۰
تاریخ انتشار
پنجشنبه ۱۸ مرداد ۱۳۹۷ ساعت ۱۶:۴۵
استاد پیشکسوت نگارگری و تذهیب در گفتگو با رضوی؛

بازنشستگی در هنر معنا ندارد/ عدم خلاقیت منجر به رکود هنر می شود

بازنشستگی در هنر معنا ندارد/ عدم خلاقیت منجر به رکود هنر می شود
 محدثه داوودی/ سرویس هنر خبرگزاری رضوی
طاهر نبی زاده متولد سال 1342 در مشهد است او نگارگری، طراحی سنتی  و خوشنویسی را زیر نظر آقایان  اتحاد، ظریف، بروسان، هوشنگ جزی زاده، محمود فرشچیان، مصطفی مهدیزاده و منوچهر اسپهبدی آموخته است.
تخصص اصلی وی طراحی سنتی است و از سال 67 به طور جدی در این زمینه فعالیت کرده است.
نبی زاده تاکنون در کشورهای قطر، کنیا، سودان، بنگلادش، قرقیزستان، پاکستان (دوبار ) و ترکمنستان، وُرک شاپ برگزار کرده و در چندین نمایشگاه گروهی داخلی و خارجی شرکت نموده است.
همچنین دریافت نشان خادمین قرآن از دست رئیس جمهور (1391)، تقدیر شده در سومین دوسالانه نگارگری کشور و... در کارنامه هنری وی دیده می شود.
طاهر نبی زاده بیشتر به تدریس پرداخته و لوح های فشرده ای را با عنوان « آموزش کارگاهی مرتبط با طراحی سنتی» حاصل تجارب آموزشی وی است که توسط مکتب هنر رضوان به متقاضیان در شهرهای مختلف کشور ارائه شده است.
 
خبرگزاری رضوی برای شناخت بیشتر این هنر با او مصاحبه کرده است که در ادامه می خوانید: 

استاد لطفا کمی راجع به جایگاه تذهیب و نقوش سنتی در هنر اسلامی برایمان توضیح دهید.
  کار هنر خلق‌کردن است و خلق یکی از ویژگی‌های ذات پروردگار است؛ بنابراین هرچه هنرمند خلق می‌کند از عنایت حضرت حق است، همه هنرها الهی و دینی هستند مگر آنکه به ابتذال کشیده شوند.
هنر اسلامی را در جهان اسلام با تذهیب می شناسند.این هنر تزئینی اولین هنری  است که به عنوان نقاشی و ترسیم در آیات قرآن کار می شد وبه این دلیل که در کنار آیات قرآن قرار می گرفت به نام هنر اسلامی شناخته شد.
خوشنویسی هم جزئی از آرایه های قرآنی است و ابتدا خوشنویسی به نام هنر اسلامی نامیده شده سپس هنر تذهیب به عنوان تزیین و آرایه های قرآنی به هنر دوم اسلامی نامیده می شود.
نقوش سنتی در تذهیب از قرون اولیه  اسلام (200-300 ه.ق)سیر تکامل خود را طی می کند و در دوره ی صفوی به اوج خود می رسد و جایگاه این نقوش در قله ی هنر، تذهیب است و نمی توانیم بگوییم تذهیب جزئی است که می تواند دارای جایگاه باشد یا خیر، چراکه تذهیب تزیین کننده و آرایه صفحات قرآن از گذشته تا امروز بوده است.
وضعیت امروز تذهیب در کشور و در مشهد چگونه است؟
 امروزه تذهیب متاسفانه به علت تکنولوژی و سرعت افت بسیاری کرده است و از دوره قاجار که صنعت چاپ و هنر های خارجی مرسوم شد و به ایران آمد؛ تذهیب کیفیت خود را از دست داد و افول کرد و می توان گفت این هنر از لحاظ نقوش در این دوره فقیر شد!
در دوره های بعد مخصوصا در دوره ی معاصر این هنر تضعیف شد اما حدود 10 سال گذشته جشنواره کشوری توسط موسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضوی به نام جشنواره تذهیب های قرآنی برگزار شده است و حرکت جدیدی در این هنر که شاخصه های قدیم را داشته باشد و براساس اصول آن دوره کار شود را برنامه ریزی نمود  و توانست موفق عمل کند و در بهینه کردن این هنر روند رو به رشدی داشته است و امیدوارم اهداف و ادامه روند تین دوسالانه با تغییر مدیران مربوطه  متوقف نشود.
 
