عضو هیات علمی گروه معارف دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران؛
در گسترش دیدگاه های امام سجاد علیه السلام کوتاهی شدیدی داشته ایم
به گزارش خبرگزاری رضوی، در سالگرد با سعادت امام زین العابدین در گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین محسن ادیب بهروز عضو هیات علمی گروه معارف دانشکده علوم پزشکی واستاد رشته تاریخ اسلام در گفت و گو با خبرگزاری رضوی در تهران؛ به بررسی ویژگی های کتاب صحیفه سجادیه اثر ماندگار امام سجاد علیه السلام پرداخته ایم که در ادامه آمده است.
رسالت اولیای خدا به اشکال مختلف به منصه ظهور رسیده است
حجت الاسلام محسن ادیب بهروز عضو هیات علمی گروه معارف دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران و مدیر گروه رشته تاریخ در جامعه الزهرا با اشاره دادن به این موضوع که هر معصومی رسالت خود را به نحوی انجام داده گفت :امام معصوم انسانی است که از جایگاه ویژه ای نزد خداوند متعال برخوردار است, آنچنان که هرکاری که ما انجام می دهیم برگرفته و وابسته به علوم و اطلاعاتمان است اما با توجه به اینکه علم امام الهی است وقدرت الهی در آن مشهود است لذا آنچه از جانب امام معصوم به ما میرسد همه محل خیر وبرکت است. آنچه که از سوی خداوند متعال بر عهده امام معصوم قرار داده شده از سوی امام انجام شده و می شود لذا اگر کسی بگوید که مثلا خلفا باعث شدند که امام معصوم نتواند به اهداف خود برسند حرف وسخن گزافی گفته است و اعتراف جاهلانه ای کرده چرا که آنچه خداوند متعال در دوره حیات مبارکشان برعهده اشان قرار داده به صورت کامل انجام داده اند.
صحیفه سجادیه اثری ماندگار از امام سجاد(ع) است
وی دراین باره افزود: ما معتقدیم با توجه به اینکه امام از علم لدنی برخوردار است و چون به قدرت الهی متصل است به تمام وظایف تکالیفی که خداوند برعهده اشان قرار داده انجام می دهند. لذا با توجه به این موضوع و قبول اینکه آنچه از سوی اولیای خدا انجام شده انجام وظیفه آنهاست به این موضوع پی می بریم که صحیفه سجادیه اثری ماندگار از تلاش امام سجاد و یادگاری ارزشمند از آن امام همام است, اینجاست که ارزش وجایگاه صحیفه سجادیه وتلاش امام سجاد (ع) برای رساندن حقایق دنیوی والهی برایمان روشن می شود.بی تردید امام سجاد علیه السلام در دوران حیات مبارک خود نشان داد که شرایط زمانی که خلفای غاصب در جامعه اسلامی ایجاد کرده اند به هیچ وجه نمی تواند امام را از وظیفه اصلی واساسی خود که ابلاغ دستورات دینی و الهی به مردم است را بازدارد.ازاین روست که با آنکه امام سجاد علیه السلام در شرایط سختی از زمانه خود قرار داشت اما این موضوع مانع نشد که امام در راستای دستورات دینی لحظه ای غفلت کنند از این جهت امام صحیفه سجادیه را در اختیار جامعه اسلامی قرار میدهد تا به وظیفه خود در قبال اسلام وجامعه اسلامی برای همیشه تاریخ عمل کرده باشد.
