۰
تاریخ انتشار
سه شنبه ۲۲ خرداد ۱۳۹۷ ساعت ۱۰:۵۴
پژوهشگر پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی در گفت و گو با خبرگزاری رضوی؛

زائر و گردشگر دو مفهوم برخاسته از دو سبک زندگی

زائر و گردشگر دو مفهوم برخاسته از دو سبک زندگی
به گزارش سرویس فرهنگ خبرگزاری رضوی، کشور ما با وجود ظرفیت های بالا از بعد جغرافیایی و کالبدی بی شک می تواند به یک قطب گردشگری تبدیل شود و حتی از منظر گردشگری به یک برند ویژه تبدیل شود در این راستا خبرگزاری رضوی با پژوهشگر پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی گفت و گو کرده که در ادامه می خوانید.

محمد حسینی مقدم در پاسخ به این سوال که آیا می توان برای گردشگری تعریفی استاندارد ارایه کرد یا این که مفهومی است که می تواند به شکل های بومی و بر اساس نگرشهای مختلف تعریف شود؟ گفت: بله می توان برای گردشگری تعریفی استاندارد ارائه کرد که شامل  تعاریف جهانی و بومی است البته به شکلی که اقتضائات محلی و بومی نیز در آن لحاظ شود.
وی در خصوص  به کار بردن واژه گردشگر مذهبی به جایز زایر در شهری مثل مشهد، بیان کرد: مصداق هر دو مفهوم یکی است اما مفهوم گردشگر از حیث تخصصی دامنۀ شمول وسیع تری را در بر می گیرد. گردشگری و زیارت اشتراکات و افتراقاتی دارند، اما جهان بینی و انگیزه های افراد، ماهیت ارتباط بین گردشگران، مذاهب و اماکن مذهبی مورد بازدید، نادیده گرفته شده است
این پژوهشگر شهری ادامه داد: آنچه که امروز از آن به عنوان گردشگری مذهبی یاد می شود گونه ای از گردشگری است که شرکت کنندگان در آن دارای انگیزه های مذهبی (منحصرا زیارت یا به صورت ترکیب از سایر انگیزه های زیارت و سیاحت) هستند که این انگیزه آنها را به سفر به اماکن مقدس، حضور در رویدادهای مذهبی، شرکت در نمایشگاه ها و مسابقات با محتوای دینی و مذهبی تشویق و ترغیب یا وادار می سازد. در همین حال، متفاوت بودن هدف و انگیزه از سفر در بستر مذهب و فضاهای مذهبی سبب شده اندیشمندان جامعه شناسی گردشگری نظرات مختلفی پیرامون معرفت شناسی این پدیده جغرافیایی ارائه دهند که این نظریات را می توان در دو دسته تمایز بین گردشگر و زائر و عدم تمایز طبقه بندی کرد.

                         
به کار بردن واژه گردشگری برای بازدیدکنندگان از مشهد موجب تقلیل مفهوم و کارکرد زیارت نخواهد بود
حسینی مقدم با اشاره به تمایز بین دو واژه گردشگر و زائر بیان کرد: زائر برای رسیدن به مقصود سختی راه و هزینه سفر را به جان می خرد و هرآنچه که در مسیر به عنوان مانع جلودارش شود به کنار می زند و برآن غلبه می کند تا به هدفی ارزشمند که از دیدگاه عقلانیت ابزاری خالی از هرگونه «سود مادی و دنیوی» است، دست یابد. طبق این دیدگاه هرچه سفر سخت تر، چالشی تر و پرمشقت تر باشد، لذت رسیدن به مقصد و دیدار از مقصود برای زائر زیباتر، دلچسب تر و با ارزش تر است. بنابراین عمل سفر به قصد زیارت، امری معطوف به ارزش و غیرمادی است، اما در مقابل کنش گردشگر معقول، حساب شده براساس سود و زیان شخصی (اقتصادی، اجتماعی و ...)، معطوف به هدف مادی/دنیوی است.
وی ضمن بیان اینکه به کار بردن واژه گردشگری برای بازدیدکنندگان از مشهد موجب تقلیل مفهوم و کارکرد زیارت نخواهد بود،در خصوص تاثیر انگیزه های اقتصادی بر شکل گیری و قوت گرفتن نگاه گردشگری مذهبی، اظهارکرد: زمینه های اقتصادی نقش تبیین کننده در رفت و آمد گردشگران مذهبی به شهر مشهد خواهد داشت. دسترسی به خدمات رفاهی و گردشگری ارزان قیمت، گران قیمت و لوکس و پاسخگویی به نیاز اقشار اجتماعی متفاوت از پایگاه طبقاتی متفاوت در افزایش یا کاهش گردشگران بسیار مهم است.