عمده فعالیت ها و آثارتان در چه زمینه هایی است؟
عمده فعالیت های من در این هنر تا به امروز یکسری آثار مختلف از جمله نگارگری، قصص قرآن و روایات مذهبی بوده است، اثری از ورود حضرت امام رضا(ع) به شهر نیشابور به نام سلسله الذهب اجرا کرده ام که این اثر  در گنیجنه ی نفایس آستان قدس است و به نظرم جز شاخص ترین آثارم است همچنین آثاری که به صورت نقوش تزئینی (تذهیب) در کتب اشعار یا در قطعات خوشنویسی که از آیات قرآن و احادیث بوده اجرا کرده ام و گاهی در زمینه تایپوگرافی به صورت خوشنویسی تزیینی یا فرم های گرافیکی با موضوعات دینی و اسما الحسنی و  اسامی ائمه اطهار(ع) و احادیث این بزرگواران اجرا کرده ام.
از همه مهمتر بیشتر وقتم صرف آموزش در هنرهای سنتی-تزیینی در طراحی سنتی بوده و تا به امروز هنرمندان خوبی تربیت کردم.

                                     
شما اخیرا از موسسه آفرینش های هنری بازنشسته شدید؛ بفرمایید پس از بازنشستگی چه فعالیت هایی در آینده خواهید داشت؟
امیدوارم پس از بازنشستگی بتوانم آثاری خلق کنم که تا به امروز خلق نکرده ام؛ در زمینه ی هنر باید گفت بازنشستگی معنا ندارد و تا اخر عمر باید کار کرد. اگرخداوند عنایت و تن سالم به بنده عطا کند پس از بازنشستگی آثار برجسته ای در زمینه های تذهیب، نگارگری، تایپوگرافی و عکاسی و ...  را خلق خواهم کرد.
 
درخصوص کاربرد نقوش سنتی در گذشته و امروز آنچه هست و آنچه باید باشد بفرمایید.
در گذشته کاربرد نقوش سنتی بسیار وسیع بود و درپیرامون زندگی خود در منزل یا خیابان و درهر جا که قدم می گذاشتید نقوش سنتی نمایان بودند.
آثار قدیمی در بناها و منازل قدیمی دیده می شد حتی روی طاقچه پارچه ای از سوزن دوزی و برروی آن آینه شمعدانی که نقوش قلم زنی بوده یا جعبه ی قرآنی که به صورت جلد روغنی یا لاکی یا ملیله کاری شده است قرار داشت؛ همچنین در تمام صفحات قرآن نقوش سنتی اجرا شده یا در پشت آینه دستی خانم ها نقوشی از گیاهان کار شده و یا در ظروف، دیوارها، درب ها و هر جای دیگر این نقوش بسیار بوده است به عنوان مثال در اماکن متبرکه یا بناهای تاریخی و یا حتی سنگفرش اماکن نیز مشاهده می شود. متاسفانه امروزه به هیچ عنوان از این نقوش نداریم و همه چیز رنگ کدر و ساده به خود گرفته است که در حدیثی از رنگ مشکی به عنوان رنگ مایوس کننده نام برده شده اما امروز بیشتر از این رنگ های تیره استفاده می کنیم. امروزه رنگ های شاد در زندگی ما نیست و باعث افسردگی مردم شده است.

چه توصیه ای به هنرمندان جوانی که قصد دارند در این حرفه مشغول شوند دارید؟
هنرمندان جوان در این دوره از لحاظ تحقیق و پیگیری ضعیف هستند و بیشتر تمایل دارند کارهایی که در صدد آموزش آن ها هستند را  آماده و به سرعت و بی زحمت بیاموزند، غافل از این هستند که کسب یک مهارت نیاز به تجربه و تحقیق دارد و در این دوره شاهد رکود هنری هستیم چرا که تحول و خلاقیت وجود ندارد، این تحول شاید به ظاهر باشد اما مقطعی است، آن هنرمندی که به اشتباه احساس می کند خلاقیتی انجام می دهد در همان زمان و شرایط خود شکوفا می شود و به زودی فراموش می شود چون  اثرش حاصل تقلیدی کورکورانه است و اصالت ندارد.
آثاری که به عنوان یک اثر مدرن خلق می شود باید برداشتی از دوره های قدیم و تجربیات قدیمی باشد تا در دوره معاصر به صورت نو ارائه شود، پشتوانه ی تولید اثر اصالت قدیمی و فرهنگ ایرانی اسلامی است.
آثار که با رویکرد هنر مدرن و سنتی در کشورهای چین و هند انجام می شود نشانگر اصالت مملکت و رنگ و بوی فرهنگ آنها را دارد اما متاسفانه در آثار ایرانی این گونه نیست و مخاطب سردرگم می شود و رنگ و بوی فرهنگ ایرانی را ندارد و اگر این گونه پیش برویم هویت ایرانی بودن را از دست خواهیم داد.                       
در خصوص گنجینه ی آستان قدس و غنای آن از نظر آثار دوره های مختلف و نقوش سنتی حرم مطهر توضیح بفرمایید.
گنجینه ی آستان قدس بسیار نفیس و پربار است به شرطی که قابل استفاده برای علاقه مندان باشد، در دوره های قبل این فرصت کم بوده اما خوشبختانه در چند سال اخیر موسسه آفرینش های هنری توانست از آثاری که در گنجینه ی نفایس در زمینه ی خوشنویسی، تذهیب و نگاره ها و یا آثار سوزن دوزی های ضریح پوش ها و ...  یا کاشی کاری که از دوره های تاریخی بر درب و دیوار خصوصا مسجد گوهرشاد صحن های حرم بوده را به صورت پژوهش های علمی و در قالب کتب نفیس چاپ کند و به علاقه مندان معرفی کند که حرکت ارزشمندی است و امیدوارم این روند ادامه داشته باشد.
در آستان قدس منابع زیادی وجود دارد که باید به صورت نمایشی یا نمایشگاهی در بیرون عرضه شود تا افراد علاقه مند استفاده کنند و نباید این آثار مخفی شود، باید این آثار دیده شود تا آیندگان از گذشتگان درس بگیرند تا در دوره های بعد تحول ایجاد کنند در غیر این صورت هنرمندان دچار فقر اطلاعات می شوند.
 