صحیفه سجادیه در محراب امام سجاد (ع)انشاء شده است
مدیر گروه رشته تاریخ در جامعه الزهرا با بیان ویژگی های صحیفه سجادیه افزود : مرحوم علامه طباطبایی در کتاب تعالیم اسلام ص 175در اشاره به اهمیت صحیفه سجادیه این نکته را متذکر میشوند که صحیفه سجادیه تنها دعایی است که آن حضرت در محراب عبادت با محتوای اسمانی خود انشاء کرده وبه وسیله آنها با خدای کارساز به مقام راز ونیاز برآمده است,صحیفه سجادیه مشتمل بر یک دوره کامل از معارف عالیه اسلامی است که جمع آوری وبه نام صحیفه سجادیه معروف شده است.در توضیح این متن برای آنکه جان کلام استاد را درباره این کتاب آسمانی عنوان کنم باید گفت صحیفه تنها متنی است که از اطمینان صدور از معصوم برخوردار است. ثانیا محتوایی را در قالب ده ها وصدها پاسخ به پرسش های ما را در خود جا داده است.از این جهت می گوییم تنها دعایی است که از معصوم به ما رسیده چرا که بارها شنیده ایم فرمایشات منتسب به معصومین دو دسته هستند, آنهایی که سندشان مورد تایید است یعنی متن کاملا از معصوم عنوان شده، واژه ها، ترکیب و چینش کلمات همه متعلق به معصوم است ودسته ای از دعاها که هر چند با برداشت راوی بیان شده است.
محتوای صحیفه سجادیه الگو دهنده وانسان ساز است
این استاد حوزه تفاوت بین دو سند دعا از معصوم وراوی را اینگونه توضیح داد: مسلما بین اینکه مطلبی به صورت مستقیم از امام معصوم به ما برسد با آنکه راوی نقل نموده تفاوت زیادی وجود دارد. دسته اول از این ویژگی برخوردار است که متن و واژه ها وچینش کلمات همه وهمه از سوی معصوم بوده بنابراین غیر از محتوا حتی چینش وانتخاب واژه ها می تواند پاسخگوی سوالات ما و الگو و مدلی برای درس گرفتن ما از اسرار مورد نظر امام باشد.
در حالی که در دوسته دوم این ویژگی وجود ندارد چرا که راوی یک فرد غیر معصوم است تلاش کرده آنچه از امام شنیده را با برداشت خود امانتداری کند اما با بیان خود عنوان کرده بنابراین بین آنچه که از متن وکلام انسان الهی با انسان غیر معصوم منتشر می شود تفاوت زیادی وجود دارد. تفاوت صحیفه با سایر مجموعه های روایی ما این است در سایر مجموعه های روایی باید برای تشخیص وتفکیک تلاش های علمی زیادی را انجام بدهیم اما در جایی که متن و محتوا همه وهمه از معصوم است بسیار دلنشین تر وتاثیر گذار تر وعمیق تراست وانسان با اطمینان خاطر از این دریای بزرگ علم می آموزد والگو می پذیرد.با در نظر گرفتن این نکته بنا به اعتراف دانشمندان بزرگ صحیفه سجادیه یکی از متونی است که می توان گفت عین واژه ها وکلمات از امام معصوم صادر شده است.
غفلت زیادی در ترویج اندیشه های سجادیه داشته ایم
استاد ادیب بهروز با انتقاد از عدم گسترش آموزه ها وآشنایی عموم مردم با سخنان امام سجاد علیه السلام در صحیفه سجادیه گفت: امام سجاد علیه السلام که به خواست خداوند متعال عهده دار تداوم امامت بعد از واقعه عاشورا بود ودر پی حادثه بیماری که خواست خداوند متعال برای دور ماندن از دست دشمن بود زنده ماندند در دوران حیات مبارک خود در زمان امامت پیام خود را به صورت دعا به گوش مردم می رساندند بنحوی که ایشان املاء کرده و جناب زید وامام محمد باقر علیه السلام کتابت می کردند. صحیفه سجادیه ارزشمند است چرا که معصوم متن را گفته ومعصوم دیگری متن را دریافت وکتابت می کرد، بنابراین این ویژگی ما را وادار می کند از کنار این مجموعه به راحتی نگذریم. علامه حسن زاده املی دردروس معرفت نفس خود در درس 140 به این نکته اشاره دارند که: یکی از ذخایر علمی وگنجینه های الهی ومعارف الهی صحیفه کامله حضرت سید الساجدین علیه السلام است که تالی بلکه ادیل نهج البلاغه است که آن را زبور ال محمد علیهم السلام وانجیل اهل بیت لقب داده اند. ارزش صحیفه سجادیه بسیار بالاست , دعاهایی که از امام سجاد علیه السلام به ما رسیده بسیار حائز اهمیت است اما آنچه متاسفانه در جامعه ما درباره این اثر ماندگار الهی انجام شده اصلا قابل توجه نیست, به نظر بنده در کنار اقدامات بسیار شایسته ای که برای گسترش وتعمیق نهج البلاغه داشتیم بنحوی که نهج البلاغه را در سطوح سه وچهار حوزه جزء دروس حوزویان کرده ایم اما درباره صحیفه سجادیه وگسترش دیدگاه های امام سجاد علیه السلام کوتاهی شدیدی داشته ایم.
تجمیع شناخت از آفرینش در صحیفه سجادیه
وی برخی از ارزشهای دعای امام سجاد را اینگونه توضیح داد: امام سجاد علیه السلام به عنوان امام چهارم شیعیان وامامی که معصوم و برگزیده خداوند متعال است در صحیفه سجادیه شناخت حقیقی از مخلوقاتی مثل انسان، عالم آفرینش واز همه مهمتر ذات مقدس باری تعالی به ما می دهد، یعنی ما در صحیفه می توانیم به شناخت حقیقی از موجودات به زبان امام سجاد علیه السلام دست بیابیم. درباره شناخت از ذات باری تعالی که به آن اشاره شد باید گفت این موضوع با بحث های دیگر تفاوت اساسی ومهم دارد که محال است در مورد ذات باری تعالی به شناحت کامل برسیم چرا که به ذات خداوند یکتا نمی توان راهی پیدا کرد. این قابلیت درما انسان ها وجود ندارد اما درباره سایر مخلوقات به تناسب قابلیت ها شناخت های ما تغییر می کند.
افزایش آگاهی بشری با فهم عمیق صحیفه سجادیه
وی در این باره گفت: دومین محوری که امام سجاد علیه السلام در صحیفه سجادیه موردتوجه قرار داده آن شناخت حقیقی از موجودات عالم هستی است که یکی از آنها قرآن کریم است.با مطالعه صحیفه سجادیه متوجه می شوید که قرآن در صحیفه سجادیه از بیان امام سجاد علیه السلام یک شناخت حقیقی در حد قابلیت من انسان به ما می دهد. درباره ماه های قمری مثلا درباره ویژگی ها وعظمت ماه رمضان در صحیفه سجادیه اطلاعات حقیقی در اختیار من مخلوق قرار دهد که بسیار شگفت انگیز وقابل توجه است یا درباره ایام مثلا در بررسی روز جمعه به ما این آگاهی را می دهد که روز جمعه با سایر روزها متفاوت است بنابراین اگر من از این تفاوت ها وبرکات مطلع شوم و بدانم که درآن روز چه اتفاقاتی رخ می دهد خود را با آن هماهنگ وهمسو می کنم. بی شک فردی که صحیفه سجادیه بخواند براساس افزایش آگاهی از روز جمعه بهره برداری بهتری از این روز مبارک خواهد داشت تا فردی که از این زمان شناختی ندارد.
رازهای برقراری ارتباط مخلوق با خالق در بیان امام سجاد
این استاد حوزه درباره شناخت از اولیای الهی و شیوه ارتباط گیری مخلوق با خالق در صحیفه سجادیه گفت: یکی از محورهایی که امام سعی می کند در صحیفه سجادیه ما را به معرفتی حقیقی برساند شناخت دادن از پیامبر خاتم بخصوص وشناخت انبیا به صورت کلی وکلان وشناخت امامان معصوم علیهم السلام است, چرا که یکی از مشکلات بزگر ما این است که شناخت ما از معصومین براساس شناخت های بشری است ودر آن خطا ،نقص وکمبود زیادی داریم بنابراین براساس این شناخت ناقص و محدودی که خطا هم دارد رفتارمان با پیامبران وائمه اطهار دچار اشتباه وخطا می شود حتی ممکن است خود به این موضوع آگاه نباشیم.
