در گفتگو با علی ثابت‌نیا، معاون هنری بنیاد بین‌المللی امام رضا(ع)، به برنامه‌های پیش روی این بنیاد در بخش آوایی پرداخته‌ایم.

هدیه سادات میرمرتضوی/ سرویس هنر ،خبرگزاری رضوی
بنیاد بین‌المللی امام رضا(ع) سال‌ها است با رویکرد احیای فرهنگ رضوی در سطوح ملی و بین‌المللی فعالیت می‌کند. برگزاری جشنواره‌های ویژه، در ایام با سعادت دهه کرامت، بخشی از فعالیت‌‌های جدی این بنیاد را به خود اختصاص می‌دهد. این جشنواره‌ها همه ساله پژوهش‌گران، اندیشمندان و هنرمندان زیادی را که ارادت اهل بیت(ع) در دل‌هایشان موج می‌زند برای ارائه بهترین آثار، گرد هم می‌آورد. پرداختن به جشنواره‌های آوایی گوناگون در سرتاسر ایران، بخش مهمی از این برنامه‌ها را در بردارد. در گفتگو با علی ثابت‌نیا، معاون هنری بنیاد بین‌المللی امام رضا(ع)، به برنامه‌های پیش روی این بنیاد در بخش آوایی پرداخته‌ایم.
توجه ویژه به بخش بین‌الملل در جشنواره «آواها و نواهای رضوی»
موسیقی، هنری است که مفهوم را به صورت سریع‌تر به مخاطب عرضه می‌کند و آن را در ذهن شنوندگان، تحکیم می‌بخشد و ماندگار می‌کند. در انتقال مفاهیم به اقشار مختلف، تاثیر به سزایی دارد و همین موضوع، باعث شده بنیاد بین‌المللی امام رضا(ع) در برنامه‌های پیش روی خود، در کنار سایر رشته‌های هنری، بر این شاخه هنری و فنی تمرکز ویژه داشته باشد. در جشنواره بین‌المللی امام رضا(ع)، از سال‌های گذشته، جشنواره‌ای به نام «آواها و نواهای رضوی» گنجانده شده است. محل برگزاری این جشنواره تهران است و هر سال عملکرد موفقیت‌آمیزی دارد. امسال نیز در دهه کرامت، این جشنواره در بخش‌های مختلف برگزار می‌شود. جشنواره‌ای که در چند بخش آهنگسازی با موضوعات رضوی، آواهای محلی و موسیقی نواحی فعال است و علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به سایت شمس توس، اطلاعات بیشتری راجع به آن کسب کنند. سال گذشته برای نخستین بار، بخش بین‌الملل به این جشنواره اضافه شد و میزبان هنرمندانی از ترکیه، افغانستان و جمهوری آذربایجان بودیم. امسال نیز با هدف ارتقاء بخش بین‌الملل در جشنواره «آواهای رضوی»، پذیرای گروه‌هایی از 6 کشور عضو اکو خواهیم بود.

تولید آثار فاخر، ویژه اختتامیه جشنواره «آواها و نواهای رضوی»
در سال‌های گذشته، بنیاد امام رضا(ع)، تولیدات آوایی داشته که معمولا در مراسم اختتامیه به روی صحنه می‌رفته است. ولی امسال، قرار است 8 قطعه با موضوعات رضوی و مفاهیم دینی و اخلاقی ساخته شود که در حال حاضر در حال گزینش اشعار هستیم. حجت‌الاسلام سیدی در انتخاب اشعار و امیرحسین اسکندری در بخش آهنگسازی، در این پروژه مشارکت دارند. این آثار فاخر قرار است به صورت صوتی، نماهنگ و آلبوم تولید شده و در فضای مجازی و نیز رسانه ملی منتشر شوند. در نظر است این پروژه تا پایان مهر ماه به اتمام برسد. تولید یک اثر فاخر با محوریت امام رضا(ع) و وحدت ملی با محوریت آواهای محلی و موسیقی نواحی ایران، برنامه دیگری است که برای اختتامیه جشنواره «آواهای رضوی» در نظر گرفته‌ایم و در حال برنامه‌ریزی برای اجرای هر چه بهتر آن هستیم.