زائر و گردشگر به لحاظ ساختاری و مکانی یکی هستند
وی در خصوص عدم تمایز بین دو واژه گردشگر و زائر گفت: زائر و گردشگر به لحاظ ساختاری و مکانی یکی هستند یا از عناصر یکدیگر تشکیل شده اند و اینکه برخی این دو مفهوم را جدای از یکدیگر می پندارند از عدم آگاهی کافی آنها نشأت می گیرد. طرفداران این دیدگاه معتقدند گردشگران افرادی لذت گرا نیستند که هدف شان تنها سرگرمی و کسب لذت در مقصد باشد و بیان می کنند این دیدگاه سطحی نگرانه و غیرمعقول است. از طرف دیگر، هم زائر و هم گردشگر از ارکان گردشگری نظیر زیرساخت های حمل و نقل، اقامت، غذا و ... استفاده و زائران هم مانند گردشگران در فعالیت های عادی گردشگری شامل خرید کردن، لباس پوشیدن و... شرکت می کنند. ازجمله معروف ترین نظریات موجود در تبیین این دو مفهوم، نظریه طیف گردشگری مذهبی اسمیت (1992) است که طبق آن گردشگران و زائران دو گروه جدا نیستند. بلکه دو مفهوم اند در دو سر یک طیف.

زائر و گردشگر دو مفهوم برخاسته از دو سبک زندگی
 این پژوهشگر در پاسخ به این سوال که آیا نگاه گردشگری مذهبی می تواند به عنوان محوری برای توسعه شهری در نظر گرفته شود؟، بیان کرد: قطعا از حیث برنامه ریزی شهری و طراحی چشم انداز توسعه شهر مشهد موضوع گردشگری مذهبی یکی از پیشران های مهم این و کلیدی این حوزه از منظر آینده نگری است.
حسینی مقدم با اشاره به اینکه زائر و گردشگر دو مفهوم برخاسته از دو سبک زندگی اند، گفت: زائر پس از بازگشت از زیارت در خرده فرهنگ خود از منزلت اجتماعی بالاتری برخوردار و القاب ارزشمند تازه ای به او نسبت داده می شود. حتی نحوه بدرقه و پیشواز مسافران مقاصد مذهبی متفاوت است. از طرف دیگر عمل زیارت مستلزم اجرای مناسک خاصی است که گاه این مناسک سخت و طاقت فرسا می شود. همچنین انجام سفر در مناسبت های خاص به بارِ کیفی این سفرها به شدت می افزاید، اما در مقابل ارزش سیاحت به قصد تفریح و سرگرمی به لحاظ «کیفیت ارزشی» که به آن نسبت داده می شود با سفر زیارتی قابل قیاس نیست؛ چرا که گردشگر بدون رنج و آلام خاصی، فعالیت های تفریحی-سیاحتی خود را انجام می دهد و به دنبال تثبیت موقعیت اجتماعی خویش است.
https://www.razavi.news/vdcgnw9x.ak9y74prra.html
razavi.news/vdcgnw9x.ak9y74prra.html
کد مطلب ۲۹۳۸۵
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما