حجتالاسلام محمدباقر معرفت در گفتگوی اختصاصی با رضوی:
معنای حجاب اجباری از منظر موافقین آن در ابتدای انقلاب با الان متفاوت بود
سرویس معرفت/ الزامی کردن حجاب و یا عدم الزامی کردن آن از مباحثی است که از ابتدای انقلاب مطرح بوده و همواره مخالفان و موافقانی داشته است. هر یک از مخالفان و موافقان نیز ادله خاص خود را دارند و در پی ابطال استدلال گروه مقابل خود هستند. این بحث در چند روز اخیر و با وجود رسانههای اجتماعی، دوباره به یک بحث جنجالبرانگیز تبدیلشده است، بهگونهای که حتی برخی از نمایندگان مجلس نیز دراینباره اظهارنظر کردهاند. در این خصوص، با حجتالاسلام محمدباقر معرفت، فرزند مرحوم آیتالله معرفت و استاد حوزه علمیه قم گفتگو کردیم. او ضمن مخالفت با اجباری کردن حجاب، کلامی را از مرحوم پدرش در این رابطه نقل کرد. گزیده گفتگو با وی به قرار زیر است:
آیا قانونی کردن حجاب، باعث خدشه به تصویر دینی حجاب و همچنین خدشه در کارکردهای آن است؟
قانونی کردن حجاب از طرف حکومت، مثل عربستان؛ یا اینکه برعکس قانونی کردن کشف حجاب از طرف حکومتهای ضد دینی مثل فرانسه؛ هیچ ربطی به تصویر دینی حجاب ندارد. چراکه حجاب، امری فطری است و اجبار و کشفش هر دو از مقوله زور است و در اسلام هیچ اجباری بر انجام فروع دین وجود ندارد. بلکه قاعده «لا اکراه فی الدین» حکومت دارد و زیربنای تمام این احکام را چه مثبت و چه منفی میزند و آنچه باقی میماند یک حکومت بیمنطق و خشک مغز مثل عربستان و فرانسه، خواهد بود.
آیا نظر همه بزرگان دینی در امر قانونی کردن حجاب در ابتدای انقلاب یکسان بود؟
در ابتدای انقلاب، تنها عدهای معدود از علما، موافق قانون اجباری حجاب بودند و حتی کسانی که به این قانون رأی دادند هم منظورشان آنچه الان هست نبود؛ چراکه هیچ آیه و هیچ روایتی در زمینه اجباری کردن حجاب، آنهم در این وسعت که حتی شامل اتباع خارجی هم بشود، نبود. منظورشان از حجاب، پوشش مناسب در شأن یک مسلمان بود که در بعضی از محافل آن زمان، رعایت نمیشد مثلاً در بزمهای شبانه زمان شاه، منظورشان از اجباری بودن حجاب این بود، نه آنچه الآن مرسوم است. لذا تفسیر به رأی قانون از طرف یک عده موجب این معضل شده است.
ادله اجباری کردن حجاب از منظر موافقان با آن چه بود؟
هیچ دلیلی ندارند. حداقل بنده در وسع خودم جز به سیره متشرعین از اسلام نه از مذهب شیعه، دست نیافتم و آنهم اعتبار برای مستند قرار گرفتن برای حکم و تکلیف شرعی (اجبار قانونی) ندارد مثل سیره متشرعین بر اینکه وقتی کسی وارد مجلس میشود میایستند که شیخ انصاری اعلیاللهمقامه میفرمایند حتی به اندازه یک نخود هم این عمل، ارزش فقهی ندارد چه رسد مستند حکم شرعی واقع شود و حکم به وجوب بدهیم.
نتیجه اینکه هیچ فرد و حکومتی نه سلبا و نه اثباتا حق ندارد در مقوله حجاب دخالت کرده و مردم را تحریک کند. مردم، خود متشرع و متدین هستند.
از آیتالله معرفت درباره حجاب اهل کتاب مقیم ایران و جهانگردهای خارجی که وارد ایران میشوند سؤال شد. ایشان جواب دادند آنها انسانهای عاقل و متمدن هستند و به مسلمانان احترام میگذارند و لزومی به اجبار نیست.
آیا
قانونی کردن حجاب از طرف حکومت، مثل عربستان؛ یا اینکه برعکس قانونی کردن کشف حجاب از طرف حکومتهای ضد دینی مثل فرانسه؛ هیچ ربطی به تصویر دینی حجاب ندارد. چراکه حجاب، امری فطری است و اجبار و کشفش هر دو از مقوله زور است و در اسلام هیچ اجباری بر انجام فروع دین وجود ندارد. بلکه قاعده «لا اکراه فی الدین» حکومت دارد و زیربنای تمام این احکام را چه مثبت و چه منفی میزند و آنچه باقی میماند یک حکومت بیمنطق و خشک مغز مثل عربستان و فرانسه، خواهد بود.
آیا نظر همه بزرگان دینی در امر قانونی کردن حجاب در ابتدای انقلاب یکسان بود؟
در ابتدای انقلاب، تنها عدهای
ادله اجباری کردن حجاب از منظر موافقان با آن چه بود؟
هیچ دلیلی ندارند. حداقل بنده در وسع خودم جز به سیره متشرعین از اسلام نه از مذهب شیعه، دست نیافتم و آنهم اعتبار برای
نتیجه اینکه هیچ فرد و حکومتی نه سلبا و نه اثباتا حق ندارد در مقوله حجاب دخالت کرده و مردم را تحریک کند. مردم، خود متشرع و متدین هستند.
از آیتالله معرفت درباره حجاب اهل کتاب مقیم ایران و جهانگردهای خارجی که وارد ایران میشوند سؤال شد. ایشان جواب دادند آنها انسانهای عاقل و متمدن هستند و به مسلمانان احترام میگذارند و لزومی به اجبار نیست.