امام معصوم در صحیفه سجادیه به ما کمک می کند که شناخت امام را در حد توان و قابلیت خود افزایش دهیم. از سوی دیگر امام زین العابدین علیه السلام در صحیفه سجادیه به ما می آموزد اگر قرار است با خدا گفتگو کنیم چگونه باید با خالق خود گفتگو کنیم چرا که در بسیاری از اوقات نحوه و شیوه گفتگو با خداوند را خودمان انتخاب می کنیم اما وقتی شیوه گفتگو را از خالق دریافت کنیم نحوه برقراری ارتباطمان با خالق بسیار متفاوت می شود، امام سجاد علیه السلام این امکان را در اختیار ما قرار می دهد که هم سبک گفتگو وهم طرح درخواست ونیاز با خدا را به ما آموزش می دهد. مثلا در بسیاری از موارد ما موضوعی را بیان کرده واز خدا فرجی می طلبیم که اتفاقا دعایمان مورد اجابت قرار می گیرد اما اگر علم به آینده داشته باشیم ممکن است ده سال بعد متوجه شویم که اگر درخواست حل مشکلات دیگری را می کردیم شاید سالهای بیشتری از عمرمان را بیمه می کردیم، امام سجاد علیه السلام شیوه دعا کردن وطرح خواسته هایمان را به ما می آموزد که طول زندگی امان را اتفاقا پوشش دهد نه چند خواسته محدود را. حتی در صحیفه سجادیه به من یاد می دهد که چگونه ضریب پاسخ دهی دعایم را افزایش دهم.
شناخت از جایگاه اطرافیان در صحیفه سجادیه
وی دراین باره افزود: امام سجاد علیه در صحیفه سجادیه نحوه ارتباط با اطرافیانمان از دوست و خانواده تا پاسدارانی که از حریم میهن ما دفاع می کند را به ما می آموزد و براین نکته تاکید می کند که آنها صاحب حق هستند و طبیعتا من در قبال آنها وظیفه وتکلیفی دارم. در دعای 25 و 26 جایگاه فرزند را برای پدر ومادر مشخص می کند وحقوقی که فرزند برمن دارد واز ان طرف جایگاه پدر ومادر ود که درباره نزدیکان خود وکسانی که حقی بر ما دارند چگونه از خداوند درخواستهایی داشته باشیم، حتی نوع درخواست و نحوه آنها را به من یاد می دهد.
تبیین صحیفه سجادیه نیازمند کار تخصصی است
حجت الاسلام ادیب بهروز در پایان با اشاره دادن به اینکه شرح صحیفه سجادیه باید از طریق متخصصین امر عنوان شود گفت: به صورت کلی وجود ارزشمند امام سجاد علیه السلام در دوران حیات مبارکشان به ما این امکان را داه اند که یک دوره معارف خالص الهی را که صد درصد الهی است به زبان یک انسان صد درصد الهی از طریق صحیفه دریافت کنیم البته باید به این نکته اشاره کرد زمانی به صورت کامل می توان از صحیفه سجادیه بهره برداری کرد که شرح صحیفه با زبان خود معصوم باشد والا اگر با زبان غیر معصوم باشد ما به خطا می رویم.
در گذشته با توجه به اینکه دانشمندان دینی وعلمای معزز و بزرگ اسلام معرفتی به این اقیانوس معارف پیدا می کردند حتی اگر به اندازه قطره ای بود برای انتقال این معارف به جامعه زحمت های طاقت فرسایی را متحمل شدند با مشاهده شرح های قدما این واقعیت ثابت می شود دقیقا برخلاف دوره های اخیر که متاسفانه برخی با عنوان مترجم در حالی که به هیچ وجه صلاحیت چنین کاری ندارند درصدد انتقال این معارف هستند وارد این گود شده اند. یقینا نخستین شرطی که مترجم باید داشته باشد تخصص دراین حوزه اجازه داشتن نقل جدیت از اساتید است چرا که اساتید پیشین نیز این راه را طی کرده اند تا زمانی که به اجازه معصوم می رسیم این راه هزار ساله در طی قرن ها دنبال شده از این رو نمی توان گفت ترجمه ها قابل استناد هستند.
