جامعه اسلامی با تولید علم قدرتمند می گردد/ امر به معروف و نهی از منکر به معنای دخالت در امور دیگران نیست!

امام جمعه موقت اهواز جناب حجت الاسلام و المسلمین حاجتی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری رضوی به مناسبت سالروز شهادت امام محمدباقر(ع) گفت: اساساً بزرگداشت شهادت­ ها و ولادت­ های امامان معصوم(ع) و تأکیداتی که در این­ خصوص در معارف اسلامی شده است حکمتی دارد و حکمت آن آشنایی بیش از پیش با سیره، و اقتدا به این بزرگواران است.
ایشان در بیان شرایط سیاسی دوران امام محمدباقر(ع) گفت: دوران امام محمدباقر(ع) به لحاظ سیاسی یکی از پرتلاطم­ ترین ادوار زندگی ائمه(ع) است که این امام بزرگوار در عمر پربرکت 57 ساله خود با 10 تن از خلفای اموی از معاویه تا هشام بن عبدالملک معاصر بوده و در دوران امامت نزدیک به 20 ساله ایشان 5 نفر حکومت کردند. در این دوران لشکرکشی برای فتح سرزمین ­های بیشتر کاهش یافته و درگیری­ های بین امویان و عباسیان افزایش یافت. علاوه بر این برخی از خلفای اموی مانند عمر بن عبدالعزیز در رفتار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خود گشایش­ هایی فراهم آوردند که مجموعه این عوامل عرصه را برای امام باقر(ع) جهت ترویج علوم اسلامی و ارائه اسلام ناب فراهم آورد.
امام جمعه موقت اهواز در تبیین فضای علمی دوران امام افزودند: در آن زمان جو خاصی ایجاد شده بود از یک سو اهل علم از اطراف و اکناف برای دریافت علوم اسلامی به مدینه سرازیر شده و علما و فقهای بزرگی در این شهر  گرد هم شدند، کسانی مانند ابن زهری، ابن عتیبه و دیگران. از سویی دیگر در این زمان نوشتن و کتابت حدیث که سال­ها ممنوع بود از طرف عمر بن عبدالعزیز آزاد گردید و این اتفاقات شرایطی را به وجود آورد که امام محمد باقر(ع) توانست در این دوران درخشیده و سنگ بنای یک دانشگاه عظیمی را که در زمان فرزندش امام صادق(ع) به اوج خود رسید بنا نهد. امام(ع) در این دوره شاگردان بزرگی مانند زرارة بن اعین، ابوبصیر اسدی، فضیل بن یسار، و محمد بن مسلم را تربیت نموده، و با ترویج علوم اصیل آل محمد و تدریس احادیث پیامبر و تدریس رشته­ های مختلف علوم یک جنبش علمی و جهاد فرهنگی بسیار عظیمی را بنا گذاشت.
حجت الاسلام و المسلمین حاجتی در تبیین بیشتر جایگاه علمی امام محمد باقر(ع) در زمان خود به بیان نقل قول­ هایی از برخی از شخصیت­ های معاصر حضرت پرداخت و بیان داشت: نقل شده است که ابرش کلبی به هشام می­ گفت: «این شخص کسی است که اعلم اهل ارض است». یا ابن عطا مکی می­ گفت:«من هرگز دانشمندان این سرزمین­ها را نزد هیچ­کس به مانند محمدبن علی (ع) از نظر علمی خوار و کوچک ندیدم» یعنی هر دانشمندی که خدمت امام می ­رسید احساس کوچکی و حقارت می ­کرد و بعد گفته بود: «من ابن عطیبه را -که در علم و فقه مشهور آن زمان بود- در نزد محمد بن علی(ع) مانند کودک کوچکی مشاهده کردم که در نزد استادش دوزانو می­نشیند»
نویسنده کتاب عصر امام خمینی(ره) در بیان برخی از آموزه­های سیره امام محمدباقر(ع) برای امروز جامعه ما به موضوع ظلم­ستیزی ایشان اشاره کرده و بیان داشت: نقل است که هشام بن عبدالملک حضرت امام محمدباقر(ع) و امام صادق(ع) را از مدینه به محل حکومت خود احضار نمود. زمانی که حضرت وارد شد به جمع سلام داده و هشام را با عنوان امیرالمومنین مورد خطاب قرار نداد. این باعث شد که هشام حضرت را مورد عتاب قرار داده و حتی در نقل داریم که امام را مدتی به زندان افکند. این قضیه نشان می­ دهد که یکی از وجوه سیره ائمه(ع) ظلم­ ستیزی است که در زمان سیدالشهدا(ع) در آن قیام مظلومانه اما قهرمانانه متجلی شد و در زمان جنبش علمی امام محمد باقر(ع) به این صورت.
ایشان در ادامه در بیان بخش ­هایی از سیره حضرت به اهمیت علم و عالم اشاره کرده و فرمودند: امام محمدباقر(ع) می­ فرماید:« عالِمٌ یُنتَفَعُ بِعِلمِهِ اَفضَلُ مِن سَبعینَ اَلفٍ عابِدٍ» یعنی عالمی که از علمش سود برده شود، از هفتاد هزار عابد بهتر است. این نشان دهنده توجه عمیق جریان دینی و ائمه دین به فرآیند عالم نمودن جامعه است که وظیفه ما را در این رابطه سنگین­ تر می­ کند و جوانان باید مسیر علم­ آموزی را خصوصاً علم ارواح را بیشتر طی کنند؛ گرچه در پی آن باید به علم ابدان هم برسند. یعنی در تمامی رشته ­ها ما باید صاحب دانشمندان و عالمان بزرگ باشیم. هم در حوزه­ های علمیه و هم در تمام رشته­ های علوم، تا جایی که به خودکفایی رسیده و بتوانیم جامعه اسلامی را با تولید علم قدرتمند نماییم و این مصداق صحیح «العلم سلطان» است. این همان چیزی است که رهبر معظم انقلاب بارها بر آن تأکید کردند که این حرکت علمی چه در حوزه و چه در دانشگاه توسط جوانان باید مستمراً پیگیری شود تا ما هم در کشور و هم در جهان تأثیرگذار باشیم و این درس امام باقر(ع) به ماست.
حجت الاسلام حاجتی در بخش پایانی سخنان خود در بیان آموزه ­های اجتماعی سیره امام باقر(ع) به آفت فردگرایی در دنیای امروز اشاره کرده و افزودند: اساساً یکی از اصولی که آموزه­ های دینی را از عرصه فردی به عرصه اجتماع می­ کشاند – جدای از اینکه اصولاً ماهیت بسیاری از آموزه­ ها در ابواب مختلف فقهی اجتماعی است- اصل امر به معروف و نهی از منکر است که مورد تأکید امام محمدباقر(ع) است. این بدین معناست که تمام افراد جامعه نسبت به هم مسئولیت دارند. امر به معروف و نهی از منکر به معنای دخالت در امور دیگران نیست. بلکه به معنای مسئولیت­ پذیری نسبت به دیگران است. دلسوزی و خیرخواهی است و آموزه ­های اهل بیت و رفتارشان همواره بر همین مبنا بوده است.
در روایت داریم که فردی شامی آمد خدمت امام باقر(ع) و گفت من در مدینه به سر می­ برم و بغض هیچ­کس را به اندازه شما در دل ندارم و اعتقادم بر این است که آن چیزی که مورد رضایت پیامبر(ص) است همین است اما به جهت استفاده از علم شما این­جا و نزد شما می­آیم. حضرت نه به او خروشید و نه او را مورد عتاب قرار داد. بعد از مدتی آمدند و به امام اطلاع دادند که این فرد فوت کرده است و جالب است که وصیت کرده بود امام برایش نماز بخواند. اما امام فرمودند که او فوت نکرده و با توصیه­ هایی مجدد او را احیا کردند. زمانی که این فرد مهر و محبت امام را دید از محبان امام شد. توصیه­ های امام باقر(ع) هم به ما بر همین مبناست. یعنی ائمه ما با دشمنان خود هم با محبت و مدارا برخورد می­ کردند. ما امروزه در جامعه اسلامی­مان این را نباید فراموش کنیم که اجزاء یک جامعه بوده و همه نسبت به هم مسئولیت داریم و این درس بزرگ اسلامی و انسانی است که اهل بیت عصمت و طهارت(ع) به ما داده­­ اند.