سرویس فرهنگ/ فرهنگ رسانه های نوین اطلاعاتی و در راس آن ها اینترنت، به فراگیرترین و مسلط ترین فرهنگ اثرگذار در جامعه تبدیل شده و تقریبا تمام جنبه های زندگی اعضای خانواده را تحت تاثیر قرار داده است.
رشد و گسترش این تکنولوژی فراگیر علی رغم جنبه های مثبت از قبیل آموزشی و ارائه خدمات ارتباطی و مواردی از این دست، اگر با استفاده افراطی رواج یابد، سبب می شود تا فرد نتواند با خانواده خود به خوبی ارتباط برقرار کند؛ به ویژه این که اگر شخص از ثبات فرهنگی کافی نیز برخوردار نباشد، ممکن است بر اثر ایجاد ارتباطات مجازی در بستر اینترنت، روابط خانوادگی و یا زناشویی خود را دگرگون سازد.
علاوه بر این اعتیاد به اینترنت موجب می شود تا فرد بیشتر از آنچه با دیگران به سر می برد، در تنهایی، با رایانه خود وقت گذرانی کند. به نظر می رسد در این میان پیوند های انسانی به ویژه پیوند های زناشویی با توجه به مسئولیت ها و تعهداتی که افراد به یکدیگر دارند بیشتر تحت تاثر قرار می گیرند.
در همین زمینه دکتر نگار اصغری پور روانشناس و عضو هیئت علمی دانشگاه در گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری رضوی گفت: در یک نگاه کلی به رسانه های نوین این نکته اهمیت می باید که، ارتباط دو وجه دارد؛ یکی وجه کلام و آنچه از طریق محتوای کلام منتقل می شود و دیگری وجه غیر کلامی آن است. بسیاری از افراد فکر می کنند فقط محتوای کلام است که اهمیت دارد، درحالیکه 80 درصد انتقال پیام از به صورت غیرکلامی اتفاق می افتتد.
حالت صورت، تماس چشمی، حرکات دست یا لحن و رنگ عاطفی صدا و همین طور تن صدا، منابع و کانال های مختلف غیرکلامی اند که همزمان در حال انتقال پیام هستند.
حال اگر به هر کدام از این ها چه کلام و چه غیرکلام آسیب وارد شود، یا به صورت صحیحی منتقل نشوند، به فرآیند ارتباط آسیب وارد شده و ارتباط به درستی شکل نمی گیرد. اینجاست که مدیریت ارتباط از دست فرد خارج می شود و ممکن است روابط دچار سوءتعبیر، دعوا و اختلاف شود. این در نهایت منجرب می شود حس خوبی در دو طرفِ ارتباط شکل نگیرد! این عدم رضایت مندی از ارتباطی که شکل گرفته می تواند در یک طیف گسترده در ارتباط با دوست، فرزند، همسر، همسایه یا هر جمعیتی باشد.
یکی از مشکلاتی که انواع فضاهای مجازی دارند، همین نکته است که کانال های ارتباطی را محدود به نوشتار می کنند. اگرچه امکانات دیگر همچون ایموجی یا استیکرها نیز در دسترس هستند، اما چون بسیاری از اوقات ما در یک فرآیند ارتباطی مخاطب را نمی بینیم و از طریق پس زمینه های ذهنی خود نوشتارِ وی برداشت می کنیم؛ در مسیر ارتباط دچار اختلال می شویم.
رییس اداره مشاوره و سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: به طور مثال روزی را تصور کنید که حال من خوب نیست، یا کمی عصبانی ام. وقتی دوست یا یکی از اعضای خانواده ام به من پیام میدهد نوع برداشتم از جمله آنان با روزی که خلق من متفاوت است، فرق می کند! بنابراین پاسخی که می دهم نیز پاسخ متفاوتی است. گاهی همین امر موجب سوتعبیر شده و مجبور می شود در تصحیح آن از طریق کانال های دیگری همچون ارسال فایل صوتی اقدام کنم. پس در همان ابتدا ارتباطی سالم، کامل و جامع صورت نگرفته که مشکل ساز شده است.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد اضافه کرد: وجه دیگر قضیه بستری است که فضاهای مجازی برای پاسخگویی فرد به نیازهایش فراهم می کنند. همه ما انسان ها نیازهایی داریم که غیرقابل انکار هستند. نیازهایی همچون مورد توجه و محبت قرار گرفتن، ابراز علاقه نمودن و از این قبیل نیازها. اگر فرد بخواهد همه نیازهایش را از طریق شبکه های مجازی پاسخ بگوید، یعنی  تمام ارتباطش را در این کانال ها پیگیری کند، بحث خوگیری پیش می آید و اینجاست که دیگر عادت می کند ارتباطاتش را این گونه شکل دهد. الگوی ارتباطی فرد کم کم تغییر می کند. یعنی با همین آدمها که هر روز از طریق فضای مجازی با آنان صحبت می کند؛ اگر ارتباطش رودرروی شود، درمی یابد که دیگر نمی تواند با آنان به خوبی ارتباط برقرار کند.
علت را باید در جای دیگری جست!
خیلی وقت ها دیده می شود مادری با کودکش نمی تواند رودرروی ارتباط خوبی برقرار کند؛ چرا که شکل ارتباط از مسیر درستش منحرف شده است. از طرفی گاهی حضور بیش از حد در ارتباطات مجازی، منجرب به این نکته می شود که ما به ارتباط با خود عادت کرده و همیشه خود را در انزوا و تنهایی ببینیم. نتایج پژوهش ها هم نشان می دهد افرادی که درونگرایی بیشتری دارند و دنیای انفرادی را ترجیح می دهند، بیشترین زمان را در شبکه ها می گذارند، از طرف دیگر تاثیر متقابل هم دارد. خودِ این مسئله موجب می شود  که این فرد به دنیای درونی خودش بیشتر بپیوندد. پس باید گفت در اختلالات تعاملی شبکه اجتماعی یا فضای مجازی علت نیست! علت را باید در جای دیگری جست.
گاهی دیده می شود تعاملات در خانه به خوبی پیش نمی رفته و افراد به ابزاری چنگ انداخته تا فقط مسیر را تسهیل کنند. در بسیاری از مواقع شبکه های اجتماعی به جایی برای یافتن پاسخ به نیازها تبدیل می شوند. نیاز به محبت، نیاز به تایید شدن و نیز نیاز به تشویق شدن نیازهایی هستند که در همه انسان ها وجود دارند و کسی نمی تواند در وجود خود آن ها را انکار کند.
دکتر نگار اصغری پور ادامه داد: در برخی موارد هم ممکن است افرادی که نیازهایشان پاسخ نمی یابد، این نیاز را از جنس مخالف بگیرند و خانواده ها نیز ازین مسئله شکایت کنند که چرا همیشه این فرد به طور مداوم درحال استفاده از این فضاهاست؟! در پاسخ باید گفت علت این است که نیازهای وی در آنجا در حال تامین شدن است. پس عامل اصلی این است که نیازهای فرد در ارتباط با همسر و خانواده اش خوب پیش نمی رفته و حالا مسیری آن را تسهیل کرده است.