رسالت اولیای خدا به اشکال مختلف به منصه ظهور رسیده است
حجت الاسلام محسن ادیب بهروز عضو هیات علمی گروه معارف دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران و مدیر گروه رشته تاریخ در جامعه الزهرا با اشاره دادن به این موضوع که هر معصومی رسالت خود را به نحوی انجام داده گفت :امام معصوم انسانی است که از جایگاه ویژه ای نزد خداوند متعال برخوردار است, آنچنان که هرکاری که ما انجام می دهیم برگرفته و وابسته به علوم و اطلاعاتمان است اما با توجه به اینکه علم امام الهی است وقدرت الهی در آن مشهود است لذا آنچه از جانب امام معصوم به ما میرسد همه محل خیر وبرکت است. آنچه که از سوی خداوند متعال بر عهده امام معصوم قرار داده شده از سوی امام انجام شده و می شود لذا اگر کسی بگوید که مثلا خلفا باعث شدند که امام معصوم نتواند به اهداف خود برسند حرف وسخن گزافی گفته است و اعتراف جاهلانه ای کرده چرا که آنچه خداوند متعال در دوره حیات مبارکشان برعهده اشان قرار داده به صورت کامل انجام داده اند.
صحیفه سجادیه اثری ماندگار از امام سجاد(ع) است
وی دراین باره افزود: ما معتقدیم با توجه به اینکه امام از علم لدنی برخوردار است و چون به قدرت الهی متصل است به تمام وظایف تکالیفی که خداوند برعهده اشان قرار داده انجام می دهند. لذا با توجه به این موضوع و قبول اینکه آنچه از سوی اولیای خدا انجام شده انجام وظیفه آنهاست به این موضوع پی می بریم که صحیفه سجادیه اثری ماندگار از تلاش امام سجاد و یادگاری ارزشمند از آن امام همام است, اینجاست که ارزش وجایگاه صحیفه سجادیه وتلاش امام سجاد (ع) برای رساندن حقایق دنیوی والهی برایمان روشن می شود.بی تردید امام سجاد علیه السلام در دوران حیات مبارک خود نشان داد که شرایط زمانی که خلفای غاصب در جامعه اسلامی ایجاد کرده اند به هیچ وجه نمی تواند امام را از وظیفه اصلی واساسی خود که ابلاغ دستورات دینی و الهی به مردم است را بازدارد.ازاین روست که با آنکه امام سجاد علیه السلام در شرایط سختی از زمانه خود قرار داشت اما این موضوع مانع نشد که امام در راستای دستورات دینی لحظه ای غفلت کنند از این جهت امام صحیفه سجادیه را در اختیار جامعه اسلامی قرار میدهد تا به وظیفه خود در قبال اسلام وجامعه اسلامی برای همیشه تاریخ عمل کرده باشد.
صحیفه سجادیه در محراب امام سجاد (ع)انشاء شده است
مدیر گروه رشته تاریخ در جامعه الزهرا با بیان ویژگی های صحیفه سجادیه افزود : مرحوم علامه طباطبایی در کتاب تعالیم اسلام ص 175در اشاره به اهمیت صحیفه سجادیه این نکته را متذکر میشوند که صحیفه سجادیه تنها دعایی است که آن حضرت در محراب عبادت با محتوای اسمانی خود انشاء کرده وبه وسیله آنها با خدای کارساز به مقام راز ونیاز برآمده است,صحیفه سجادیه مشتمل بر یک دوره کامل از معارف عالیه اسلامی است که جمع آوری وبه نام صحیفه سجادیه معروف شده است.در توضیح این متن برای آنکه جان کلام استاد را درباره این کتاب آسمانی عنوان کنم باید گفت صحیفه تنها متنی است که از اطمینان صدور از معصوم برخوردار است. ثانیا محتوایی را در قالب ده ها وصدها پاسخ به پرسش های ما را در خود جا داده است.از این جهت می گوییم تنها دعایی است که از معصوم به ما رسیده چرا که بارها شنیده ایم فرمایشات منتسب به معصومین دو دسته هستند, آنهایی که سندشان مورد تایید است یعنی متن کاملا از معصوم عنوان شده، واژه ها، ترکیب و چینش کلمات همه متعلق به معصوم است ودسته ای از دعاها که هر چند با برداشت راوی بیان شده است.