«آوای ارادت» به تربت‌جام می‌آید
برگزاری ویژه‌برنامه‌های آوایی در نواحی مختلف کشور، پروژه دیگری است که بنیاد بین‌المللی امام رضا(ع) در بخش موسیقی آن را در چند ناحیه کلید زده است. برگزاری جشنواره «آوای ارادت» در شرق خراسان از جمله این ویژه‌برنامه‌ها است که ارادت اهالی شهرهایی مانند خواف و رشتخوار و تربت‌جام به خاندان عصمت و طهارت و استفاده از اشعاری نشأت گرفته از پندها و مفاهیم اخلاقی و اشعاری در نعت و مدح رسول اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) در عرصه موسیقی توسط هنرمندان این دیار، از دلایل اصلی تصمیم بنیاد برای برگزاری این جشنواره در تربت‌جام است. ارادت اهل تسنن به پیامبر اسلام و خاندان پاکشان که نمود آن را می‌توان در گوشه‌گوشه حرم مطهر دید،اهمیت تقریب مذاهب و وحدت ملی در کشور، از دلایل اصلی تشکیل این جشنواره است. دبیری جشنواره «آوای ارادت» را که در شش ماهه دوم امسال رقم می‌خورد، هنرمند ارزنده کشور، عزیز تنها به عهده دارد و محوریت آن، اجرای گروه‌ها با اشعاری در مدح امام هشتم است.

نکوداشت مخدوم‌قلی، شاعر ترکمن‌صحرا
مخدوم‌قلی شاعر نام‌داری است که تا زادروزش 28 اردیبهشت چیزی باقی نمانده. امسال در نظر داریم به منظور بزرگداشت این شاعر پرآوازه که در ترکمن‌صحرا، نماد وحدت قوم ترکمن است، ویژه‌برنامه‌ باشکوهی داشته باشیم. مخدوم‌قلی شاعری بوده که با وجود مذهب تسنن، اشعار گرانبهایی رابه زبان و گویش ترکمنی در مدح و منقبت ائمه اطهار(ع) و امام هشتم(ع) به جا گذاشته و به شدت مورد وثوق ترکمن‌های کشورمان و مردم کشور ترکمنستان است. به همین دلیل، امسال در دهه کرامت، مراسم نکوداشت این شاعر در برنامه‌ای بین‌المللی با همکاری بنیاد امام رضا(ع)، اداره کل فرهنگ و ارشاد استان گلستان و کشور ترکمنستان، در دو شهر گلستان و گنبد برگزار می‌شود. در این برنامه، گروه‌های مطرح هنری از کشور ترکمنستان به ایران می‌آیند و در کنار گروه‌های موسیقیایی ترکمن‌صحرا، اجرای اشعار مخدوم‌قلی را در مدح و منقبت ائمه اطهار(ع) و حضرت ثامن‌الحجج(ع) خواهند داشت. برای برنامه‌ریزی‌ هر چه بهتر این آیین نکوداشت، در هفته‌های آتی، تفاهم‌نامه‌ای بین اداره کل فرهنگ و ارشاد استان گلستان و بنیاد بین‌المللی امام رضا(ع) منعقد خواهد شد. سپس، گلچینی از گروه‌های موسیقیایی گنبد، آق‌‌قلا و سایر شهرهای مورد نظر برای برگزاری جشنی مردمی که با بزرگداشت مخدوم‌قلی همراه است، انتخاب می‌شوند. تعدادی از این گروه‌های ایرانی، برای اجرای متقابل به کشور ترکمنستان خواهند رفت.




