استاد حوزه و دانشگاه در گفتگوي با خبرگزاري رضوي
مرور روايات درباره جايگاه معنوي حضرت معصومه(س) نزد اهل بيت/ علت وفات حضرت فاطمه معصومه چه بود؟
حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها دخت مکرم موسی بن جعفر و خواهر امام رضا علیهالسلام نیز از جمله پاکان و بزرگان دینی است که به واسطه حضور برادرشان راهی ایران میشوند تا در محضر آن بزرگ، عرض ادب کنند. وفات ایشان در ایران و تدفین در شهر قم همانگونه که پیش از ولادت ایشان از سوی ائمه علیهمالسلام عنوان شده است بیانگر جایگاه عظیم این بانو و اهمیت شهر قم در میزبانی از خواهر تنی امام رضا(ع) است.
حجتالاسلام ابراهیم بهاری استاد حوزه و دانشگاه با توجه به سالروز وفات آن بانوی بزرگ اسلام، در گفتگو با خبرگزاری رضوی، ما را با اهمیت عظمت وجودی و معنوی ایشان آشنا میکند.
حجتالاسلام ابراهیم بهاری درباره برکات وجود حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها از زبان معصومین، گفت: حضرت معصومه سلام الله علیها از فرزندان امام موسی بن جعفر و تنها خواهر تنی امام رضا(ع) به شمار میروند. با آنکه امام رضا(ع)، هجده خواهر دیگر دارند اما حضرت فاطمه معصومه تنها خواهر تنی امام هستند که در بین نوزده دختر موسی بن جعفر(ع) به عالمه، فاضله، محدثه و تسلط کامل بر احکام شرعی و تاکید معصومین بر وارد بودن این موضوعات بر ایشان مشهور هستند.
وي افزود: حضرت معصومه(س) از زبان بزرگان دین از جایگاه والا و ارزشمندی برخوردار هستند و تعاریف قابل توجهی از شأن معنوی و تقدس ایشان گفته شده است؛ به نحوی که امام صادق(ع) در این باره فرمودند: برای خدا خانهای در شهر مکه و برای پیامبر(ص) حرمی در شهر مدینه و برای جدم امیرالومنین(ع) حرمی است در شهر کوفه و برای امام حسین(ع) حرمی در کربلا و حرم ما اهل بیت نیز در شهر قم قرار دارد. حاضرین از ایشان علت وجود حرم اهل بیت در قم را سوال کردند و امام(ع) پاسخ دادند: «به زودی در آنجا یکی از فرزندان من دفن خواهد شد که اگر او اراده کند به شفاعت روز قیامت همه مردم را شفاعت میکند، یعنی شفاعت او کفایت میکند». از امام مجدد سوال شد که ایشان چه کسی هستند؟ امام فرمود: «او دختر من فاطمه معصومه است». جالب اینجاست این روایت زمانی از امام صادق(ع) بیان شده است که راوی میگوید موسی بن جعفر(ع) هنوز متولد نشده بود در حالی که در بطن مادرش قرار داشت.
این کارشناس دینی در خصوص عالمه بودن حضرت معصومه(س)، گفت: بیشک حضرت معصومه(س) جایگاه ویژهای نزد اهل بیت علیهمالسلام دارند چراکه امام رضا و امام جواد علیها السلام نیز همگان را به زیارت ایشان سفارش کردهاند. حضرت معصومه(س) در علم، قدرت بیان و قدرت فهم بسیار فیهم و عالم بوده که در روایت در خصوص علم ایشان آمده است:
«روزی یکی از بزرگان با جمعی وارد مدینه میشوند و قصد میکنند برای گرفتن پاسخ برخی سوالات خود نزد موسی بن جعفر بروند که با غیبت ایشان مواجه میشوند. در هنگام بازگشت به وطن برای اینکه مطمئن شوند حضرت موسی بن جعفر بازگشته است یک بار دیگر به منزل ایشان میروند تا شاید پاسخ سوالاتی که دفعه قبل به صورت کتبی به اهل خانه داده بودند را بگیرند و امیدوار به بازگشت حضرت باشند. در هنگام بازگشت به منزل موسی بن جعفر(ع) در حالی که امام همچنان بازنگشته بود سوالهایشان به صور کتبی پاسخ داده شده و آن را از بیت امام تحویل میگیرند، آنها با تعجب متوجه میشوند که دختر موسی بن جعفر، حضرت فاطمه معصومه با آنکه دوازد سال سن دارد پاسخ سوالاتشان را در غیاب پدر داده است. آن گروه در بین راه با امام موسی بن جعفر مواجه میشوند و برای اطمینان خاطر از صحت پاسخها، آن را به امام نشان میدهند که امام با لبخندی سه بار میگوید: پدرت به فدای تو باد».
به گفته اين استاد حوزه، این موضوع و شادی دل امام موسی بن جعفر(ع) از نوع پاسخگویی حضرت فاطمه معصومه، بیانگر کمالات فراوان آن حضرت و مقام علمی و معنوی ایشان در آن سن کم است و در بعد تقوی و فضیلت حضرت همین بس که به ایشان لقب معصومه عنایت شده است.
حجتالاسلام بهاری در خصوص دلیل حرکت حضرت معصومه(س) به ایران نيز اظهار داشت: ایران قرنهاست که افتخار میزبانی حضرت معصومه سلام الله علیها را دارد. حضرت فاطمه معصومه(س) بعد از حرکت امام رضا(ع) و استقرار در توس برای زیارت برادر به سمت مشهد مقدس حرکت کردند تا خدمت برادر برسند. در مسیر راه مابین ساوه و قم افرادی از ماموران حکومتی که برخی از آنها به عنوان راهزن تعبیر میکنند اما در واقع دشمنان اهل بیت بودند که در کسوت راهزن به کاروان آن حضرت حمله کردند و هر آنچه همراه ایشان بود را به غارت برده و موجب ناراحتی و اذیت و آزار حضرت شدند. هر چند برخی عنوان میکنند که حضرت معصومه(س) مسموم شده و به شهادت رسیدهاند اما در واقع چنین نیست چراکه وفات ایشان بر اساس تکدر خاطر و ناراحتی حادث شده از همان چپاول و حمله به کاروان بوده است.
وي افزود: حضرت بعد از آن ماجرا در بین راه از محل اقامتشان میپرسند که میگویند نزدیک شهر قم هستیم. ایشان با شنیدن نام این شهر فرمودند: «قم آشیانه ما اهل بیت است؛ من را به قم برسانید». ایشان هفده روز در شهر قم در قید حیات بودند و این بانوی بزرگوار در دهم ربیعالثانی جان به جان آفرین تسلیم و در مکان فعلی در شهر قم مدفون شد.
این استاد حوزه و دانشگاه در عظمت جایگاه معنوی حضرت فاطمه معصومه(س) از دید اهل بیت سلام الله علیها گفت: از مرجع بزرگ شیعه مرحوم آیتالله سید شهابالدین مرعشی نجفی نقل شده است که توسل زیادی به امیرالمومنین(ع) داشتم که قبر حضرت فاطمه زهرا(س) را به من در عالم رویا نشان دهند؛ حضرت علی(ع) در پاسخ این آیت ربانی فرمودهاند: «من به حضرت زهرا قول دادهام که قبر او مخفی بماند و این تعهد من به فاطمه است اما اگر دلت برای فاطمه تنگ شد و خواستی او را زیارت کنی به کنار قبر فاطمه معصومه در قم برو و او را زیارت کن که قبر او و زیارت او مانند زیارت حضرت فاطمه زهرا(س) است». بیان این موضوع نشاندهنده جایگاه والای حضرت معصومه است که در زیارتنامه ایشان هم به این مورد اشاره شده که ای فاطمه ما را شفاعت کن که شان تو نزد خداوند بزرگ بالا و خریدار دارد و خداوند منان برای شفاعت تو ارزش قایل است.
حجتالاسلام بهاری در پایان خاطرنشان كرد: به برکت وجود این بانوی مکرمه، شهر قم طی قرنهای گذشته محل برکت و حضور عالمان و وارستگان بزرگ دینی بوده است. امام صادق(ع) درباره شهر قم فرمودهاند: «علم از کوفه چیده میشود و در کنار مضجع شریف فاطه معصومه(س) فرود میآید و در آنجا مردم میبینند که مجموعه علوم آل محمد به عالم گسترده میشود که همه آن به برکت وجود این بانوی مکرمه است».