محتوای صحیفه سجادیه الگو دهنده وانسان ساز است
این استاد حوزه تفاوت بین دو سند دعا از معصوم وراوی را اینگونه توضیح داد: مسلما بین اینکه مطلبی به صورت مستقیم از امام معصوم به ما برسد با آنکه راوی نقل نموده تفاوت زیادی وجود دارد. دسته اول از این ویژگی برخوردار است که متن و واژه ها وچینش کلمات همه وهمه از سوی معصوم بوده بنابراین غیر از محتوا حتی چینش وانتخاب واژه ها می تواند پاسخگوی سوالات ما و الگو و مدلی برای درس گرفتن ما از اسرار مورد نظر امام باشد.
در حالی که در دوسته دوم این ویژگی وجود ندارد چرا که راوی یک فرد غیر معصوم است تلاش کرده آنچه از امام شنیده را با برداشت خود امانتداری کند اما با بیان خود عنوان کرده بنابراین بین آنچه که از متن وکلام انسان الهی با انسان غیر معصوم منتشر می شود تفاوت زیادی وجود دارد. تفاوت صحیفه با سایر مجموعه های روایی ما این است در سایر مجموعه های روایی باید برای تشخیص وتفکیک تلاش های علمی زیادی را انجام بدهیم اما در جایی که متن و محتوا همه وهمه از معصوم است بسیار دلنشین تر وتاثیر گذار تر وعمیق تراست وانسان با اطمینان خاطر از این دریای بزرگ علم می آموزد والگو می پذیرد.با در نظر گرفتن این نکته بنا به اعتراف دانشمندان بزرگ صحیفه سجادیه یکی از متونی است که می توان گفت عین واژه ها وکلمات از امام معصوم صادر شده است.
غفلت زیادی در ترویج اندیشه های سجادیه داشته ایم
استاد ادیب بهروز با انتقاد از عدم گسترش آموزه ها وآشنایی عموم مردم با سخنان امام سجاد علیه السلام در صحیفه سجادیه گفت: امام سجاد علیه السلام که به خواست خداوند متعال عهده دار تداوم امامت بعد از واقعه عاشورا بود ودر پی حادثه بیماری که خواست خداوند متعال برای دور ماندن از دست دشمن بود زنده ماندند در دوران حیات مبارک خود در زمان امامت پیام خود را به صورت دعا به گوش مردم می رساندند بنحوی که ایشان املاء کرده و جناب زید وامام محمد باقر علیه السلام کتابت می کردند. صحیفه سجادیه ارزشمند است چرا که معصوم متن را گفته ومعصوم دیگری متن را دریافت وکتابت می کرد، بنابراین این ویژگی ما را وادار می کند از کنار این مجموعه به راحتی نگذریم. علامه حسن زاده املی دردروس معرفت نفس خود در درس 140 به این نکته اشاره دارند که: یکی از ذخایر علمی وگنجینه های الهی ومعارف الهی صحیفه کامله حضرت سید الساجدین علیه السلام است که تالی بلکه ادیل نهج البلاغه است که آن را زبور ال محمد علیهم السلام وانجیل اهل بیت لقب داده اند. ارزش صحیفه سجادیه بسیار بالاست , دعاهایی که از امام سجاد علیه السلام به ما رسیده بسیار حائز اهمیت است اما آنچه متاسفانه در جامعه ما درباره این اثر ماندگار الهی انجام شده اصلا قابل توجه نیست, به نظر بنده در کنار اقدامات بسیار شایسته ای که برای گسترش وتعمیق نهج البلاغه داشتیم بنحوی که نهج البلاغه را در سطوح سه وچهار حوزه جزء دروس حوزویان کرده ایم اما درباره صحیفه سجادیه وگسترش دیدگاه های امام سجاد علیه السلام کوتاهی شدیدی داشته ایم.
