تمام ابزارهای نوسازی برای فرد و جامعه در ماه رمضان فراهم است/ جامعه ما دین گریز نیست

سرویس زیارت. زهرا غفوریان. ماه رمضان نویدبخش فرصت دوباره ای برای پالایش و پیرایش جامعه است. برای درک بیشتر برکات این ماه در این زمینه پای صحبت حجت الاسلام مسعود عالی سخنران برجسته کشور و استاد حوزه علمیه قم نشستیم که حاصل این گفتگو تقدیم خوانندگان می شود.

چگونه می توانیم از فرصت ماه رمضان برای نوسازی معنوی جامعه و تقویت و سالم سازی و رشد آن استفاده کنیم؟
ماه مبارک رمضان فضایی است که موانع رشد انسان، از جمله شیاطین دستشان بسته است و از سوی دیگر، عوامل رشد فراوان هستند.
در روایات آمده است که رحمت خداوند در ماه مبارک رمضان سرازیر است و نَفَس های انسان در حکم ذکر و حتی خواب او عبادت است بنابراین تمام روز در عبادات است. تجربه ای که عارف بعد یک عمر انجام می دهد تا دائم الذکر باشد، خداوند به صورت توفیق اجباری فراهم می کند که افراد دائم الذکر باشند.
ماه رمضان بهترین وقت برای پاک، سالم و دور شدن از رفتارها، عادات و صفات و ملکات زشت چه در سطح فردی و چه در سطح اجتماع است که بسته بودن موانع رشد و مهیا بودن عوامل رشد برای انسان زمینه ساز آن است.
در ماه مبارک رمضان فضای سطح جامعه سالم تر و پاک تر است و گناهان و آسیب های اجتماعی کمتر است بنابراین از این جهت چون فضایی است که تمام عوامل را خداوند متعال فراهم کرده است اگر کسی بخواهد استفاده کند بهترین بهره را می تواند ببرد.
در دعای 44 صحیفه سجادیه درباره ماه رمضان آمده است :«وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ مِنْ تِلْکَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضَانَ‏، شَهْرَ الصِّیَامِ، وَ شَهْرَ الْإِسْلَامِ، وَ شَهْرَ الطَّهُورِ، وَ شَهْرَ التَّمْحِیصِ، وَ شَهْرَ الْقِیَامِ‏ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ، هُدىً لِلنَّاسِ، وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقانِ؛ ‏ و ستایش خدایى را سزاست که یکى از راههاى رضوانش را ماه خودش یعنى ماه رمضان قرار داد، ماه روزه، ماه اسلام، ماه طهارت، ماه پاکسازى درونى و ماه قیام، ماهى که در آن قرآن به عنوان کتاب راهنمایى مردم همراه با حجت هاى روشن هدایت و براهین جدا کننده حق از باطل نازل شده است».
امام سجاد(ع) از ماه رمضان تعبیر شهر طهور دارند چرا که ماه پاکسازی است و مانند حمامی است که تمام ابزارهای تطهیر فراهم است و برای فرد و جامعه این طهارت و پاکی روح به وجود می آید.

آیا می توان شاخص های کمی و قابل سنجش برای رشد معنوی و رفتاری در ماه رمضان در نظر گرفت؟
اگر کسی به طور آماری دنبال کند این را می تواند از رفتارهای فرد و اجتماع متوجه شود به طور نمونه همین افطاری های ساده ای که در جامعه برگزار می شود.
می بینید که در جاهای مختلف عده ای دور هم جمع می شوند و این سنت حسنه برگزاری می شود که این مساله در غیر ماه مبارک رمضان به این سادگی و به این شکل نیست و به واسطه آن صفا و صمیمی  در جامعه ما شکل می گیرد.
خود این یک رفتاری اجتماعی است که هم در خانواده ها و هم در جمع های بزرگ تری در خیابان، محافل، اماکن مذهبی، مساجدی انجام می شود.

به اثر سالم سازی ماه رمضان اشاره کردیم باید این نکته را ذکر کنیم که خود بحث افطاری دادن یک الگوی رفتاری است که چند مساله مهم را در خود دارد که هر کدام ارزشمند است. الگوی رفتاری از صمیمیت و با هم بودن است و ساده زیستی و ساده گرفتن در نوع خوراک را القا می کند.
از موارد دیگری که به عنوان الگوی رفتاری به صورت وضوح می بینند استفاده و بهره مندی از مراسماتی است که در ماه مبارک رمضان برگزار می شود. کسی که به مراسمات عبادی ورود پیدا می کند طبیعتا امادگی خود را اظهار می کند و نمادی است برای ورود پیدا کردن به پاکی ها.
اگر به مراسم شب قدر نگاه عمیق تری داشته باشید شاید کمتر خانواده مؤمنی باشد که در مراسمات شب قدر حضور پیدا نکند و حتی افرادی  که در زمان های دیگر خیلی با مسجد و محراب سر و کار ندارند در شب های قدر نگاهشان متفاوت است و حضور دارند و وارد می شوند. شما نگاه کنید وقتی اینگونه افراد در این مراسمات جذب می شوند یک نشانه و شاخص است برای اینکه بگوییم جامعه دین گریز نیست بنابراین جامعه ای داریم که دین را دوست دارد و دنبال دین است اما بهرحال طبیعی است که در یک زمان هایی جوهره و باطن افراد بیشتر خودش را نشان می دهد که در ایام عادی و معمولی ممکن است متاسفانه بخاطر مشکلات اجتماعی، اخلاقی و مسائل فرهنگی و اقتصادی، افراد آسیب هایی ببینند یا از جهت دینی ضعف هایی از خودشان نشان بدهند ولی در ماه مبارک رمضان به خاطر فضای سالمی که وجود دارد رشد معنویت بیشتر است.
ماه مبارک رمضان چون یک ماه رشد برای افراد است و فرصت جمع شدن افراد را فراهم می کند این خود نشان دهنده دوستی با دین و خداوند متعال است بنابراین این هم از دیگر شاخص هایی است که در اجتماع رخ می دهد و به صورت جمعی است.
مورد دیگر اقبالی است که از جلسات مذهبی، جلسات قرآن و دور خوانی هایی که در محافل برای خواندن قرآن انجام  می شود، صورت می گیرد که این مهم از اتفاقاتی است که در غیر ماه مبارک رمضان به این شکل رخ نمی دهد.