یکی از نشانه‌های عظمت معنوی و مقامات باطنی حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام برابري فضيلت زیارت ایشان با فضیلت زیارت امام حسین علیه‌السلام است. امام هادی علیه‌السلام به فردی که از زیارت امام حسین علیه‌السلام برگشته بود فرمود: «اگر عبدالعظیم را در شهر ری خودتان زیارت کنید گویا حسین بن علی را زیارت کرده باشید».

به گزارش خبرنگار خبرگزاري رضوي، حضرت عبدالعظیم حسنى (علیه‌السلام)در چهارم ربیع‌الثانى سال 172 هجرى در شهر مدینه چشم به جهان گشود. ایشان فرزند عبدالله بن علی، ‌از نوادگان امام حسن مجتبی علیه‌السلام است که نسبتش با چهار واسطه به آن حضرت می‌رسد. حضرت عبدالعظیم از دانشمندان و راویان حدیث ائمه معصومین (علیهم‌السلام) و نیز از چهره‌هاى بسیار محبوب و مورد اعتماد نزد اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم‌السلام) به شمار می‌رفت.
 
دوران وى گرچه عصر حاكمیت عباسیان و ایجاد خفقان و سختگیرى نسبت به شیعیان بود، ‌ولى مدافعان دین و حافظان مكتب كه روایات امامان را ثبت و نقل می‌كردند نقش عمده‌اى در پاسدارى و صیانت از فرهنگ والاى اهل بیت (علیهم‌السلام) داشتند و این بزرگوار یكى از سنگربانان عقیده تابناك تشیع محسوب می‌شد كه در حفظ و انتشار سخنان ائمه اطهار (علیهم‌السلام) سخت كوشا بود.
 
ستایش‌هاى فراوان ائمه (علیهم‌السلام) از حضرت عبدالعظیم حسنى (علیه‌السلام)، نشان‌دهنده شخصیت والاى علمى و معنوى ايشان است. اهمیت روایاتی که از معصومین درباره حضرت عبدالعظیم حسنی علیه‌السلام به ما رسیده، در هفته بزرگداشت ولادت حضرت سراسر سعادت ایشان موضوع مصاحبه با حجت‌الاسلام محمد تقریری معاون امور مجلس و روحانیون آستان مقدس حضرت عبدالعظیم است که در ادامه مي‌خوانيم.
 
حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در چه دوره‌ای زندگی می‌کردند و آن دوره  از نظر فرهنگی، سیاسی و اجتماعی چه ویژگی‌هایی داشته است؟
حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) با پنج امام هم عصر بوده و از محضر امام رضا(ع)، امام جواد و امام هادی علیه‌السلام کسب فیض كرده‌اند. شش خلیفه عباسی با امام هادی(ع) هم عصر بوده که دو تن آنان بسیار ستمگر و جبار بوده‌اند. سیاست فرهنگی متوکل با مامون و خلفای بعدی او متفاوت بود، او بر شیعه و معتزله سختگیری می‌کرد؛ وی قبر شریف امام حسین علیه‌السلام را ویران کرد و آن را شخم زد. او بر شیعیان بسیار سختگیری می‌کرد و عامل جنایت‌های زیادی بود. احضار امام هادی علیه‌السلام از مدینه به سامرا برای تحت نظر داشتن ایشان از اقدامات وی بود.

امام هادی(ع) بیست سال آخر عمر خویش را در سامرا و در محله‌ای نظامی به نام عسکر گذراند و در همان شهر به شهادت رسید و مدفون شد. هر چند حضرت عبدالعظیم(ع) مانند بسیاری از سادات حسنی در برابر حکام بنی‌عباس و بنی‌امیه دست به قیام مسلحانه نزد اما شیوه مبارزه علمی و فرهنگی را برگزیده بود و با سلاح علم و دانش و روشنگری، موضع امامان معصوم عليهم‌السلام را تثبیت و جامعه را به مقام امامت آگاه نمود. از این جهت بود که حضرت عبدالعظیم حسني(ع) مورد خشم و تهدید حاکمان ستمگر قرار گرفت که در نهایت از بیم تهدیدات دشمنان سر به بیابان و سفر شهر به شهر گذاشت تا به شهر ری وارد شد.

امامزادگانی در ایران وجو دارند که به امام معصوم منتسب هستند یعنی فرزند مستقیم معصوم به شمار می‌روند اما به اندازه ایشان مورد تکریم واقع نشده‌اند. دلیل این مساله از نظر شما چیست؟
عظمت ایشان مرهون برخی ویژگی‌هایشان است. حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) از نسل و ذریه پیامبر(ص) بوده‌اند، یعنی شرافت نسب و ریشه خانوادگی زمینه رشد و تکامل انسانی را فراهم کرده بود. آن بزرگوار با چهار واسطه از نسل امام حسن مجتبی علیه‌السلام قرار داشته‌اند. حضرت عبدالعظیم حسنی از محضر سه امام معصوم کسب فیض کرده‌اند و جزو روایان آنها بوده است. صاحب بن عباد از ایشان به کثیرالحدیث و الروایه نام برده است و 118روایت از ایشان باقی مانده است.

کتاب‌های خطب امیرالمومنین(ع) و یوم ولیله از آثار ایشان است. حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) از امام هشتم و امام جواد(ع) اخبار زیادی نقل کرده است. رسیدن به مقام علمی موجب نظرات مثبت و توجه ویژه‌ای از طرف ائمه اطهار به ایشان شده است؛ به عنوان مثال امام هادی(ع) پس از پاسخ سوالات ابوحامد رازی هنگام خداحافظی فرمود: هر گاه با مشکلی رو به رو شدی از عبدالعظم بپرس و سلام مرا هم به او برسان؛ حضرت عبدالعظیم در دوران خفقان حکومت بنی‌عباس به سامرا برای دیدار امام هادی(ع) رفته بود. آن حضرت به ایشان فرمود: «خوش آمدی به راستی تو از یاران مرا هستی». او در برابر امامان معصوم بسیار خاضع و خاشع بود، از دستورات آنان پیروی می‌کرد و به رسالت آنان اعتقاد داشت فلذا به عرضه دین خود نزد آنان می‌پرداخت.

حضرت عبدالعظيم حسني(ع)، خلوص و صداقت داشت و با اینکه دارای قدرت علمی و نفوذ زیادی بود بر خلاف برخی از فرزندان امام حسن علیه‌السلام حاضر نشد حریم اطاعت امامان معصوم عصر خود را نادیده بگیرد و قیام خودسرانه‌ای انجام دهد لذا مشی و شیوه زندگی او موجب خرسندی ائمه اطهار بود. وکالت و نمایندگی امام هادی علیه‌السلام را در مبارزه با ظلم و ستم و کرامات و حاجت دادن به محرومان بود.

چرا ثواب زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی معادل زیارت حضرت امام حسین علیه‌السلام است؟
یکی از نشانه‌های عظمت معنوی و مقامات باطنی حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام برابري فضيلت زیارت ایشان با فضیلت زیارت امام حسین علیه‌السلام است. امام هادی علیه‌السلام به فردی که از زیارت امام حسین علیه‌السلام برگشته بود فرمود: «اگر عبدالعظیم را در شهر ری خودتان زیارت کنید گویا حسین بن علی را زیارت کرده باشید». این برابرسازی مورد تامل و اشکال واقع شده است زیرا از یک طرف امام حسین علیه‌السلام معصوم و دارای مقامی والا در عرش الهی است و همچنین با قیام علیه ظلم یزید و ایثار و سپس شهادت خود به مقاماتی والا رسیده‌اند. زیارت امام حسین علیه‌السلام داری فضایل زیادی است مانند آمرزیده شدن گناهان؛ دعای فرشتگان و اهل بیت و برخورداری از شفاعت از طولانی شدن عمر.

حال این سوال مطرح می‌شود که  با این آثار چگونه می‌توان زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) که امامزاده با چهار واسطه به شجره امامت و عصمت می‌رسد را با ایشان مقایسه کرد و آیا به طور مطلق همیشگی معادل آن است؟
برای تبیین این برابری و تعادل، نکاتی را می‌توان مطرح کرد. می‌توان گفت این مقایسه مفید است به فضاي سیاسی آن مقطع تاریخی که اختناق شدیدی توسط متوکل و معتزل و معتمد عباسی بر جهان اسلام حاکم بود؛ به گونه‌ای که متوکل عباسی بعد از تخریب بارگاه امام حسین علیه‌السلام برای جلوگیری از زیارت ایشان، ماموران را به نگهبانی گماشته بودند که به هیچ کس رحم نمی‌کرند و وزرای زیادی را به خون کشیدند لذا امام هادی(ع) برای پیشگیری از خطرات زیادی كه شیعیان را تهدید می‌کرد، زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) را معادل زیارت امام حسین(ع) اعلام کردند و شعبه‌ای از آن ترسیم نمودند تا مردم با رفتن و بهره بردن از زیارت جایگزین و اظهار عشق و علاقه خود کمتر در مهلکه‌های خطر وارد شوند. همچنين لذا امام هادی(ع) خواسته‌اند شخصیت حضرت عبدالعظیم حسنی را معرفی نموده و عقیده مخاطبان را تقویت كنند.

این احتمال وجود دارد كه امام هادی(ع) با توجه به شرایط سخت آن زمان برای حفظ انسجام شیعیان و تجمع آنان اشاره و اقدام به سمبل‌سازی و پایگاه‌سازی كرده‌اند تا شیعیانی که برای زیارت امام حسین علیه‌السلام آمده‌اند به کام خطرات می‌روند با زیارت معادل و جمع شدن گرد بارگاه حضرت عبدالعظیم، انسجام و وحدت خود را حفظ کنند و این حرم الهام‌بخش و محور رشد فرهنگ دینی و مرکز تبلیغی و مبارزاتی آنها شود. نظیر این موارد در تاریخ نیز نمونه داشته است. از امام جواد(ع) سوال شده است كه زیارت پدر شما امام رضا علیه‌السلام با فضیلت‌ترین است یا زیارت امام حسین(ع)؛ ايشان فرمودند: «زیارت پدرم دارای فضیلت بیشتری است به این علت که اباعبدالله را همه مردم زیارت می‌کنند اما زیارت پدرم را فقط عده‌ای از شیعه انجام می‌دهند». در این گونه موارد هدف مقایسه برتری ذاتی منظور نیست بلکه با توجه به شرایط مکانی و زمانی شیعیان را به جهت‌های دیگر متوجه ساخته‌اند تا آنان نیز رشد کنند.

حضور بارگاه ملکوتی حضرت عبدالعظیم حسني(ع) از نظر شما چه تاثیری بر فرهنگ و اعتقادات دینی ایرانیان گذاشته است؟
با توجه به اردات و عشق ایرانیان به خاندان پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار علیهم‌السلام و فرزندان و منسوبین ایشان، این اظهار ارادت را در ایران علاوه بر بارگاه امام رضا(ع) به سایر امامزادگان نیز ابراز می‌دارند. لذا بسیاری از برنامه‌ها به ویژه مراسم مذهبی حول محور و مراقد امامزادگان برگزار می‌شود. به گفته مقام معظم رهبری، ری قبله تهران است و یا امامزادگان قطب‌های فرهنگی کشور هستند. بنابراين بارگاه حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) و آستان مقدس ایشان در منطقه همواره ملجاء و پناهگاه مردم و مرکزی برای آرامش بوده است. ترویج فرهنگ تشیع و گسترش فرهنگ شهادت در این خطه مدیون این بارگاه و دو امامزاده مجاور آن است به گونه‌ای که در طول تاریخ مردم ری از متدین‌ترین مردم منطقه بوده و در انقلاب اسلامی نیز بیشترین شهید را تقدیم کرده‌اند.