تجمیع شناخت از آفرینش در صحیفه سجادیه
وی برخی از ارزشهای دعای امام سجاد را اینگونه توضیح داد: امام سجاد علیه السلام به عنوان امام چهارم شیعیان وامامی که معصوم و برگزیده خداوند متعال است در صحیفه سجادیه شناخت حقیقی از مخلوقاتی مثل انسان، عالم آفرینش واز همه مهمتر ذات مقدس باری تعالی به ما می دهد، یعنی ما در صحیفه می توانیم به شناخت حقیقی از موجودات به زبان امام سجاد علیه السلام دست بیابیم. درباره شناخت از ذات باری تعالی که به آن اشاره شد باید گفت این موضوع با بحث های دیگر تفاوت اساسی ومهم دارد که محال است در مورد ذات باری تعالی به شناحت کامل برسیم چرا که به ذات خداوند یکتا نمی توان راهی پیدا کرد. این قابلیت درما انسان ها وجود ندارد اما درباره سایر مخلوقات به تناسب قابلیت ها شناخت های ما تغییر می کند.
افزایش آگاهی بشری با فهم عمیق صحیفه سجادیه
وی در این باره گفت: دومین محوری که امام سجاد علیه السلام در صحیفه سجادیه موردتوجه قرار داده آن شناخت حقیقی از موجودات عالم هستی است که یکی از آنها قرآن کریم است.با مطالعه صحیفه سجادیه متوجه می شوید که قرآن در صحیفه سجادیه از بیان امام سجاد علیه السلام یک شناخت حقیقی در حد قابلیت من انسان به ما می دهد. درباره ماه های قمری مثلا درباره ویژگی ها وعظمت ماه رمضان در صحیفه سجادیه اطلاعات حقیقی در اختیار من مخلوق قرار دهد که بسیار شگفت انگیز وقابل توجه است یا درباره ایام مثلا در بررسی روز جمعه به ما این آگاهی را می دهد که روز جمعه با سایر روزها متفاوت است بنابراین اگر من از این تفاوت ها وبرکات مطلع شوم و بدانم که درآن روز چه اتفاقاتی رخ می دهد خود را با آن هماهنگ وهمسو می کنم. بی شک فردی که صحیفه سجادیه بخواند براساس افزایش آگاهی از روز جمعه بهره برداری بهتری از این روز مبارک خواهد داشت تا فردی که از این زمان شناختی ندارد.
رازهای برقراری ارتباط مخلوق با خالق در بیان امام سجاد
این استاد حوزه درباره شناخت از اولیای الهی و شیوه ارتباط گیری مخلوق با خالق در صحیفه سجادیه گفت: یکی از محورهایی که امام سعی می کند در صحیفه سجادیه ما را به معرفتی حقیقی برساند شناخت دادن از پیامبر خاتم بخصوص وشناخت انبیا به صورت کلی وکلان وشناخت امامان معصوم علیهم السلام است, چرا که یکی از مشکلات بزگر ما این است که شناخت ما از معصومین براساس شناخت های بشری است ودر آن خطا ،نقص وکمبود زیادی داریم بنابراین براساس این شناخت ناقص و محدودی که خطا هم دارد رفتارمان با پیامبران وائمه اطهار دچار اشتباه وخطا می شود حتی ممکن است خود به این موضوع آگاه نباشیم.