جشنواره‌های منقبت‌خوانی و آواهای محلی
در نواحی مختلف ایران، برنامه‌های جشنواره‌ای یا ویژه ‌برنامه‌هایی که محوریت آن موسیقی و آواهایی در مدح و منقبت ائمه اطهار و موسیقی آیینی کشور است، توسط بنیاد، سایه گسترتر خواهد شد. کردستان سال‌ها است با جشنواره «هه تاو» به معنای آفتاب در دهه کرامت فعالیت می‌کند. این جشنواره بین‌المللی با دف‌نوازی و مولودی‌خوانی در مدح و منقبت رسول اکرم(ص) و امام رضا(ع) همراه است که امسال نیز با مشارکت بنیاد بین‌المللی امام رضا(ع) در دهه کرامت برگزار خواهد شد. این جشنواره امسال در سه بخش، گروهی، تک‌خوانی و مهمانان خارجی فعالیت دارد و در بخش بین‌الملل آن هنرمندانی از کشورهای عراق، لبنان، فلسطین، سوریه و ترکیه حضور خواهند داشت. در برنامه‌های آتی بنیاد، خوزستان و سیستان و بلوچستان، استان‌های بعدی هدف هستند و در نظر داریم ویژه‌برنامه‌های آواهایی منطقه‌ای را در این نواحی برگزار کنیم.
آواهای رضوی ایران زمین
موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی، منظومه‌ای از نواها و آواهای ارزشمند بومی را طی سال‌های اخیر جمع‌آوری کرده است. در سال جاری و هم‌زمان با میلاد پر خیر و برکت امام هشتم(ع)، بنیاد بین‌المللی امام رضا(ع) با مشارکت موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی، از این مجموعه، تحت عنوان «آواهای رضوی ایران زمین»، رونمایی خواهد کرد. مجموعه‌ای که شامل حدود 600 دقیقه آواها و نواهای نواحی مختلف ایران در قالب چاووشی‌خوانی، منقبت‌خوانی، مداحی، مصیبت‌خوانی و نغمه‌هایی است که اشعار آن با زیارت حضرت رضا(ع) ارتباط دارد و به آواها و نواهایی می‌پردازد که در هر ناحیه از ایران از گذشته تاکنون در آن منطقه جاری و ساری بوده است. هزینه‌های گردآوری این مجموعه فاخر توسط موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی صورت گرفته و سرمایه‌گذاری برای تکثیر و انتشار آن، توسط بنیاد  انجام می‌گیرد. پرداختن به مسائل فنی و اجرایی را نیز انجمن موسیقی ایران به عهده خواهد داشت.
سرودهای رضوی در قم طنین‌انداز می‌شود
جشنواره دیگری که قرار است امسال برای نخستین بار در ایام دهه کرامت در استان قم اجرا شود، جشنواره «سرود رضوی» نام دارد. پیش‌بینی می‌کنیم این جشنواره مورد استقبال خوب هنرمندان و مردم قرار بگیرد. در خصوص این جشنواره، جلساتی با دست‌اندرکاران آن برگزار کردیم و پیشنهادات متعددی نیز به دبیرخانه ارائه شده است. برای این جشنواره، پیشنهاد کردیم در حرم حضرت فاطمه معصومه(س)، اجراهای مردمی وجود داشته باشد. گروه‌های بزرگ سرودی که تجمیع گروه‌های سرود استان قم خواهند بود می‌توانند در حرم مطهر این بانوی بزرگوار به اجرای سرودهای رضوی بپردازند. پیشنهاد دیگری که به دبیرخانه جشنواره شد، اضافه کردن بخش موبایلی برای شرکت‌کنندگان جشنواره سرود رضوی بود. به این ترتیب، گروه‌هایی که جزء راه‌یافتگان به مرحله نهایی نیستند، می‌توانند در شهر و روستای خود با موضوع امام رضا(ع) سرودهایی اجرا کنند و آثارشان را در بخش موبایلی ارسال کرده و برگزیدگان این بخش، جایزه بگیرند.
جشنواره‌هایی برای مردم
بنیاد بین‌المللی امام رضا(ع)، همواره در تولیدات آثار موسیقیایی خود از هنرمندان ارزنده و مطرح کشور استفاده خواهد کرد و از تجارب ارزنده‌شان بهره خواهد برد. در کنار هر کدام از جشنواره‌های تخصصی موسیقیایی بنیاد و به منظور هر چه پربارتر شدن این برنامه‌ها و توجه به بحث آموزش، می‌توان به نشست‌ها، جلسات نقد و بررسی و کارگاه‌های آموزشی تخصصی پرداخت. تقدیر از پیش‌کسوتان عرصه موسیقی آیینی، در جشنواره‌های بنیاد نیز کمابیش دنبال خواهد شد. این مراسم، هر سال در جشنواره موسیقی «آواها و نواهای رضوی» گنجانده شده که سال گذشته تقدیر از قدیمی‌ترین نقاره‌نواز حرم مطهر رضوی مرحوم حاج احمد اقوام شکوهی و همچنین استاد قاسم رفعتی و حسام‌الدین سراج برای آثاری که تولید کرده‌اند صورت گرفت. در پایان، ذکر این نکته خالی از لطف نیست که بنیاد بین‌المللی امام رضا(ع) در نظر دارد به بخشی از جشن‌های دهه کرامت که بر عهده این مجموعه است، نگاه مردمی‌تری داشته باشد. به طوری که این جشنواره‌ها با بدنه جامعه و مردم پیوند بخورد و مردم از محصولات جشنواره‌ها بهره‌مند و برخوردار شوند تا دل‌هایشان هر چه بیشتر با خاندان عصمت و طهارت پیوند بخورد، انس بگیرد و و از برکات معنوی آن فیض ببرند.