انگیزه و گرایش مطلق جوان به سمت خوشنویسی دانست. اگر در حوزه هنری آموزش و پرورش به صورت جدی به استعداد نوجوانان توجه شود او نه تنها دلزده و بی رغبت نمی شود بلکه با ذوق و علاقه به سمت زیبایی واقعی و ماندگاری هنر می رود.» علی اکبر رضوانی پیشنهاد می کند که اگر قرار باشد نشست تخصصی در حوزه هنر خوشنویسی انجام شود باید علاوه بر ذکر خوشنویسی گذشته، حال و آینده به تأثیر آن بر جامعه نیز پرداخته شود.  
کتابت در بین عموم
خادم قرآنی و کاتب خراسانی قرآن کریم طریق شناساندن هنر خوشنویسی به عامه را اینگونه بیان می کند:«هنرمندان باید فاصله ای که بین هنر و عامه مردم وجود دارد را از بین برده و آن را جبران کنند. به عنوان مثال: در دارالهدایه و حرم که در روزهای خاصی از سال کتابت زنده انجام می شود، استقبال مردم بی نظیر است چرا که با قرار گرفتن در آن فضا و دریافت هدیه خوشنویسی از طرف هنرمندان و قاب گرفتن آن، یک اثر با ارزش هنری و معنوی به یادگار می برند، که بی شک در ترویج خوشنویسی بی تأثیر نیست.»


کتابت خاص
«اساتید بی نظیری داشتم. به تعداد اشتباهاتی که داشتم اساتیدم برایم خط را صحیح
می نوشتند تا باز هم تمرین کنم. اهل قوچان هستم و در آنجا با همسن و سالانم پیگیر هنر خوشنویسی بودیم. بعد از انقلاب، استقبال از هنر زیاد بود. نگاه جامعه به هنر خوشنویسی باعث افزایش هنرجوهای انجمن شد. هنرجوهای آن زمان تشنه ی دانستن بودند و از آرزوهای آن دوران رسیدن به جایگاه اساتید بود.» گریزی که استاد به دوران نوجوانی اش در قوچان می زند فرصت را برایم در جمع بندی سوالات آخر فراهم می کند و نظر استاد را در خصوص کتابت سفارشی و ارادتی و نحوه نگهداری آثار فاخر در موزه ها جویا می شوم. او می گوید:« کتابت قرآن یا سفارشی انجام می شود که محدود است و یا هنرمند با ارادتی که دارد اوج هنرش را با کتاب قرآن به نمایش می گذارد. با این حال کتابت قرآن در قالب هنر خوشنویسی، نوعی پشتوانه فرهنگی و هنری جامعه اسلامی است. همانطور که به حافظان و قاریان قرآن اهمیت داده می شود باید به کاتبان نیز بها داد تا انتقال فرهنگ از طریق کتابت و هنر به آیندگان انجام شود. بهترین آثار ما در موزه های خارجی نگهداری می شود که از دوره های مختلف است. به عقیده من، اگر کشورهای خارجی آثار هنری را به نام ایران بهتر حفظ و نگهداری می کنند همان بهتر که به ایران منتقل نشود و همانجا با نام ایران نگهداری شود. در دوره معاصر اگر برای ماندگاری هنر کاری انجام نمی شود لااقل هنر گذشته به دست فراموشی نرود.»
حرف پایان
«به امید روزی که مسؤولان فرهنگی ما در جهت انجام امور فرهنگی که موجب رشد سطح فرهنگ جامعه می شود عاشقانه کار کنند.»
 
 
https://www.razavi.news/vdcfe0dm.w6dmyagiiw.html
razavi.news/vdcfe0dm.w6dmyagiiw.html
کد مطلب ۳۳۲۱۷
برچسب ها
خوشنویسی
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما