جمعههاي انتظار؛ حجتالاسلام نصوري در گفتگو با خبرگزاري رضوي:
امام زمان(عج) قلب عالم امکان است/ حق امام بر مردم
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رضوی، امام كه سمت پيشوايي و رهبري مردم را به عهده دارد؛ لازم است تمامي زواياي دين را بشناسد و به قوانين آن آگاهي كامل داشته باشد؛ با تفسير آيات قرآن و تطبيق آن با سنت پيامبر، به تبيين معارف دين بپردازد؛ به همه سؤالات و نيازهاي مردم در موضوعات مختلف پاسخ دهد و آنها را به بهترين شيوه راهنمايي كند.
بديهي است چنين مرجع علمي ميتواند مورد اعتماد و تكيهگاه تودهها قرار گيرد. چنين احاطه علمي تنها به واسطة اتصال به علم الهي حاصل ميشود. به همين دليل شيعه معتقد است كه علم امامان و جانشينان واقعي پيامبر(ص) برگرفته از علم بيكران خدايي است. امام برحق دارای علایمی است که تفاوت وی را با سایرین مشخص و وی را از مردم عادی متفاوت میکند.
حجتالاسلام محمدرضا نصوری استاد حوزه و کارشناس مهدویت در این گفتگو، صفات امام زمان علیهالسلام را تشريح میکند.
عصمت امام مانع غفلت و ارتکاب گناه می شود
حجتالاسلام محمدرضا نصوری، عصمت امام را مانع از ارتکاب گناه وی عنوان کرد و گفت: يكي از صفات مهم امام و شرايط اساسي امامت، «عصمت» است و آن ملكهاي است كه بر اثر علم به حقايق امور و اعمال ارادهاي قوي به وجود ميآيد. دارا بودن چنين كمالي در شخص مانع ارتكاب هر نوع گناه يا دچار شدن به هر نوع غفلت و اشتباه از سوي او ميشود. امام به سبب برخوردار بودن از چنين جايگاهي و با استفاده از تعاليم قرآن و سنت نبوی و بهرهگيري از عناصر كارآمد، حكومتي اسلامي را پيريزي ميكند.
آراستگي به كمالات اخلاقي یعنی دوری از رذائل اخلاقی
وی درباره آراستگی به کمالات اخلاقی امام معصوم، گفت: امام كه پيشوا و راهبر جامعه است بايد از همه بديها و رذائل اخلاقي دور باشد و در مقابل از همه كمالات اخلاقي در عاليترين حدّ آن برخوردار باشد؛ زيرا او به عنوان انسان كامل، بهترين الگو براي پيروان خود به شمار ميرود.
امام رضا(ع) ميفرمايد: برای امام نشانههایي است. او داناترین، پرهیزگارترین، بردبارترین، شجاعترین، سخاوتمندترین و عابدترین است.
امام علی علیهالسلام میفرماید: كسي كه [به امر خدا] خود را امام مردم قرار داده است؛ پس بر اوست كه پيش از تعليم ديگران به تعليم خود همت گمارد و بايد ديگران را به وسيله رفتار خود تربيت كند، پيش از آنكه با گفتار تربيت كند.
اين استاد حوزه افزود: از ديدگاه شيعه، تعيين امام و جانشين پيامبر تنها به دستور خدا و انتخاب او صورت ميگيرد و پس از آن، پيامبر، امام را معرفي ميكند. بنابراين هيچ فرد يا گروهي حق دخالت در اين امر را ندارند. به فرمودة قرآن، حاكم مطلق بر همه چيز خداوند است و همه بايد تنها از او اطاعت كنند. بديهي است اين حاكميت ميتواند از سوي خداوند به هر كسي ـ مطابق شايستگي و مصلحت ـ داده شود. پس همانگونه كه پيامبر به وسيله خدا انتخاب ميشود، امام نيز به تعيين الهي، بر مردم ولايت مييابد.
وي ادامه داد: پيش از اين براي امام ويژگيهايي از قبيل عصمت، علم و… بيان كرديم. روشن است كه يافتن و شناختن كسي كه داراي اين صفات ـ آن هم در عاليترين درجه ـ باشد تنها به وسيله خداوند كه داناي به آشكار و نهان انسانهاست، امكانپذير است. همانگونه كه خداوند در قرآن كريم به حضرت ابراهیم میفرماید: من تو را براي مقام امامتِ مردم قرار دادم.
بخشي از بيانِ زيباي پيشواي هشتم، حضرت امام رضا(ع) را كه دربارة مقام امام و ويژگيهاي او ميفرمايد: آنها [كه در امر امامت اختلاف كردند و گمان كردند كه امامت امري انتخابي است] ناداني كردند… مگر مردم مقام و منزلت امام را در ميان امت ميدانند، تا روا باشد كه به اختيار و انتخاب ايشان واگذار شود؟! همانا امامت، قدرش والاتر و شأنش بزرگتر و منزلتش عاليتر و مكانش رفيعتر و عمقش ژرفتر از آن است كه مردم با عقل خود به آن برسند يا با آراي خود آن را دريابند… همانا امامت، مقامي است كه خداي عزوجل بعد از رتبه نبوت و خُلّت (مقام خليل اللّهي) در مرتبه سوم به ابراهيم اختصاص داد… امامت، خلافت خدا و خلافت رسول خدا و مقام اميرالمؤمنين و ميراث حسن و حسين است. به راستي كه امامت، زمام دين و مايه نظام مسلمين و صلاح دنيا و عزت مؤمنان است… كامل شدن نماز، روزه، حج، جهاد و… نيز حفظ مرزها، به سبب امام [پذيرفتن ولايت] است. امام، حلال خدا را حلال و حرام او را حرام ميكند [و مطابق احكام واقعي پروردگار، حكم ميكند] و حدود الهي را به پا ميدارد و از دين خدا حمايت كرده و با حكمت و موعظه نيكو و دليل رسا به راه پروردگار دعوت ميكند. امام، مانند خورشيد طلوع كننده است، كه نورش عالم را فرا ميگيرد و خودش در افق است؛ به گونهاي كه دستها و ديدگان به او نرسد. امام، ماه تابان، چراغ فروزان، نور درخشان و ستارة راهنما در شدت تاريكيها و در راههاي شهرها و كويرها و درگرداب درياها [و نجات دهنده از انواع فتنهها و نادانيها] است… امام، انيس همراه و پدر مهربان و برادر تني و مادر نيكوكار به فرزند كوچك و پناهگاه بندگان در مصيبتهاي بزرگ است. امام كسي است كه از گناهان پاك و از عيبها بركنار است. او به دانش مخصوص و به خويشتنداري و حلم نشانهدار است… امام، يگانة روزگار خويش است و كسي به (ساحت) او نزديك نميشود و هيچ دانشمندي با او برابر نميگردد. نه كسي جاي او را ميگيرد و نه براي او مثل و مانند يافت ميشود… پس كيست كه بتواند امام را بشناسد يا انتخاب امام براي او ممكن باشد؟! هيهات هيهات! در اينجا خردها گم گشته و عقلها سرگردان و حيران گرديده است. [در اينجا] ديدهها بينور، بزرگان كوچك، حكيمان متحير… و سخندانان درماندهاند از اينكه بتوانند يكي از شئون يا فضيلتهاي امام را توصيف كنند و آنان همگي به عجز و ناتواني اعتراف ميكنند.
حجتالاسلام نصوري در ادامه با بيان اينكه براي شناخت جايگاه و نقش امام در هستي، توجه و تأمل در فرازهاي زيارت جامعه كبيره بسيار راهگشاست، افزود: تمام وظايف منتظر، مرتبط با معرفت امام عصر است. اگر معرفت حاصل شود، وظايف معني دارد. اين معرفت فوائد بسياري هم دارد.
امام محمد باقر ميفرمايد: كسي كه بميرد در حالي كه امام خود را شناخته باشد، جلو افتادن يا تأخير امر (ظهور) به او زيان نميرساند و كسي كه بميرد در حالي كه امام خود را شناخته است مانند كسي است كه در خيمه امام و همراه او بوده است.
گفتني است كه اين معرفت و شناخت چنان مهم است كه در كلام معصومين آمده است كه براي بدست آوردن آن، لازم است از خداوند طلب ياري شود. شناخت حق، علاوه بر شناخت عظمت و شخصيت امام، موجب دل دادگي به آن حضرت ميشود؛ زيرا امام مهدي بر انسانها حقوقي دارد، كه شناخت اين حقوق و مراعات آن بسيار لازم و پرنتيجه است. صاحب مکیال المکارم در اين باره هشت حق نام برده و توضيحات زيبايي مينويسد.
امام زمان قلب عالم امکان است
این کارشناس حوزه و مهدویت با بیان اینکه زمین حتي يك روز از وجود حجت باقی نمیماند، افزود: خداوند متعال به بركت حضرات معصومين، موجودات را آفريده است و امروز وجود مرهون وجود و هستي ما مرهون و مديون امام زمان است. روايات زيادي قلب عالم امكان و هستة مركزي جهان هستي را امام زمان معرفی میکند و اينكه اگر يك روز زمين خالي از حجّت باشد، اهل خود را فرو ميبرد؛ بنابراين بقاي ما مرهون وجود امام عصر است. بر اساس آيه شريفه «قل لا اسئلكم عليه اجراً الاّ المودّة فيالقربی» امام مهدی حق قرابت و خويشاوندي با پيامبر را داراست؛ كه بايد مراعات آن را نمود.
حق نعمت و واسطه آن
وی برکات عالم هستی را از وجود امام زمان(عج) دانست و گفت: همة بهرهها و استفادههايي كه مردم دارند به بركت وجود امام زمان(عج) است. در دعاي ندبه ميگوئيم «اين السبب المتصل بين الارض و السماء»؛ يعني كجاست آن وسيلهاي كه فيوضات آسمان را به اهل زمين ميرساند.
حق پدر بر فرزند
حجتالاسلام نصوری افزود: امام حق پدري بر همه مردم دارد. بر اساس روايت امام رضا(ع) كه ميفرمايد: «امام همدم و پدر مهربان است.» امام مهدي پدر هستي محسوب ميشود و وظيفه همگان احسان به اوست.
حق سيد بر بنده
وی در خصوص حق سید بر مردم، گفت: همانطوري كه در زيارت جامعه دربارة اهل بيت آمده است آنان سيد و سرور عالم هستند و انسانها بايد سخنان آنان را با گوش جان شنيده و به آنها عمل كنند. همانطوري كه از امام كاظم(ع) روايت شده است كه فرمود: «مردم در اطاعت کردن، بندگان ما هستند».
حق عالم بر دانشپژوه
وی در این باره گفت: بر اساس آيه شريفه … فَاسئَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ، خداوند به همة مردم دستور داده است كه به راسخين در علم ـ يعني اهلبيت - رجوع كنند. امروزه تنها مصداق آخرين ذخيره خداوند متعال از اهل بيت، وجود نازنين امام عصر است.
حق امام بر مردم
اين استاد مهدویت در پایان با اشاره به حق امام بر مردم گفت: از آنجا كه وجود مبارك امام مهدي، امام زمان ماست، بر ما به عنوان رهبر حقوقي دارد. از امام محمد باقر(ع) پرسيدند كه حق امام بر مردم چيست؟ فرمود: «حق او بر آنها اين است كه آنچه امام ميفرمايد بشنوند و از او اطاعت كنند».