امام معصوم در صحیفه سجادیه به ما کمک می کند که شناخت امام را در حد توان و قابلیت خود افزایش دهیم. از سوی دیگر امام زین العابدین علیه السلام در صحیفه سجادیه به ما می آموزد اگر قرار است با خدا گفتگو کنیم چگونه باید با خالق خود گفتگو کنیم چرا که در بسیاری از اوقات نحوه و شیوه گفتگو با خداوند را خودمان انتخاب می کنیم اما وقتی شیوه گفتگو را از خالق دریافت کنیم نحوه برقراری ارتباطمان با خالق بسیار متفاوت می شود، امام سجاد علیه السلام این امکان را در اختیار ما قرار می دهد که هم سبک گفتگو وهم طرح درخواست ونیاز با خدا را به ما آموزش می دهد. مثلا در بسیاری از موارد ما موضوعی را بیان کرده واز خدا فرجی می طلبیم که اتفاقا دعایمان مورد اجابت قرار می گیرد اما اگر علم به آینده داشته باشیم ممکن است ده سال بعد متوجه شویم که اگر درخواست حل مشکلات دیگری را می کردیم شاید سالهای بیشتری از عمرمان را بیمه می کردیم، امام سجاد علیه السلام شیوه دعا کردن وطرح خواسته هایمان را به ما می آموزد که طول زندگی امان را اتفاقا پوشش دهد نه چند خواسته محدود را. حتی در صحیفه سجادیه به من یاد می دهد که چگونه ضریب پاسخ دهی دعایم را افزایش دهم.
شناخت از جایگاه اطرافیان در صحیفه سجادیه
وی دراین باره افزود: امام سجاد علیه در صحیفه سجادیه نحوه ارتباط با اطرافیانمان از دوست و خانواده تا پاسدارانی که از حریم میهن ما دفاع می کند را به ما می آموزد و براین نکته تاکید می کند که آنها صاحب حق هستند و طبیعتا من در قبال آنها وظیفه وتکلیفی دارم. در دعای 25 و 26 جایگاه فرزند را برای پدر ومادر مشخص می کند وحقوقی که فرزند برمن دارد واز ان طرف جایگاه پدر ومادر ود که درباره نزدیکان خود وکسانی که حقی بر ما دارند چگونه از خداوند درخواستهایی داشته باشیم، حتی نوع درخواست و نحوه آنها را به من یاد می دهد.
تبیین صحیفه سجادیه نیازمند کار تخصصی است
حجت الاسلام ادیب بهروز در پایان با اشاره دادن به اینکه شرح صحیفه سجادیه باید از طریق متخصصین امر عنوان شود گفت: به صورت کلی وجود ارزشمند امام سجاد علیه السلام در دوران حیات مبارکشان به ما این امکان را داه اند که یک دوره معارف خالص الهی را که صد درصد الهی است به زبان یک انسان صد درصد الهی از طریق صحیفه دریافت کنیم البته باید به این نکته اشاره کرد زمانی به صورت کامل می توان از صحیفه سجادیه بهره برداری کرد که شرح صحیفه با زبان خود معصوم باشد والا اگر با زبان غیر معصوم باشد ما به خطا می رویم.
در گذشته با توجه به اینکه دانشمندان دینی وعلمای معزز و بزرگ اسلام معرفتی به این اقیانوس معارف پیدا می کردند حتی اگر به اندازه قطره ای بود برای انتقال این معارف به جامعه زحمت های طاقت فرسایی را متحمل شدند با مشاهده شرح های قدما این واقعیت ثابت می شود دقیقا برخلاف دوره های اخیر که متاسفانه برخی با عنوان مترجم در حالی که به هیچ وجه صلاحیت چنین کاری ندارند درصدد انتقال این معارف هستند وارد این گود شده اند. یقینا نخستین شرطی که مترجم باید داشته باشد تخصص دراین حوزه اجازه داشتن نقل جدیت از اساتید است چرا که اساتید پیشین نیز این راه را طی کرده اند تا زمانی که به اجازه معصوم می رسیم این راه هزار ساله در طی قرن ها دنبال شده از این رو نمی توان گفت ترجمه ها قابل استناد هستند.