در خصوص جشنواره رضوی چه نظری دارید و پیشنهادات خود را برای ارتقا آن بفرمایید.
به نظرم حرکتی ارزشمند است و باعث تشویق هنرمندان جوان می شود و می توانند کار خود را محک بزنند، برگزاری این جشنواره ها به خصوص جشنواره رضوی باید از دو بعد برگزاری و سیاست برگزاری در نظر گرفته شود که اگر صرفا هدف برگزاری جشنواره باشد که یکسری هنرمند آثار خود را در معرض دید عموم قرار دهند و هیچ اطلاعاتی در خصوص کیفیت و تخصص آن نداشته باشیم وقتمان را هدر دادیم، اگر این جشنواره با اهداف صحیح اداره شود و هدفمند موضوعی را دنبال کند بسیار مفید خواهد بود. جشنواره ی رضوی در قالب موضوعاتی که مربوط به حرم مطهر، آستان قدس، زندگی امام رضا(ع) و .. است فعالیت می کند که هدفمند است ما باید آثار را از لحاظ تکنیک، طراحی و نفاست تقویت کنیم و از اثرات مثبت آن این است که در خلاقیت در آینده به درجات بهتری می رسیم همچنین داوران برجسته ی هنری باید حضور داشته باشند و به عبارتی بهتر از آن ها در کشور نباشد.
پیشنهاد من این است که این جشنواره ها به صورت فعالیت آماری نباشد و باید به گونه ای تاثیر گذار باشد و در تاریخ ثبت شود و برای آیندگان خط مشی باشد.
امیدوارم مدیران ما در مسیری قرار می گیرند که آگاهانه عمل کنند و از تجربیات  استادان استفاده کنند و در آینده شاهد برگزاری تخصصی این جشنواره ها باشیم.
 
از عنایات ویژه ی امام رضا(ع) به واسطه ی هنر خود در زندگیتان بگویید.
آقا علی بن موسی‌الرضا(ع) به همه ما عنایت دارند؛ در دین ما آمده است اگر از خدا چیزی می‌خواهید، پدر و مادر را واسطه کنید، امامان(ع) که جای خود دارند و اعتقاد ما این است که اگر چیزی می‌خواهیم باید ضمن دعا، به اهل بیت(ع) متوسل شده و آنان را پیش خداوند واسطه قرار دهیم.
همیشه در دعاهایم و در محضر امام رضا(ع)، راضی به رضای ایشان بودم و نمی‌خواستم که حتماً خواسته‌ام انجام شود بلکه می‌گفتم اگر چیزی به صلاحم باشد به من می‌دهند و اگر به صلاحم نباشد، از آن صرف نظر می‌کنم.

شما در سال 1391، نشان خادمین قرآن از سوی رئیس جمهور وقت را دریافت کرده اید در این باره توضیح بفرمایید
به خاطر فعالیت‌هایی که در آن زمان  در ارتباط با هنرهای قرآنی، مرمت آثار قدما  و تزئینات آیات قرآن داشتم، حضرت حق و آقا علی بن موسی‌الرضا(ع) من را لایق دانستند تا خادم قرآن باشم.
https://www.razavi.news/vdcdkf0s.yt0xs6a22y.html
razavi.news/vdcdkf0s.yt0xs6a22y.html
کد مطلب ۳۲۱۳۵
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما